Ίδρυση του συμβουλίου εθνικής ασφάλειας ως μέσο χάραξης της εθνικής στρατηγικής ασφάλειας

Τις τελευταίες ώρες συζητείται έντονα η ανάγκη δημιουργίας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας ως το πιο αποδοτικό εργαλείο στο σχεδιασμό και στη θέσπισης εθνικής στρατηγικής, σε μια κρίσιμη συγκυρία για τη χώρα που Ελληνοτουρκικά, Αλβανικό και Σκοπιανό είναι ανοικτά.  

Ένα ένα τα πολιτικά κόμματα και οι αρχηγοί τους προσανατολίζονται προς αυτήν την κατεύθυνση  θεωρώντας την πρόταση αυτή ως τη μοναδικό μέσο αναχαίτισης της προκλητικής και εν γένει επιθετικής συμπεριφοράς των γειτόνων μας.

Ήδη από το 2012 με κείμενο μουμε  τίτλο «Εθνική Αντιπρόταση» είχα τονίσει την ανάγκη δημιουργίας αυτού του Συμβουλίου και είχα υπογραμμίσει τα εξής:

Με σκοπό την υπερκομματική αντιμετώπιση στρατηγικών ζητημάτων εθνικής ασφάλειας, προτείνεται η δημιουργία υπό τον Πρωθυπουργό Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας απαρτιζόμενο από:

• τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας, ο οποίος έχει όλες τις αρμοδιότητες του Υπουργού που προβλέπονται από το Σύνταγμα, 
•

τον Αναπληρωτή Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας – Ανώτατο Αξιωματικό ε.α. των Ενόπλων Δυνάμεων 
• τον Αναπληρωτή Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας – Ανώτατο Αξιωματικό ε.α. των Σωμάτων Ασφαλείας  τους Αρχηγούς των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας 
• τους 20 καλύτερους Στρατηγικούς Αναλυτές της χώρας.

Αρμοδιότητα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας θα πρέπει να είναι:

• η μελέτη των πληροφοριών της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, της Κρατικής Ασφάλειας, της Στρατιωτικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, και άλλων πηγών, η παρακολούθηση, 
• ο έλεγχος και η παραγωγή στρατηγικής για όλο το εύρος DIMEFIL, 
• η ενημέρωση του Συμβουλίου Στρατηγικής Υποστήριξης για ζητήματα παραγωγικής υφής,
• η ενημέρωση της πολιτικής ηγεσίας των Υπουργείων Εθνικής Άμυνας και Εθνικής Ασφαλείας για ζητήματα άμυνας & ασφάλειας, 
• και η συμμετοχή στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου Εθνικής Στρατηγικής και Διαχείρισης Κρίσεων. 

Ενώ τα μέλη προτείνεται να έχουν 12ετή θητεία.Οι φάκελοι εργασίας θα περιλαμβάνουν τρία βασικά στοιχεία: τη γνώση, την πρόγνωση και την πρόταση. 


Κάθε κράτος έχει τη δική του στρατηγική ασφάλειας που διαμορφώνεται από το ιστορικό παρελθόν του, όμως σήμερα πλέον όλα είναι αλληλένδετα. Ήδη πολλές χώρες, παγκόσμιοι παίκτες υψηλής εθνικής στρατηγικής, έχουν κατανοήσει τη σπουδαιότητα αυτού του Συμβουλίου το οποίο αποτελεί όργανο χάραξης της εθνικής τους στρατηγικής. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα αποτελεί το ανώτατο διοικητικό συμβουλευτικό όργανο του εκάστοτε προέδρου των ΗΠΑ επί θεμάτων εθνικής ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής ενώ το Ισραήλ επίσης μέσω του Συμβουλίου άλλαξε τη μονοσήμαντη στρατηγική προς τη Δύση και προσπαθεί να λαμβάνει υπόψη τι συμβαίνει και στη Δύση και στην Ανατολή.

Άλλοι παγκόσμιοι παίκτες όπως η Ρωσία διαθέτει ανάλογο Σώμα συμβουλευτικού χαρακτήρα ενώ Γαλλία και η Αγγλία έχουν ιδρύσει εδώ και χρόνια ανάλογα Συμβούλια Εθνικής Ασφάλειας για θέματα που αφορούν την εξωτερική πολιτική, την ασφάλεια, και την άμυνα. Τέλος, δεν αναφέρω τυχαία την Τουρκία που προωθεί μέσα από το Συμβούλιο το αμυντικό της δόγμα και την πολιτική εθνικής ασφάλειας και πιο συγκεκριμένα την εξασφάλιση της ασφάλειας των συνόρων, με απώτερο στόχο την εξασφάλιση της ασφάλειας ζωής και περιουσίας των πολιτών και των κατοίκων της περιοχής αλλά και την εξουδετέρωση των απειλών που προέρχονται τόσο από το εσωτερικό της, τους Κούρδους, αλλά και από το εξωτερικό, τη Συρία.

Σε αυτό το πλαίσιο είναι πλέον ξεκάθαρο πως μια χώρα όπως η Ελλάδα που ένα οποιαδήποτε λάθος στην άσκηση της εξωτερικής και αμυντικής της πολιτικής θα επηρεάσει για χρόνια τις μελλοντικές γενιές  θα πρέπει άμεσα να ιδρύσει ανάλογο Συμβούλιο.


Παρότι είναι μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα βρίσκεται γεωγραφικά τοποθετημένη σε μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από έντονη ρευστότητα και αστάθεια. Επομένως, προκειμένου να διαφυλάξει την ασφάλεια της, η αποτελεσματικότερη επιλογή για μια χώρα status quo όπως η Ελλάδα, είναι η διεύρυνση και εμβάθυνση των δεσμών με τους Ευρωπαίους και Νατοϊκούς εταίρους, σε μια περίοδο εξωτερικής και εσωτερικής αναδιάρθρωσης των εν λόγω οργανισμών.

Η πρόκληση, λοιπόν, είναι η διαμόρφωση μιας πολιτικής που θα προωθεί αφενός τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα και αφετέρου θα είναι συμβατή με τις πολιτικές της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.  Όμως αυτό από μόνο του, σήμερα περισσότερο από ποτέ, φαίνεται πως  δεν είναι αρκετό.

Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν έχουμε ακόμα κατανοήσει πως οι συμμαχίες με άλλα κράτη δρουν πολλαπλασιαστικά, επικουρικά στην ήδη υπάρχουσα αυτοδύναμη ισχύ. Θεωρούμετις στρατηγικές συμμαχίες πανάκεια και αμελούμε να φροντίσουμε από μόνοι μας για την εθνική μας άμυνα. 

 Δεν αποτελεί καμία έκπληξη το γεγονός πως ακόμα και σήμερα τον 21 αιώνα οι απειλές που καλείται η χώρα μας να αντιμετωπίσει είναι ίδιες και απαράλλακτες εδώ και χρόνια. Η Τουρκία είναι και θα παραμείνει κορυφαία προτεραιότητα και πηγή ανησυχίας για την ελληνική εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της χώρας για τα επόμενα χρόνια.

Όπως διαφαίνεται σήμερα με τα πολλαπλά μέτωπα εξωτερικής πολιτικής ανοιχτά η ταχύτητα των εξελίξεων και η ανάγκη για άμεση αντίδραση σε περιπτώσεις κρίσεων καθιστούν αναγκαία την ύπαρξη και αποτελεσματική λειτουργία ενός κεντρικού και ευέλικτου μηχανισμού χειρισμού κρίσεων, με άμεση πρόσβαση σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς τόσο σε επίπεδο χειριστών όσο και σε επίπεδο πολιτικής ηγεσίας. Ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει να είναι το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας αφού είναι ο μοναδικός τρόπος που μπορεί να εξασφαλίζει ταυτόχρονα τη σαφήνεια των στόχων, τη σύνδεση των απαραίτητων υπηρεσιακών παραγόντων και, τέλος, τη γόνιμη σύνθεση αντιτιθέμενων απόψεων.

Στην αυριανή τάξη πραγμάτων τόσο την περιφερειακή όσο και την διεθνή, που αναμένεται να είναι ιδιαίτερα ρευστή και απρόβλεπτη, η Ελλάδα οφείλει και μπορεί να λαμβάνει πρωτοβουλίες και όχι να σύρεται εκούσια ή ακούσιαείτε σε πρωτοβουλίες είτε στα σχέδια άλλων. Αποτελεί συνεπώς επιτακτική ανάγκη για την Ελλάδα να αναπτύξει και να εφαρμόσει έγκαιρα μια συνολική και σφαιρική απάντηση στις εξελίξεις σε μια προσπάθεια να διαμορφώσει το περιβάλλον ης με τρόπο που να ευνοεί την εξασφάλιση των εθνικών της συμφερόντων. 

Η έννοιά της ασφάλειας σήμερα άλλωστε δεν είναι πια καθαρά ένα στρατιωτικό ζήτημα και δεν τίθεται μόνο σε περιόδους πολέμου. Η έννοια της ασφάλειας έχει αλλάξει άρδην και η φύση των προβλημάτων ασφαλείας στα Βαλκάνια, Μεσόγειο και Μέση Ανατολή απαιτεί μια πολυεπίπεδη και συνολική αντιμετώπιση.

Οι σύγχρονες απειλές, οι παραβιάσεις, οι προκλητικές δηλώσεις από τους γείτονες (Τούρκους, Σκοπιανούς και Αλβανούς),  το ρευστό περιβάλλον ασφάλειας καθιστά σαφές ότι τα γεωπολιτικά δεδομένα στην περιοχή της Μεσογείου, και όχι μόνο, αλλάζουν άρδην και οδηγούν τη χώρα μας σε άλλη μια κρίσιμη περίοδο στην οποία θα πρέπει να επιλέξει το ρόλο της. 

Τα αμέτρητα μέτωπα που καλείται να διαχειριστεί η Ελλάδα αυτό το διάστημα με τη νέα ελληνοτουρκική κρίση, τη σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών από τούρκους στρατιώτες στην ελληνοτουρκική μεθόριο, η κρίση  στα Ίμια, στην κυπριακή ΑΟΖ, το Σκοπιανό, το Αλβανικό,  δεν αφήνουν περιθώρια για άλλη αναβολή και καθιστούν τη δημιουργία του Συμβουλίου μονόδρομο για να αλλάξει η μονοδιάστατη αντιμετώπιση πολυδιάστατων προβλημάτων που δεν συμβαδίζει με όσα καταγράφονται στο νέο πολύπλοκο, πολυδιάστατο διεθνές και περιφερειακό περιβάλλον.

Ωστόσο, είναι σημαντικό στο σημείο αυτό να καταθέσω κάποιες ακόμα σκέψεις και προβληματισμούς μου. Η δημιουργία του Συμβουλίου από μόνη της δεν θα μας λύσει μαγικά όσα προβλήματα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σε επίπεδο ασφάλειας. Θα είναι το πρώτο λιθαράκι σε μια ατέρμονη προσπάθεια συλλογής πληροφοριών και εύρεσης της βέλτιστης λύσης για να προωθηθεί το δημόσιο εθνικό συμφέρον μέσα από τη χάραξη μιας πιο αποτελεσματικής εξωτερικής πολιτικής. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θεμελιώδους σημασίας δεν είναι τόσο η σύσταση του Συμβουλίου αλλά οι  όροι λειτουργίας του, ο καθορισμός της αποστολής του, η στελέχωση του με ικανά στελέχη και ο προσδιορισμός των αρμοδιοτήτων του οργάνου αυτού.

Η δημιουργία του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, που υπάρχει εδώ και χρόνια σε πολλά κράτη, δεν είναι παρά μια πράξη ουσίας που δεν έχει σχέση με την οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουμε ως λαός εδώ και χρόνια, ούτε με τα Μνημόνια και τις διεθνείς δεσμεύσεις μας.

Είναι ανάγκη εθνική. Αν όχι τώρα με τόσες απειλές και κινδύνους να ελλοχεύουν γύρω μας με σκοπό να υποβαθμίσουν την αμυντική μας ισχύ τότε πότε; Το αύριο μπορεί να κρύβει ακόμα περισσότερους κινδύνους, και ήδη σήμερα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε περισσότερες απειλές από όσες αντιμετωπίζαμε το 2012 όταν είχα πρωτο-προτείνει την σύσταση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας για να αντιμετωπίσουμε ακριβώς αυτό που σήμερα φαίνεται να κυριαρχεί, την αστάθεια και την αβεβαιότητα σε έναν ευαίσθητο τομέα όπως αυτόν της εθνικής ασφάλειας.

Δημήτριος Κ. Καμμένος
Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων