Βασίλης Στεφανακίδης

Ολο τον τελευταίο χρόνο η προσπάθεια που γίνεται είναι να μη μείνει κανείς αβοήθητος σε αυτή την πρωτοφανή λαίλαπα που ενέσκηψε και δίνονται συνεχείς μεταθέσεις πληρωμής υποχρεώσεων, με τις οποίες θα βρεθούν αντιμέτωποι οι υπόχρεοι άμα τη λήξει της υγειονομικής περιπέτειας.

Μπορεί να προαναγγέλλονται πολλές δόσεις για τα σωρευμένα κορωνοχρέη, αυτό όμως δεν λύνει τα άμεσα προβλήματα, καθώς η αγορά και η κανονικότητα δεν θα έρθουν με το πάτημα ενός κουμπιού.

Και τούτο γιατί μόλις σταματήσει η επιδότηση ενοικίου, επειδή θα ανοίξουν τα καταστήματα, δεν σημαίνει ότι θα επανέλθει άμεσα και ο τζίρος εκείνος που θα μπορεί να καλύψει όλες τις δαπάνες λειτουργίας μιας επιχείρησης είτε αυτή είναι μικρή είτε μεγαλύτερη.
Θα χρειαστούν κεφάλαια κίνησης για το restart και μοιραία λιγότερες θέσεις εργασίας τουλάχιστον το πρώτο διάστημα. Εξ αυτού και οι εργαζόμενοι που σήμερα ψευτοζούν με τα επιδόματα αναστολής εργασίας θα πρέπει να αναζητήσουν τα προς το ζην στο ταμείο ανεργίας.


Θα αλλάξει όμως μοιραία και ο τρόπος λειτουργίας όλου του εμπορίου, καθώς οι πρακτικές που επέβαλε η πανδημία με το ηλεκτρονικό εμπόριο οδήγησε και οδηγεί πολλές επιχειρήσεις να αναπροσαρμόσουν τον τρόπο λειτουργίας τους. Ολο και περισσότερες, μέρα με τη μέρα, δημιουργούν υπηρεσίες e-shop, όλο και περισσότερες ξεκινούν συνεργασίες με εταιρείες courier ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις νέες συνήθειες που απέκτησαν οι καταναλωτές. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, αλλά είναι ενδεικτικό ότι η επόμενη μέρα δεν θα είναι ίδια και όποιος δεν έχει τις δυνάμεις να αλλάξει και να εκσυγχρονιστεί με τις νέες τάσεις, θα αντιμετωπίσει ένα πρόσθετο πρόβλημα στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον που θα δημιουργηθεί.

Από την άλλη, είναι το κράτος και τα δημόσια ταμεία που πλέον βρίσκονται σε δεινή θέση. Ενα κράτος που επί έναν χρόνο δαπανά χωρίς να εισπράττει σχεδόν από πουθενά. Πέραν των 22 δισ. που δαπάνησε την προηγούμενη χρονιά για τη στήριξη της κοινωνίας και των επιχειρήσεων, όπως όλα δείχνουν, θα χρειαστεί να ρίξει στην αγορά άλλα 15 δισ. στην τρέχουσα χρονιά. Και αυτό αν όλα πάνε καλά και δεν χρειαστούμε κι άλλα ανοιγοκλεισίματα πέραν του Μαρτίου.

Το εξωτερικό χρέος έφτασε πλέον στο 215% του ΑΕΠ και κάποια στιγμή, αν όχι φέτος αλλά σίγουρα από τον επόμενο χρόνο, οι θεσμοί θα θυμηθούν και τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει η χώρα από την εποχή των μνημονίων και η τωρινή ελαστικότητα που δείχνουν στους ελέγχους δεν θα διαρκέσει στο διηνεκές.

Οχι πως θα τολμήσουν να μας επιβάλουν νέα μνημόνια, καθώς το πρόβλημα αφορά όλες τις χώρες σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, πλην όμως δεν πρόκειται να επιτρέψουν και ελλείμματα του μεγέθους που προκάλεσε η πανδημία ακόμα και στον σκληρό πυρήνα της Ευρωζώνης.

Σε ό,τι αφορά την πολυπόθητη ανάπτυξη στην οποία ελπίζαμε για ανάκαμψη τη φετινή χρονιά, βλέπουμε διαρκώς να συρρικνώνονται οι προσδοκίες και να αναθεωρούνται επί τα χείρω οι προβλέψεις, καθώς υπάρχουν ακόμα πολλές κινούμενες παράμετροι.

Με άλλα λόγια, όταν με το καλό ελεγχθεί η πανδημία, θα αρχίσει η νέα περιπέτεια της ελληνικής οικονομίας και η αναμενόμενη κανονικότητα μάλλον δεν θα είναι συγκρίσιμη με αυτή που έχουμε στο μυαλό μας από τις προσλαμβάνουσες του παρελθόντος.