Βασ. Αναστασόπουλος

Ας σοβαρευτούμε λίγο, γιατί το θέμα δεν είναι για γέλια. Η απειλή της εξόδου της Ελλάδας από τη Ζώνη Σένγκεν για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα είναι ορατή και φέρεται να είναι το ύστατο όπλο που έχουν στα χέρια τους οι Ευρωπαίοι, προκειμένου να πιέσουν την ελληνική κυβέρνηση να δεχτεί τη βοήθεια της Frontex για την αποτελεσματικότερη φύλαξη των συνόρων και τον περιορισμό των προσφυγικών ροών. Για μισό λεπτό, όμως… Είμαστε σίγουροι ότι γνωρίζουμε όλοι τι είναι η Συνθήκη Σένγκεν;

Πάμε λοιπόν να ξεκινήσουμε από τα βασικά: με απλά λόγια, η Συνθήκη του Σένγκεν υπογράφηκε το 1985 και ουσιαστικά προβλέπει την ελεύθερη μετακίνηση των πολιτών μεταξύ των χωρών που βρίσκονται εντός Σένγκεν. Η Ελλάδα υπέγραψε τη συμμετοχή της το 1992 και η συνθήκη ξεκίνησε να εφαρμόζεται για τη χώρα μας το 2000. Πρακτικά, η Συνθήκη Σένγκεν είναι ο λόγος, για τον οποίο μπορεί κανείς να πάει ταξίδι στη Γαλλία, στη Γερμανία και αλλού, χωρίς να χρειαστεί να δείξει διαβατήριο ή ταυτότητα. Στη Ζώνη Σένγκεν, που πήρε το όνομα της από ένα -γνωστό για το κρασί του- χωριό του Λουξεμβούργου, συμμετέχουν οι 22 από τις 28 χώρες-μέλη της ΕΕ, καθώς και η Ισλανδία, Νορβηγία, Ελβετία και Λιχτενστάιν, δημιουργώντας έτσι έναν ενιαίο χώρο. Η Βρετανία και η Ιρλανδία έχουν επιλέξει οι ίδιες να μην συμμετέχουν, με τις Ρουμανία, Βουλγαρία, Κροατία και Κύπρο να αναμένουν την έγκριση συμμετοχής τους, που δεν δίνεται κυρίως για πολιτικούς λόγους.

Μια έξοδος της Ελλάδας από τη Σένγκεν θα έχει σαφώς αρνητικό πολιτικό αντίκτυπο. Επί του πρακτέου, ωστόσο, τι μπορεί να συμβεί, εάν η χώρα μας εκδιωχθεί από τη Ζώνη Σένγκεν, όπως αυτή ορίζεται από την ομώνυμη Συνθήκη; Τίποτα το… συνταρακτικό, αν θέλετε τη γνώμη μου. Το πολύ-πολύ, εκεί που αρκούσε στον καθένα μας η ταυτότητά του για ένα ταξίδι στο Παρίσι ή για μια βόλτα για ψώνια στο γειτονικό μας Μιλάνο, να χρειαστεί πλέον να βγάλουμε τέσσερις φωτογραφίες διαβατηρίου και να δαπανήσουμε και κάποια χρήματα παραπάνω, προκειμένου να εκδώσουμε διαβατήριο και να μπορούμε να κινηθούμε ελεύθερα εντός των χωρών που περιλαμβάνει η Ζώνη Σένγκεν. Στην ουσία, αυτό δεν έχει να κάνει σε τίποτα με έξοδο, για παράδειγμα, από την ευρωζώνη ή ακόμα και από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να ακούγεται τόσο απειλητικό -τόσο, όσο τουλάχιστον επιχειρούν κάποιοι να μας πείσουν ότι είναι.

Λέγοντας «κάποιοι», δεν εννοώ άλλους από τους συστηματικούς πολέμιους της κυβέρνησης Τσίπρα, που επιχειρούν να πλήξουν και να ρίξουν, ίσως, τον ΣΥΡΙΖΑ από την εξουσία, βλέποντας ότι, αν είναι να περιμένουν από τον Βαγγέλη -ή τον Απόστολο- τη Φώφη και τον Σταύρο, αυτό δεν πρόκειται να γίνει ούτε στον... αιώνα τον άπαντα. Και, δεν λέω, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει κάνει φρικτά λάθη, κυρίως στην οικονομία. Μήπως όμως παραπάει αυτή η προσπάθεια να της «φορτώσουμε» ακόμα και το… προπατορικό αμάρτημα;

Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα είναι της Ευρωπαϊκής Ένωσης -και, ιδιαίτερα αυτήν την στιγμή, είναι η ίδια η αρχιτεκτονική της. Το παραδέχθηκε πρόσφατα και ο πρόεδρος της Κομισιόν, ο… φιλέλληνας Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ότι, την ώρα που η ΕΕ απεργάζεται σχέδια για τη διεύρυνσή της, υπάρχουν χώρες μικρές -ναι, όπως είναι και η Ελλάδα- που δεν μπορούν να ακολουθήσουν την ίδια πορεία, με την ίδια ταχύτητα που το κάνουν τα μεγάλα κράτη-μέλη της ΕΕ. Συνεπώς, οι ευρωπαϊκές Συνθήκες χρειάζονται ένα γερό «φρεσκάρισμα», προκειμένου να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις ανάγκες μιας διευρυμένης ΕΕ, η οποία σύντομα θα πρέπει να εξετάσει και τη διαδικασία «ανοίγματος» προς τα Βαλκάνια -πολύ περισσότερο, μάλιστα, από την στιγμή που δίνει στην Τουρκία την ενταξιακή προοπτική, για να διασφαλίσει τα νώτα της όσον αφορά στη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος.

Τι έκανε, όμως, τόσα χρόνια η Ένωση, για ν' αντιμετωπίσει τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία και να ανακόψει τις συνέπειές του για την Ευρώπη; Ποιος ασχολήθηκε με το πώς οπλίζονται τα χέρια των τζιχαντιστών; Ποιος έσπευσε να επιτύχει συνεννόηση με την Άγκυρα, προκειμένου οι προσφυγικές ροές να περιοριστούν ή και να ανακοπούν, ακόμα, από τη ρίζα τους, προτού το πρόβλημα φτάσει στην… αυλή των Βρυξελλών; Κανείς δεν έκανε τίποτα. Και είναι εξαιτίας αυτού του τίποτα, που η Ευρώπη, η οποία κάποτε -όχι πολύ παλιά- πανηγύριζε για την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, υψώνει σήμερα φράχτες στα σύνορά της και επιχαίρει γι' αυτό, παραβλέποντας ότι, όταν σηκώνονται τείχη και φράχτες, τότε στην ουσία η Συνθήκη Σένγκεν έχει ήδη καταργηθεί και καταλυθεί. Ποια είναι η απάντηση της… ενωμένης, κατά τα άλλα, Ευρώπης, στο πρόβλημα που έχει ανακύψει; Να κουνάει το δάχτυλο και να απειλεί την Ελλάδα με έξοδο από τη Ζώνη Σένγκεν, όταν μάλιστα η χώρα μας είναι η μόνη που συμμετέχει σε αυτή, χωρίς να έχει χερσαία σύνορα με τις υπόλοιπες που περιλαμβάνονται.

Μήπως, λοιπόν, αντί να καθόμαστε να ακούμε κάθε τρεις και λίγο τον τάδε και τον δείνα υπουργό της Λετονίας, της Σλοβακίας ή του Λουξεμβούργου, για παράδειγμα, να μας απειλεί με έξοδο πότε από την ευρωζώνη και πότε από τη Συνθήκη Σένγκεν, θα ήταν καλύτερα να πάρουμε των ομματιών μας και να φύγουμε από την ΕΕ, αφήνοντας την να διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη; Κι άσε τους άλλους να κλείνουν τα σύνορά τους και να υψώνουν φράχτες...

Προφανώς, δεν έχουν καταλάβει ότι έτσι «περιχαρακώνουν» το πρόβλημα εντός των χωρών τους, αντί να το απωθούν. Όπως δυστυχώς έδειξε η περίπτωση των πολύνεκρων επιθέσεων της 13ης Νοεμβρίου στη γαλλική πρωτεύουσα, το πρόβλημα της τρομοκρατίας δεν είναι έξω από την πόρτα της Ευρώπης, η οποία αρκεί να κλείσει, για να το κρατήσει μακριά, αλλά «γεννήθηκε» και «θεριεύει» μέσα στα σπλάχνα της -στις φτωχικές, υποβαθμισμένες συνοικίες του Παρισιού ή στο γκέτο του Μολενμπέκ στις Βρυξέλλες.

Και γι' αυτό θα χρειαστούν πολύ πιο δραστικά μέτρα, από το να διώξεις μια χώρα όπως η Ελλάδα από τη Ζώνη Σένγκεν...

ΥΓ: Το παρόν άρθρο γράφτηκε πριν από τις εξελίξεις της Παρασκευής και τις αποφάσεις του Συμβουλίου των υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ, όπου ουσιαστικά δεν τέθηκε ζήτημα αποπομπής της Ελλάδας από τη Σένγκεν, μετά και τη συμμόρφωσή της με τις απαιτήσεις των Ευρωπαίων για την αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος. Αναρωτιέμαι ποιοι χάρηκαν και ποιοι απογοητεύθηκαν, έπειτα από αυτήν την εξέλιξη...