Μια πρόταση για εξαγορά των κόκκινων δανείων

Τα δάνεια των Ελλήνων, είτε αποπληρώνονται κανονικά είτε όχι, πέρασαν σε χέρια κερδοσκοπικών εταιρειών-funds, που λειτουργούν με κριτήρια αμιγώς χρηματοοικονομικά, κερδοσκοπικά, χωρίς καμία κοινωνική ευαισθησία. 

Από τη μεταβίβαση εξαιρέθηκαν προσωρινά έως 31-12-2017 τα δάνεια που είναι συνδεδεμένα με την πρώτη κατοικία «αντικειμενικής αξίας 140.000 ευρώ» όπως υπογραμμίζεται στο ψήφισμα. Δυστυχώς τότε δεν συμπεριελήφθηκε διάταξη η οποία να παρέχει το δικαίωμα στους δανειολήπτες και τους εγγυητές να υποβάλουν πρόταση εξαγοράς, παρότι όπως είναι φυσικό είχαν προτεραιότητα.

Με τροπολογία που κατέθεσα στις 26 Σεπτεμβρίου του 2016, η οποία ωστόσο δεν έγινε δεκτή, υπογράμμισα την ανάγκη νομοθέτησης του δικαιώματος του οφειλέτη και του εγγυητή να συμμετάσχουν στη διαδικασία που συνδέεται με την αγορά και πώληση του δανείου τους και του δικαιώματος να παρουσιάσουν προσφορά. Η πρόταση που είχα καταθέσει ουσιαστικά προέβλεπε στην αρχή της ίσης μεταχείρισης των δανειοληπτών με τα funds, δίνοντας ένα χρονικό προβάδισμα 30 ημερών στους δανειολήπτες όσον αφορά στην αγορά των δανείων τους. Ο στόχος της τροπολογίας αλλά και γενικότερα της δυνατότητας εξαγοράς των δανείων από τους ίδιους τους δανειολήπτες δεν είναι άλλος από το να προστατεύσει όσους αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις δανειακές υποχρεώσεις τους, δίνοντάς τους την ευκαιρία να αγοράσουν το δάνειό τους προτού αυτό εξαγοραστεί από κάποιο fund σε πολύ χαμηλή τιμή.

Πρακτικά, η εξαγορά από τους ίδιους δανειολήπτες δεν επηρεάζει τις τράπεζες οι οποίες θα εισπράξουν τελικά ακριβώς το ίδιο χρηματικό ποσό, ωστόσο δίνει ένα σημαντικό οικονομικό αλλά και ηθικό πλεονέκτημα στους δανειολήπτες για να προστατεύσουν τις περιουσίες τους από πιθανές κατασχέσεις των κερδοσκοπικών funds. Αλλωστε, σύμφωνα με επιστολές εκ μέρους του προέδρου της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν έχουν επιβάλει στις ελληνικές αρχές, ως προαπαιτούμενο, τη μη νομοθέτηση του δικαιώματος του οφειλέτη και του εγγυητή να συμμετάσχουν στη διαδικασία που συνδέεται με την αγορά και πώληση του δανείου τους.

Οι Ελληνες αντιμετώπισαν την οικονομική κρίση που έχει εξελιχθεί σε ανθρωπιστική με παροιμιώδη αξιοπρέπεια. Εξάλλου είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι προ κρίσης, το 2007, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανέρχονταν σε ποσοστό 4,6%, ενώ σήμερα το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 53%, αποκλειστικά λόγω της πρωτοφανούς σε μέγεθος και διάρκεια ύφεσης της ελληνικής οικονομίας που έχει κυριολεκτικά συρρικνώσει τα εισοδήματά τους, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις. Απέναντι σε αυτή την αξιοπρέπεια εμείς, ως Πολιτεία, οφείλουμε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να επιδείξουμε τον απαιτούμενο σεβασμό προστατεύοντας τους δανειολήπτες, δίνοντάς τους μια δεύτερη ευκαιρία να ορθοποδήσουν.

Η πρόταση

Η πρόταση που κατατέθηκε με τη μορφή τροπολογίας ήταν διατυπωμένη ως εξής:  «Το πιστωτικό ή το χρηματοδοτικό ίδρυμα που προτίθεται να μεταβιβάσει απαιτήσεις από δάνεια και άλλες πιστώσεις λόγω πωλήσεώς τους σε “εταιρεία μεταβίβασης” των νόμων 4354/2015 και 4389/2016, υποχρεούται, επιπλέον, να γνωστοποιεί στον κάθε οφειλέτη-δανειολήπτη και τους εγγυητές του, με συστημένη επιστολή ή με άλλον τρόπο αποδεδειγμένης λήψης της γνωστοποίησης, την πρόθεσή του αυτή και το προτεινόμενο και συμφωνηθέν με την εταιρεία τίμημα πώλησης της κατ’ αυτών απαίτησης, καλώντας αυτούς σε καταβολή τούτου εντός 30  εργασίμων ημερών, συνολικά ή σε δόσεις, προς τον σκοπό απόσβεσης του συνόλου της οφειλής.

 Η παράλειψη της παραπάνω γνωστοποίησης παρέχει το δικαίωμα στον οφειλέτη και τους εγγυητές να καταβάλουν το τίμημα πώλησης της απαίτησης στην εταιρεία μεταβίβασης ή στο ίδρυμα που τη μεταβίβασε, εντός 30 εργασίμων ημερών από της πρώτης οχλήσεώς τους περί πληρωμής μείζονος  συνολικού ποσού, απαλλασσόμενοι του χρέους. Το τίμημα πώλησης υποχρεούται να γνωστοποιεί στον ενδιαφερόμενο οφειλέτη, χωρίς καθυστέρηση, το ίδιο το ίδρυμα ή η εταιρεία μεταβίβασης. 

 Η προβλεπόμενη στην παρ. 1 του παρόντος άρθρου υποχρεωτική διαδικασία εκ μέρους του πιστωτικού ή χρηματοδοτικού ιδρύματος δεν επηρεάζει, δικονομικά και ουσιαστικά, ούτε την άσκηση των παρεχόμενων σε οφειλέτες-δανειολήπτες και εγγυητές λοιπών δικαιωμάτων έναντι της αποκτώσης εταιρείας, ούτε την οποιαδήποτε ήδη σε εξέλιξη ευρισκόμενη διαδικασία, δυνάμει είτε του Ν. 3869/2010 περί ρύθμισης των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων, είτε του Ν. 4307/2014 περί ρύθμισης χρεών μικρών επιχειρήσεων. Δεν επηρεάζει, επίσης, τα οποιαδήποτε αποτελέσματα έχουν ήδη επέλθει με βάση την εφαρμογή των εν λόγω νόμων.  Δεν στερεί τον οφειλέτη-δανειολήπτη ή εγγυητή τού δικαιώματος υποβολής αίτησης για ένταξη στον Κώδικα Δεοντολογίας των τραπεζών. 

 Κατά του πιστωτικού ή χρηματοδοτικού ιδρύματος, προς το οποίο ο οφειλέτης ή ο εγγυητής έχει υποβάλει πρόταση καταβολής του τιμήματος πώλησης της κατ’ αυτών απαίτησης, είναι δυνατόν -αντί της άμεσης καταβολής- να ασκηθούν ή να διαμορφωθούν (αν ήδη έχουν συμφωνηθεί ή διαταχθεί) και όλα τα δικαιώματα ρύθμισης οφειλών των νόμων της προηγούμενης παραγράφου, σε ανάλογο προς το μειωμένο ποσό της οφειλής χρόνο, υπό την προϋπόθεση ότι τα δικαιούμενα πρόσωπα δεν διαθέτουν επαρκή περιουσιακά στοιχεία ή άμεση ρευστότητα. 

Νοείται περαιτέρω ότι ο δανειολήπτης δεν υποχρεούται να υποβάλει πρόταση εξαγοράς τής υπό πώληση πιστωτικής του διευκόλυνσης: 

 Η πρόταση για εξαγορά τής υπό πώληση πιστωτικής διευκόλυνσης υποβάλλεται μόνο μία φορά από τον δανειολήπτη και σε περίπτωση που εντός της χρονικής περιόδου των τριάντα (30) ημερών δεν υποβληθεί τέτοια πρόταση, τότε τεκμαίρεται ότι ο δανειολήπτης δεν επιθυμεί την υποβολή πρότασης.

Οποιαδήποτε πιστωτική διευκόλυνση μεταβιβάζεται από πιστωτικό, χρηματοδοτικό ίδρυμα ή εταιρεία εξαγοράς πιστώσεων προς οποιονδήποτε από τους προβλεπόμενους αγοραστές, θεωρείται ότι μεταβιβάζεται στον αγοραστή κατά τον χρόνο της μεταβίβασης, και όλα τα δικαιώματα και υποχρεώσεις που προκύπτουν από τη σύμβαση πιστωτικής διευκόλυνσης του λογαριασμού που τοιουτοτρόπως μεταβιβάζεται μεταβιβάζονται αυτόματα στη μεταξύ δανειολήπτη και αγοραστή σχέση και εξακολουθούν να είναι έγκυρα μεταξύ των δύο αυτών μερών.

Η τράπεζα υποχρεούται ανά εξαμηνία να υποβάλλει έκθεση η οποία δημοσιοποιείται και στην οποία περιλαμβάνονται: 

(i) Στοιχεία για τον αριθμό και το ποσό πιστωτικών διευκολύνσεων ανά κατηγορία, οι οποίες έχουν πωληθεί σε οποιοδήποτε νομικό πρόσωπο, σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου.
 (ii) Στοιχεία για τον αριθμό και το ποσό πιστωτικών διευκολύνσεων ανά κατηγορία, οι οποίες έχουν εξαγοραστεί από δανειολήπτη.

Σε περίπτωση πώλησης των δανείων από την τράπεζα χωρίς πρότερη γνωστοποίηση προς τους δανειολήπτες για κατάθεση των προτάσεών τους, δικαιοδοσία επί της σύμβασης θα έχουν τα ελληνικά δικαστήρια, εκτός αν προνοείται κάτι διαφορετικό».

* Bουλευτής των Ανεξάρτητων Ελλήνων