Ο «ευρωπαϊκός αναλφαβητισμός» της Κρίσης

Στις 26 Νοεμβρίου του 2012 την ώρα που βρισκόταν σε εξέλιξη ένα από τα πιο κρίσιμα eurogroup των τελευταίων ετών  ο Χέρμαν φαν Ρομπέι δημοσίευσε στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter μια αράδα στίχους από το τελευταίο του ποίημα. Είναι γνωστή άλλωστε η αγάπη του για την ιαπωνική ποίηση που του έχει προσδώσει και το όνομα «χαϊκού – Χέρμαν». Τα περισσότερα ΜΜΕ στην Ευρώπη εντόπισαν «λαυράκι» . Με πηχυαίους τίτλους ιστοσελίδες κραταιών εφημερίδων σε Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και  Ελλάδα κατηγορούσαν τον Χέρμαν φαν Ρομπέι για «αδιαφορία για τις εξελίξεις του eurogroup» ενώ άλλα έθεταν το ερώτημα «πώς γίνεται ο φαν Ρομπέι να ασχολείται με την ποίηση και το twitter την ώρα της διαπραγμάτευσης».  

Ευτυχώς οι «κεραυνοί» των ΜΜΕ δεν κράτησαν παρά ελάχιστα λεπτά καθώς οι συντάκτες που καλύπτουν το ευρωπαϊκό ρεπορτάζ ενημέρωσαν τους συναδέλφους τους πως ο Χέρμαν φαν Ρομπέι είναι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων ο οποίος δεν έχει ουδεμία σχέση με το eurogroup, το «κονκλάβιο» δηλαδή των 17 υπουργών Οικονομικών  της ευρωζώνης.

Το συγκεκριμένο περιστατικό θα μπορούσε να περάσει σαν μία ακόμα δημοσιογραφική γκάφα κάποιων Ευρωπαίων δημοσιογράφων που δεν είναι εξοικειωμένοι με τα περίπλοκα ευρωπαϊκά ζητήματα και να επικαλύψει αυτό που μπορεί εύκολα να αποδείξει η καθημερινή εμπειρία. Τη βαθιά άγνοια των Ευρωπαίων πολιτών για την ίδια την Ευρώπη.

Το τελευταίο «ευρωβαρόμετρο» που δημοσιοποιήθηκε λίγες εβδομάδες πριν, επιβεβαίωσε τη θλιβερή αυτή ένδειξη για  την πλειονοψηφία των Ευρωπαίων. Στην τελευταία ευρωπαϊκή δημοσκόπηση σχεδόν τρία χρόνια μετά τη μεγαλύτερη οικονομική και υπαρξιακή κρίση της Ε.Ε οι Έλληνες δηλώνουν πως δεν αισθάνονται Ευρωπαίοι (!), οι Γάλλοι πως δεν ενημερώνονται επαρκώς για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις ( την ώρα που στις Βρυξέλλες είναι διαπιστευμένοι περισσότεροι από 1.200 δημοσιογράφοι ) και οι Ιταλοί πως δεν έχουν ευεργετηθεί από την Ε.Ε.

Πλήρης άγνοια των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αδιαφορία για τις αποφάσεις που λαμβάνονται στις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο. Αδυναμία κατανόησης του ρόλου των εκάστοτε οργάνων της Ε.Ε. Σύγχυση για το τί είναι εν τέλει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένας «ευρωπαϊκός αναλφαβητισμός»  που οδηγεί σε απλουστεύσεις, γενικεύσεις και αφορισμούς και που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό για το γεγονός πως η Ε.Ε  παρουσιάζεται από πολλούς  καμποτίνους της πολιτικής  σε ολόκληρη την Ευρώπη ως ο αποδιοπομπαίος τράγος της κρίσης.

Στην πραγματικότητα ένας από τους βασικότερου λόγους (αν όχι ο βασικότερος)  της εξάπλωσης της κρίσης είναι ακριβώς ο αντίθετος. Είναι η παντελής απουσία της Ευρώπης. Είναι οι εθνικοί εγωισμοί συγκεκριμένων πολιτικών οι οποίοι πανικόβλητοι από την Κρίση τρέχουν να περιχαρακωθούν στα τοπικά τους συμφέροντα ρίχνοντας λάδι στη φωτιά του λαϊκισμού που προσπαθεί να εφεύρει τον εχθρό στη διαδικασία ολοκλήρωσης των ευρωπαϊκών κρατών.  

Παραφράζοντας τον Χέγκελ, είναι το δράμα των σημερινών πολιτικών της Ευρώπης που έγκειται στη διαφορά αυτού που νομίζουν πως θα έπρεπε να είναι και σε αυτό που είναι στην πραγματικότητα. Είναι τελικά η ανικανότητα των εθνικών κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν μόνες τους την λαίλαπα της Κρίσης. Και αδυνατώντας να ομολογήσουν την ανικανότητά τους στοχοποιούν την Ε.Ε.

Ακόμα και με την πλέον αισιόδοξη άποψη που θέλει τα χειρότερα για το κοινό μας νόμισμα να αποτελούν παρελθόν, τα σημαντικότερα ζητήματα της ίδιας της ευρωπαϊκής Ιδέας βρίσκονται  μπροστά μας  και είναι αμείλικτα. Ο Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ έλεγε πως «πρέπει να επιστρέψουμε στο βασικό, στο να διδάξουμε τους Ευρωπαίους να αγαπούν την Ευρώπη». Η υπαρξιακή κρίση της Ευρώπης δεν χρειάζεται ευχές. Χρειάζεται απαντήσεις.

Αν θέλουμε αυτή η μοναδική ιδέα της ένωσης των ευρωπαϊκών κρατών να συνεχιστεί  δεν χρειάζεται η επανεφεύρεση της αξίας της Ε.Ε ως μεταεθνικού οργανισμού αλλά ο ορισμός του ευρωπαϊκού «εμείς» στην εποχή μετά την Κρίση.