Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενηλικιώνεται

Του πιστοποιητικού γεννήσεως της Ε.Ε. Η  Ευρώπη μπαίνει στην εφηβεία της. Έξι δεκαετίες φαντάζουν αρκετές για τη ζωή ενός μέσου ανθρώπου. Είναι ελάχιστες για την πορεία προς την ενοποίηση της ευρωπαϊκής ηπείρου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει τις προκλήσεις κάθε “εφήβου”. Γνωρίζει τι πρέπει να κάνει. Δεν ξέρει πως να το πράξει. Και, κυρίως, υποφέρει από “υπαρξιακές ανησυχίες”. 

Τα τελευταία χρόνια των “πολυκρίσεων” -μια εξαιρετικά εύστοχη φράση του Γάλλου φιλοσόφου Εντγκάρ Μορέν - η Ε.Ε. προσπαθεί να βρει ξανά τον ρόλο της.

Τα δομικά προβλήματα της Ε.Ε. και ιδίως της Ευρωζώνης είχαν φανεί πολύ πριν την Κρίση. Η επίλυσή τους ήταν το βασικότερο ζήτημα. Ευρωπαίοι ηγέτες, κάθε παράταξης, από όλα τα κράτη – μέλη (με ελάχιστες εξαιρέσεις), είχαν στρώσει το δρόμο για την απαξίωση της καλύτερης ιδέας που είχαμε ποτέ στην ιστορία μας εμείς οι Ευρωπαίοι. Την Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Εθνικοποιούσαν τις όποιες επιτυχίες της Ε.Ε.. Κατηγορούσαν τις “Βρυξέλλες” για κάθε εθνική αποτυχία. Εύκολη πολιτική. Ανόητη πολιτική. Η ανοησία και η ευκολία είναι συχνά ταυτόσημες έννοιες.  Ειδικά στην περίοδο της εφηβείας. 

Είναι αυτά ακριβώς τα σφάλματα της εφηβείας της που προσπαθεί να διορθώσει τώρα η Ε.Ε.  Ένα από αυτά, το μεγαλύτερο που έχει κάνει ποτέ ονομάζεται “Μεγάλη Βρετανία”. Η συγκεκριμένη χώρα είχε αποκλειστικό και μόνο σκοπό να καθυστερήσει ή ακόμα και να απαγορεύσει κάθε προσπάθεια ευρωπαϊκής ενοποίησης. Η απάντηση των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών ήταν καταφατική και ανόητη. 

Η είσοδος της Μεγάλης Βρετανίας ήταν ο δούρειος ίππος για την στασιμότητα. “Ναι” από την Ε.Ε. στο “i want my money back” της Μάγκι Θάτσερ. “Ναι” στα opt – outs της Μεγάλης Βρετανίας. “Ναι” της Ε.Ε. στο αίτημα της Μ. Βρετανίας για τη διερεύνηση του 2004. Το μεγαλύτερο σφάλμα στην ιστορία της. “Ναι” σε όλα όσα ζητούσε μια χώρα που  δεν έμεινε ποτέ ικανοποιημένη από τις επιθυμίες της. 

Μετά από όλες αυτές τις θετικές απαντήσεις η Μεγάλη Βρετανία αποφάσισε να φύγει. Η ζημιά έχει γίνει. 

Μεγάλη ζημιά. Και απάντηση πρέπει να είναι αντίστοιχου μεγέθους. Συνέβη στις Βερσαλίες. Οι ηγέτες των τεσσάρων μεγαλύτερων  χωρών των 27 (+1)  και οι τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης αποφάσισαν το προφανές. “Η Ε.Ε. πρέπει να προσχωρήσει μπροστά. Δεν υπάρχει πλέον το δεν μπορώ. Υπάρχει το δεν θέλω”. 


'Όποιος παρατηρούσε, έστω και λίγο, τις ευρωπαϊκές εξελίξεις θα είχε ήδη καταλάβει ότι η διακήρυξη των τεσσάρων χωρών δεν αποτελεί έκπληξη. Παρόλο που οι περισσότεροι ηγέτες που βρέθηκαν στη Γαλλία, δεν έχουν εξασφαλίσει την παραμονή τους στην εξουσία, η απάντηση για το μέλλον της Ε.Ε. και ιδίως της Ευρωζώνης, η οποία σέρνει την αλυσίδα της σας τον κατάδικο τα τελευταία επτά χρόνια, ετέθη. 

Τα πέντε σενάρια, δηλαδή το ένα και μοναδικό 

Μια απάντηση, σε ένα ερώτημα που είχε ήδη θέσει εις εκ των δύο μακροβιότερων πολιτικών και, όσο και αν φαίνεται παράξενο, των μοναδικών που έχουν αληθινό ευρωπαϊκό όραμα. ΄Ήτοι του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν- Κλοντ Γιούνκερ και του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας  Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. 

Η “λευκή βίβλος “ που δημοσίευσε- κατ εντολήν- των κρατών μελών η Κομισιόν είχε πέντε σενάρια. 

1ο σενάριο: «Συνεχίζουμε κανονικά» (γαία πυρί μιχθήτω)

2ο σενάριο: «Τίποτα περισσότερο από την ενιαία αγορά» (επιστροφή στην δεκαετία του 1950)

3ο σενάριο: «Όσοι θέλουν περισσότερα, κάνουν περισσότερα»

4ο σενάριο : «Κάνουμε λιγότερα με πιο αποδοτικό τρόπο» (από δήμαρχοι κλητήρες + επιλογή πριν το Brexit)

5ο σενάριο : «Κάνουμε μαζί πολύ περισσότερα» (Ομοσπονδία)

Η Ελλάδα μπορεί 

Από όλα αυτά τα σενάρια, ένα μόνο ισχύει. Και ο Πρόεδρος Γιούνκερ - ο “γερόλυκος” της Ε.Ε. - το γνωρίζει πολύ καλά. Αυτό το σκοπό εξυπηρετούσε η “λευκή βίβλος”. Δηλαδή το σενάριο νούμερο 3. 


Ένα ομοσπονδιακό άλμα των πρόθυμων χωρών. Αυτών που θέλουν. Όχι απαραίτητα όσων μπορούν.  Η Ε.Ε. Πρέπει να προχωρήσει. Για λόγους επιβίωσής. Όλων των ευρωπαϊκών κρατών.  

Πριν από έναν αιώνα οι Ευρωπαίοι αποτελούσαμε το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού . Σε εξήντα χρόνια θα αποτελούμε μόνο το 5%. Ο μέσος Ευρωπαίος σήμερα είναι 45 ετών. Την ίδια στιγμή παρατηρείται δημογραφική έκρηξη στην Αφρική και σε χώρες της Μέσης Ανατολής. Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες μας έχουν ήδη φτάσει. Μόνο οι πρόθυμες χώρες της Ε.Ε μπορούν  απαντήσουν σε αυτές τις προκλήσεις. 

Η Ευρώπη δεν είναι μια γηραιά, αλλά μια γηράσκουσα ήπειρος. Η μοναδική ήπειρος που ο πληθυσμός της μειώνεται.  Οι πολλές ταχύτητες της Ε.Ε. είναι μια απάντηση στις συνεχείς διευρύνσεις. Ένα διάλειμμα εσωστρέφειας. Ένα διάλειμμα εμβάθυνσης. 

Ας μην ξεχνάμε ότι στη Φιλαδέλφεια των τότε  Ηνωμένων Πολιτειών, το 1776, υπήρχαν μόνο 13 Πολιτείες. Σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι 50. Και είναι περισσότερο ενωμένες από ποτέ. 


Η Ελλάδα μπορεί να ακολουθήσει. Στην πρώτη γραμμή. Το ερώτημα παραμένει. Το θέλουμε;