Βασίλης Στεφανακίδης

Οι ευχές και η αόριστη αισιοδοξία δεν έχουν καμία αξία αν δεν ληφθούν υπόψη και αναλυθούν όλες οι παράμετροι που θα διαμορφώσουν την εξέλιξη των γεγονότων.

Να τα πάρουμε, λοιπόν, με τη σειρά. Εχουμε το ανοιχτό μέτωπο του πολέμου Ρωσίας - Ουκρανίας, που σε έναν μήνα θα κλείσει τρία χρόνια. Είναι κρίσιμο να δούμε πότε θα λήξει αυτός ο παράλογος πόλεμος που κατά πάσα βεβαιότητα θα αφήσει την Ουκρανία με πολλά συντρίμμια και σημαντικές απώλειες εδαφών που ήδη έχουν καταληφθεί από τους Ρώσους. Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε δηλώσει προεκλογικά ότι με την ανάληψη των καθηκόντων του θα αναλάβει πρωτοβουλίες οι οποίες θα συμβάλουν στο γρήγορο τέλος του πολέμου. Φυσικά δεν ξέρουμε πού εδράζεται η αισιοδοξία του και αν έχει κάποιον κρυφό άσο στο μανίκι του ή υπερεκτιμά την πειθώ του έναντι του Πούτιν, ο οποίος θα του κάνει το δώρο του ειρηνοποιού επί τη αναλήψει των καθηκόντων του. Μένει να το δούμε μέχρι την άνοιξη, αν και έως τότε δεν θα εκλείψει ο κίνδυνος εντονότερης έξαρσης στα πεδία των μαχών, χωρίς να αποκλείεται και η χρήση όπλων μαζικής καταστροφής. Κατά συνέπεια, η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ θα τελούν εν συναγερμώ για μεγάλο ακόμα χρονικό διάστημα, με ό,τι τούτο σημαίνει για την οικονομία και τις τιμές της ενέργειας.

Το δεύτερο σημαντικό που μας αφορά άμεσα είναι η διάλυση στην πράξη του άλλοτε κραταιού γαλλογερμανικού άξονα που για δεκαετίες καθόριζε τις οικονομικές εξελίξεις στην Ε.Ε. Τώρα και οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν στο εσωτερικό τους τεράστιο πολιτικό πρόβλημα και οι ηγεσίες τους εμφανίζονται περισσότερο αδύναμες από ποτέ. Η μεν Γερμανία οδεύει με υπηρεσιακή κυβέρνηση στις εκλογές του Φεβρουαρίου, ενώ το αποτέλεσμα με βάση τις μετρήσεις είναι αυτό που τρομάζει όλη την Ευρώπη καθώς το ακροδεξιό αντιευρωπαϊκό κόμμα AfD εμφανίζεται να εξελίσσεται σε καταλύτη του νέου πολιτικού σκηνικού. Και οι φόβοι, τα ερωτήματα και οι αγωνίες όλης της Ευρώπης είναι τεράστιες, αφού μιλάμε για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε. και επομένως οι όποιες εξελίξεις μάς αφορούν όλους άμεσα.

Οι ίδιοι φόβοι και στη Γαλλία με έναν αδύναμο πολιτικά πρόεδρο του οποίου οι επιλογές (πρόωρες βουλευτικές εκλογές) έχουν οδηγήσει τη δεύτερη οικονομικά δύναμη της Ε.Ε. σε μια ιδιότυπη ακυβερνησία που απειλεί και τη θέση του ίδιου του Μακρόν - κανείς πλέον δεν στοιχηματίζει αν θα ολοκληρώσει τη θητεία του ή θα αναγκαστεί να προσφύγει σε εκλογές, με ορατό πλέον τον κίνδυνο αυτή τη φορά να περάσει η προεδρία στην εθνικίστρια ακροδεξιά και ευρωφοβική Λεπέν!

Ανεξάρτητα όμως από τις πολιτικές εξελίξεις στις δύο αυτές μεγάλες χώρες της Ευρώπης, έχουμε και μια τρίτη παράμετρο από την άλλη ακτή του Ατλαντικού.

Στις 20 Ιανουαρίου αναλαμβάνει καθήκοντα προέδρου ο απρόβλεπτος Τραμπ, ο οποίος έχει ήδη καταφέρει, προτού καν καθίσει στην καρέκλα της εξουσίας, να διασπείρει αλλεπάλληλα κύματα φόβου στους εμπορικούς εταίρους της χώρας του, Κίνα και Ευρώπη, απειλώντας να επιβάλει υψηλότερους δασμούς στα προϊόντα τους που εξάγονται στις ΗΠΑ.

Αν πραγματοποιήσει τις απειλές του, τότε η Ευρώπη μάλλον θα πρέπει να ξεχάσει την ανάπτυξη και η ύφεση θα γενικευτεί σε όλες τις χώρες-μέλη της Ε.Ε., ενώ τα λογικά αντίμετρα που θα κληθεί να πάρει σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η Ε.Ε. ελάχιστα έως καθόλου δεν θα θίξουν την ανάπτυξη των ΗΠΑ, αφού η δέσμευση για μείωση των φόρων στις επιχειρήσεις θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας σε μεγαλύτερο βαθμό από τις συνέπειες ενός εμπορικού πολέμου με την Ευρώπη.

Και μια άλλη σημαντική παράμετρος που και πάλι μας αφορά άμεσα είναι οι γεωπολιτικές εξελίξεις και ο συνεχής πόλεμος στη Μέση Ανατολή με επίκεντρο τη Γάζα και κυρίως τις εξελίξεις στη Συρία, όπου είναι το νέο πεδίο γεωπολιτικών ανατροπών και διεκδικήσεων από τους γείτονές της, όπως και η νέα ηγεσία της που φαίνεται να δίνει προς το παρόν γην και ύδωρ στην Τουρκία διαταράσσοντας εκ νέου τις ευαίσθητες ισορροπίες και επιρροές στην περιοχή. Με όλα τούτα, το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν θα πλήξουμε και το 2025 μάλλον θα είναι μια πολύ κομβική χρονιά σε όλα τα επίπεδα.