Η ολική επαναφορά του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη

Ο κομψός 64χρονος που στεκόταν ακμαίος και ευθυτενής στο αριστερό άκρο της πρώτης γραμμής κατά την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης έδειχνε απολύτως χαλαρός. Αναμενόμενο. Από όλους τους παριστάμενους σε ένα τελετoυργικό που έμοιαζε να δονείται από παλμούς αισιοδοξίας, εκείνος ήταν ο πιο εξοικειωμένος. Είχε ξαναδεί εκ του σύνεγγυς το ίδιο έργο τουλάχιστον 5-6 φορές μέσα στην τελευταία 25ετία. Επιπλέον, κάλυπτε επάξια όλες τις προδιαγραφές για το πόστο που του ανέθετε ο πρωθυπουργός. Διέθετε το βαρύ, δοκιμασμένο όνομα από την προηγούμενη μακρόχρονη θητεία του σε δημόσια αξιώματα. Είχε κατ’ επανάληψη διατελέσει επιτυχημένος πολιτικός προϊστάμενος κύρους σε κρίσιμο υπουργείο που αφορούσε άμεσα την καθημερινότητα των πολιτών. Και φυσικά, παρέμενε πρωτοκλασάτο κομματικό στέλεχος της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Το πρωτοφανές, αν όχι σοκαριστικό, στην περίπτωσή του ήταν πως για πρώτη φορά στην Ιστορία επιφανές και ενεργό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ ορκιζόταν υπουργός σε κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.

Τι ζύγισε, άραγε, ώστε ένας πατενταρισμένος σοσιαλιστής, με ιδεολογικά «καταπράσινο» καταγωγικό ίχνος, ο οποίος φιγουράριζε επί δεκαετίες στα ηγετικά ρετιρέ του κόμματός του, να γίνει «μουσαφίρης» σε μια φιλελεύθερη κυβέρνηση; Αναζήτησε δικαίωση μέσα από ένα προσωπικό στοίχημα ή πρυτάνευσε η διάθεσή του για προσφορά στη χώρα; Σε ανύποπτο χρόνο, πάντως, είχε πει ότι «η Ελλάδα έχει ανάγκη από πλατιές συνεργασίες που θα υπηρετήσουν αποφασιστικά τις εθνικές και κοινωνικές προτεραιότητες». Λίγοι το θυμούνται. Και ακόμη λιγότεροι μπορούν να ανασύρουν στη μνήμη τους τις δηλώσεις του αφότου εξελέγη στις εσωκομματικές εκλογές πρόεδρος της παράταξης ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Τότε ο έμπειρος πολιτικός και πρώην βουλευτής είχε εκφραστεί γι’ αυτόν με κολακευτικά λόγια. «Η Ν.Δ. έχει έναν καινούριο αρχηγό», είχε πει , «έναν καινούριο ηγέτη, ο οποίος έχει μια συνοχή σκέψης και συγκεκριμένες απόψεις, θα έλεγα θετικότερες, για την Ελλάδα του μέλλοντος».

Εκτιμάται πάντως πως πέρα από τον πολιτικό συμβολισμό του ανοίγματος της «γαλάζιας» παράταξης προς το Κέντρο -τον οποίο αποπνέει η πρόθυμη συμμετοχή του ίδιου στη σύνθεση του νέου κυβερνητικού σχήματος-, στην επιλογή του προσώπου του βάρυνε η πρωθυπουργική βούληση άσκησης εφαρμοσμένης πολιτικής. Εκείνη η πολιτική που, ξαλαφρωμένη από επαχθή ιδεολογικά φορτία, απαιτεί μετρήσιμα επιχειρησιακά αποτελέσματα στην επιδίωξή της να ανταποκριθεί ρεαλιστικά στις ανάγκες της κοινωνίας. Αλλωστε η δύναμη των δημοκρατικών κυβερνήσεων ενίοτε αντλείται και από την αξιοποίηση αποδεδειγμένα δραστήριων ανθρώπων που φέρουν, έστω, διαφορετική πολιτική ταυτότητα. Οχι από τη ρουτίνα της μοιρασιάς προνομίων αποκλειστικά σε ομοϊδεάτες.

Η μεγάλη πρόκληση

Κάπως έτσι ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, που πριν από λίγους μήνες τόνιζε «Με οδηγό τις ιδέες της 3ης Σεπτέμβρη για μεταρρυθμιστική πνοή, να πάμε την Ελλάδα μπροστά», ανέλαβε με τόλμη την πρόκληση να συμβάλει ώστε να πάει η χώρα μπροστά από άλλο, εξίσου εκσυγχρονιστικό, μετερίζι.

«Ολα φτάνουν στην ώρα τους για εκείνους που ξέρουν να περιμένουν», έγραφε ο Μπαλζάκ, του οποίου οι μυθιστορηματικοί ήρωες αντιμάχονται μεταξύ τους, αλλά και συμπορεύονται, συμβαδίζοντας με την έμφυτη ροπή του ανθρώπου προς τη δικαιοσύνη. Ο Xρυσοχοΐδης και υπομονετικός ήταν και η αίσθηση του δικαίου ως κοινωνικό ιδανικό ζύγιζε βαριά στις αξίες του.

Δεν ήταν όμως πια βουλευτής, παρότι από μόλις 34 χρόνων εκλέχτηκε με το ΠΑΣΟΚ πρώτος στον Νομό Ημαθίας επί 6 συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις. Αργότερα μεταπήδησε και εκλέχθηκε βουλευτής στη Β’ Αθήνας. Τον Ιανουάριο του 2015 δεν τα κατάφερε. Ενδεχομένως του στοίχισε η άστοχη δήλωσή του ότι δεν είχε προλάβει να διαβάσει το μνημόνιο όταν το ψήφιζε. Προφανώς, δεν ήταν ο μόνος αδιάβαστος. Απλώς, ήταν ίσως ο μόνος ειλικρινής ή ο μόνος, αναντίστοιχα με το πολιτικό του βεληνεκές, αφελής που το εξομολογήθηκε δημόσια. Ωστόσο, και το κόμμα του είχε πάρει τότε μόνο 4,68%.

Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς ήταν τρίτος στη λίστα του ψηφοδελτίου της Β’ Αθήνας. Το κόμμα του εξέλεξε μόνο δύο βουλευτές και έχασε την έδρα, καθώς η πρόεδρος του κόμματος Φώφη Γεννηματά προτίμησε να κρατήσει την εκεί μία έδρα αντί αυτής στην Αχαΐα, στην οποία επίσης είχε εκλεγεί. Δεν το έβαλε κάτω. Εδωσε το «παρών» στο πρώτο συνέδριο του ΚΙΝ.ΑΛ. τον Μάρτιο του 2018, συμμετείχε στις πολιτικές διεργασίες, καθώς και στις εκδηλώσεις που διοργάνωνε το «Κίνημα» στην επαρχία. Ωστόσο κρίνεται πως πορευόταν με γνώμονα μια προηγούμενη δήλωσή του, με την οποία εξέφραζε την άποψη ότι «η Κεντροαριστερά δεν έχει ελπίδα όσο οι ζυμώσεις γίνονται για τη διάσωση προσώπων». Στα τέλη του Οκτωβρίου του 2018 η Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες διέταξε το άνοιγμα των τραπεζικών λογαριασμών του, μαζί με άλλων τεσσάρων στελεχών του ΠΑΣΟΚ, μεταξύ των οποίων και ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης. Τότε ο ίδιος μίλησε για στοχοποίησή του από τους παρακρατικούς μηχανισμούς του ΣΥΡΙΖΑ, δηλώνοντας εμφατικά ότι «καθαρός ουρανός, αστραπές δεν φοβάται».

Εκτοτε, παρότι δεν απομακρύνθηκε από το ΚΙΝ.ΑΛ., φαίνεται να πήρε το ρίσκο της οριστικής και αμετάκλητης απόφασης να μην κατεβεί ξανά υποψήφιος με το κόμμα του. Εν τω μεταξύ, μέσα στον περασμένο Ιούνιο η έρευνα ολοκληρώθηκε με την τοποθέτηση της υπόθεσης στο αρχείο, αφού δεν προέκυψε κάτι σε βάρος των ελεγχομένων.

Επιστρέφει πλέον ως ο άνθρωπος που ξέρει όσο κανένας άλλος τη «δουλειά» για τέταρτη φορά στα γνώριμα λημέρια του νευραλγικού υπουργού Προστασίας του Πολίτη. Η τοποθέτησή του στο πόστο ενδεχομένως φαντάζει εργαλειακή. Δεν είναι. Ούτε αυτός είναι κρατικός τεχνικός ή εμπειρογνώμονας που λύνει ειδικά προβλήματα με τις δεξιότητες και την έμπειρη ανάμειξή του με αυτά κατά το παρελθόν. Είναι πολιτικός, όχι επαγγελματίας υπουργός με μπλοκάκι για να φέρει σε πέρας την ανάληψη συγκεκριμένου έργου.

Ο ίδιος, λένε όσοι έχουν παρακολουθήσει από κοντά τη διαδρομή του, δεν κινήθηκε ποτέ ως απαρατήρητος περιπλανώμενος κομήτης στις εσχατιές του εγχώριου πολιτικού σύμπαντος. Υπήρξε πάντα προσγειωμένος, ειλικρινής και επίμονος τόσο σε συμβιβασμούς όσο και σε συγκρούσεις, τις οποίες «υπέγραψε» ανοιχτά και ονομαστικά. Με πεισματάρικο ζήλο διεκδίκησε και κέρδισε δίκαια τον έπαινο του εμβληματικά αποδοτικού πολιτικού στελέχους στο άλλοτε υπουργείο Δημόσιας Τάξης. Εκεί όπου με αυτοκυριαρχία εξέλιξε το διαχειριστικό ταλέντο του και δρομολόγησε τις επιτελικές αρετές του. Εκεί ακριβώς, στον ίδιο τόπο, γυρίζει εκ νέου σήμερα πιο ώριμος, πιο κατασταλαγμένος και πιο αποφασιστικός. Ηδη από τις πρώτες ώρες στα καθήκοντά του, μόλις ξέσπασε η φονική θεομηνία στη Χαλκιδική, πήρε το αμάξι του και αστραπιαία κατευθύνθηκε μέσα στη νύχτα από την Αθήνα στα Νέα Μουδανιά. Στη διάρκεια του ταξιδιού επικοινωνούσε αξημέρωτα με όλους τους αρμόδιους παράγοντες και φορείς, τους οποίους συγκαλούσε τα χαράματα σε σύσκεψη. Παρότι το αυτοκίνητο έμεινε από τεχνική βλάβη για λίγο στον δρόμο, ο ίδιος έφτασε πρώτος, στις 6.30 το πρωί, στο δημαρχείο της Νέας Προποντίδας, για να συμπαρασταθεί στους συγγενείς των θυμάτων και να συντονίσει το έργο αποκατάστασης των πληγέντων. Ηταν μια εκδήλωση ήθους, προσφοράς και αυταπάρνησης από τον νεοορκισθέντα υπουργό, που ξεσηκώνει στη συλλογική μνήμη ανάλογες στιγμές από την προηγούμενη δραστηριοποίησή του στο ίδιο πόστο.

Το ξήλωμα της 17Ν

Εκείνο το ζεστό καλοκαιρινό βράδυ του Σαββάτου της 29ης Ιουνίου 2002, ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης βρισκόταν στη ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Βέροια. Ξαφνικά έλαβε νυχτιάτικα επείγον τηλεφώνημα. Στην άλλη άκρη της γραμμής ο αρχηγός της Αστυνομίας, Φώτης Νασιάκος, του περιέγραφε ότι ένας άγνωστος τραυματίας μεταφερόταν στον «Ευαγγελισμό» μετά από έκρηξη βόμβας στα χέρια του έξω από τα εκδοτήρια της Hellas Flying Dolphins στον Πειραιά. Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης μπήκε εσπευσμένα στο υπηρεσιακό αυτοκίνητο και έφτασε τα ξημερώματα στην Αθήνα. Λίγες ημέρες μετά τον τραυματισμό και τη σύλληψη του Σάββα Ξηρού, ο ήδη από το 1999 υπουργός, με επίμονη συστηματικότητα, ορθολογισμό και συνεκτικό σχέδιο, ξεκίνησε την επιχείρηση που οδήγησε στην εξάρθρωση της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη». Πιστώθηκε στο ενεργητικό του το ξήλωμα του αιματοβαμμένου πουλόβερ μιας οργάνωσης εκτελεστών που επί 27 χρόνια είχε αναλάβει την ευθύνη για τη δολοφονία 23 Ελλήνων και ξένων πολιτικών, επιχειρηματιών, στρατιωτικών, διπλωματών και απλών πολιτών.

Πάνω απ’ όλα, όμως, δικαιώθηκε το σκεπτικό του ότι οι θεωρίες συνωμοσίας που επικρατούσαν ως τότε, και καταχώριζαν τους τρομοκράτες ως όργανα της CIA, της KGB της ΚΥΠ ή των... εξωγήινων, αποτελούσαν απροσπέλαστο ανάχωμα στην πορεία της έρευνας. Για τον ίδιο το άλμα της υπέρβασης των εμποδίων εντοπιζόταν πάντα στα στοιχεία. Μήνες πριν από τη σύλληψη της οργάνωσης, κάθε βράδυ συγκαλούσε στο υπουργείο άτυπες συσκέψεις με αξιωματικούς της Αστυνομίας υπό τον Φώτη Νασιάκο και της Αντιτρομοκρατικής υπό τον Στέλιο Σύρο. Ξεκινούσαν λίγο μετά τις 8 το βράδυ και δούλευαν πάνω στα στοιχεία μέχρι τα χαράματα. Παράλληλα, με μια έκρηξη ενέργειας που πυροδοτούσε μια ακαταπόνητη εργατικότητα συμμάζευε το όποιο γραφειοκρατικό χάος στα άδυτα της επιχειρησιακής λειτουργίας των Σωμάτων Ασφαλείας. Παντού παρών. Συνόδευε υπερπτήσεις για τον εντοπισμό πιθανών εστιών φωτιάς και δασικών εμπρησμών, παραβρισκόταν τακτικά στο κέντρο επιχειρήσεων, έκανε νυκτερινές επιθεωρήσεις στα Αστυνομικά Τμήματα. Καθιέρωσε ακόμη τον θεσμό του «Αστυνομικού της Γειτονιάς», δημιούργησε τις ομάδες ΔΕΛΤΑ και ΔΙ.ΑΣ., υλοποίησε το πρωτοποριακό πρόγραμμα «Καθ’ Οδόν» για τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων και οργάνωσε εμπνευσμένα το αστυνομικό πλέγμα ασφαλείας για τους επικείμενους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας του 2004.
Χωρίς παραταξιακές παρωπίδες

Σε αυτό τον τυφώνα υπερδραστήριων πρωτοβουλιών δεν το ’παιζε ούτε νευρωτικά ανορθόδοξος επιθεωρητής Κάλαχαν, ούτε υποδυόταν τον υπεροπτικά καχύποπτο ντετέκτιβ Πουαρό. Μετρημένος άνθρωπος, δεν κολακεύτηκε από τις φήμες δημοσιευμάτων λαϊφσταϊλάδικης σαπουνόπερας που διέδιδαν ότι θα γυριζόταν ταινία στο Χόλιγουντ για τη σύλληψη της «17 Νοέμβρη», στην οποία θα τον υποδυόταν ο Τζορτζ Κλούνεϊ! Με έμφυτη σεμνότητα, δεν έβλεπε τον εαυτό του ως «σερίφη», όπως τον κατηγορούσαν. Δεν διανοούνταν καν τον ρόλο του ως εκείνον του μυθικού πιστολέρο της Αγριας Δύσης Γουάιτ Ερπ («μόνος μου και όλοι σας»), που μπούκαρε στα σαλούν της ανομίας καθαρίζοντας τις συμμορίες των μπαντίτος. Ο ίδιος είχε διαρκώς πλάι του ως συμπαραστάτες και συναγωνιστές ανθρώπους αφοσιωμένους στον Νόμο όπως ο εισαγγελέας Ιωάννης Διώτη. Ταυτόχρονα συνεργαζόταν ισότιμα με φιλότιμα, υπεύθυνα και σοβαρά στελέχη των διωκτικών αρχών, επιλεγμένα αξιοκρατικά, πέρα από τα συνήθη κομματικά κριτήρια.

Δεν φορούσε παραταξιακές παρωπίδες. Κοντά του βρίσκονταν οι καλύτεροι και ικανότεροι χωρίς κομματικές ετικέτες Το σημαντικότερο ήταν, όπως έλεγε αξιωματικός της Αστυνομίας εκείνης της εποχής, ότι νοιαζόταν γι’ αυτούς που εκ της θέσης του συναναστρεφόταν καθημερινά. Είχε με ευαισθησία αναγνωρίσει το μέγεθος του κινδύνου που διατρέχουν οι αστυνομικοί κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Ηταν παρών στον «Ερυθρό Σταυρό» όταν έφτασε με ασθενοφόρο το σώμα του στρατιωτικού ακολούθου της βρετανικής πρεσβείας Στίβεν Σόντερς, ο οποίος δολοφονήθηκε στις 8 Ιουνίου 2000 από τη 17Ν. Αντίκρισε ένα άνθρωπο γαζωμένο και κομματιασμένο από τις σφαίρες. Συγκλονίστηκε όταν είδε τη σύζυγό του να σπαράζει γονατιστή μπροστά στη σορό του. Ωστόσο ο ίδιος δεν φοβήθηκε, ούτε τρομοκρατήθηκε. Ακόμα και όταν η δική του ζωή κινδύνεψε από δολοφονική ενέργεια.

Η απόπειρα δολοφονίας του

Εκείνο το βράδυ της Πέμπτης 24 Ιουνίου 2010, 20 περίπου λεπτά μετά τις 8, ένα παγιδευμένο ταχυδρομικό δέμα είχε φτάσει στο γραφείο του υπασπιστή του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, που ασκούσε στον έβδομο όροφο της Κατεχάκη για δεύτερη φορά χρέη υπουργού Προστασίας του Πολίτη. Ο 49χρονος αστυνομικός υποδιευθυντής Γιώργος Βασιλάκης, πατέρας δύο παιδιών, ο οποίος βρισκόταν στο πλευρό του υπουργού από το 1999, άνοιξε το δέμα, όπως έκανε πάντα με την αλληλογραφία, όταν η βόμβα εξερράγη κομματιάζοντας τον ίδιο και ισοπεδώνοντας κυριολεκτικά το γραφείο του. Η βόμβα είχε παραλήπτη τον υπουργό που βρισκόταν στο γραφείο του, 15 μέτρα από το σημείο της έκρηξης. Η άνανδρη δολοφονία του έντιμου, στενού συνεργάτη και προσωπικού του φίλου σχεδόν συνέτριψε ψυχολογικά τον Χρυσοχοΐδη. Ηταν ένα τυφλό τρομοκρατικό χτύπημα στο επίκεντρο των υπηρεσιών ασφαλείας που ράγισε την καρδιά του συναισθηματικά ευαίσθητου υπουργού. Δεν λύγισε. Πρόσφερε γενναιόδωρα την αλληλεγγύη του και την τρυφερή συμπαράστασή του στην οικογένεια του θύματος και σταδιακά ανέκαμψε από αυτό το οδυνηρό τραύμα. Πρώτα απ’ όλα, για να τιμήσει τη μνήμη της απώλειας του αδικοχαμένου ένστολου συντρόφου του. Στοχάστηκε τότε με καρτερικότητα που ατσάλωσε την αυτοπεποίθησή του ώστε να συνεχίσει με αποφασιστικότητα τον αδιάκοπο δημοκρατικό αγώνα, για να καταστήσει τους πολίτες, τις γειτονιές και τις πόλεις απόλυτα ασφαλείς. Οσο πιο μακρύ φάνταζε αυτό το αδιέξοδο, τόσο πιο πολύ έμοιαζε στο ίδιο για δρόμος. Ρίχτηκε με τα μούτρα στη δουλειά με εκείνη τη ρεαλιστική, θαρραλέα γήινη προσέγγισή του, που έμοιαζε ζυμωμένη με το χώμα των χωραφιών.

Το αγροτόπαιδο από την Ημαθία

Χρόνια πίσω, σε εκείνη την πυρετώδη ατμόσφαιρα φοιτητικού αναβρασμού των πρώτων χρόνων της Μεταπολίτευσης. Στο βουερό κυλικείο του Τάκη στη Νομική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης μια παρέα ΠΑΣΠιτών συζητούσε μεγαλόφωνα σαν να τσακωνόταν. «Και πού είναι, ρε σεις, ο Μιχάλης, πάλι άφαντος, πάλι λουφάρει; Ούτε να ψηφίσει δεν ήρθε στη συνέλευση», διαμαρτυρόταν ανήσυχα ένα μέλος της ομήγυρης για την απουσία του Χρυσοχοΐδη από τα συνδικαλιστικά αμφιθέατρα. Η παλιά καραβάνα της φοιτητικής παράταξης Γιάννης Χαρδαλιάς από το Αγρίνιο ανέλαβε να αποστομώσει τον αγωνιούντα για απαρτίες και υπερψηφίσεις συνάδελφό του. «Ακου συναγωνιστή, ο Μιχάλης ποτίζει μέρα-νύχτα τα χωράφια στο χωριό του, κοιμάται στο χώμα και τα χαράματα οδηγάει φορτηγό που κουβαλάει τεύτλα στο εργοστάσιο ζάχαρης στο Πλατύ. Μην ξανακούσω κουταμάρες». Παιδί φτωχών αγροτών της σκληρής δουλειάς από το Νησί, κοινότητα της Αλεξάνδρειας, πρώην Γιδάς Ημαθίας, ο 20χρονος τότε φοιτητής της Νομικής είχε να λύσει πρώτα τα βιοποριστικά του προβλήματα αντί να ασκείται στον... αέρα του συνδικαλιστή στα φοιτητικά αμφιθέατρα για να προκόψει.

Οι γονείς του, προσφυγικής καταγωγής. Ο πατέρας του Βασίλης από ένα χωριό κοντά στην Τραπεζούντα, η μητέρα του Αννα από τη Μαγνησία της Σμύρνης. Μισός Πόντιος και μισός Μικρασιάτης, ο Μιχάλης μπήκε από νωρίς στη βιοπάλη κοντά στους παππούδες πρόσφυγες και τους απόγονους τους, που έπρεπε να μετατρέψουν τα έλη σε γόνιμες εκτάσεις στην περιοχή της Βέροιας. Από πιτσιρίκος μάλιστα, με ένα ακορντεόν ίσα με το μπόι του έπαιζε και τραγουδούσε σε πανηγύρια, γλέντια, γάμους και βαφτίσια για ένα χαρτζιλίκι. Στην εφηβεία του πήρε επαγγελματικό δίπλωμα οδήγησης, μεταφέροντας καθημερινά σε πλατφόρμα τους αγρότες το πρωί στα χωράφια, όπου δούλευε μαζί τους ώσπου έδυε ο ήλιος και το βράδυ μετέφερε τα αγροτικά προϊόντα του μόχθου τους σε εργοστάσια και λαχαναγορές. Δεν τον έπαιρνε για πονηριές, τεμπελιές, ανεμελιές και ελαφρότητες. Μόνο σκληρή δουλειά, συναρθρωμένη με λαϊκή γείωση και αγώνα για το πτυχίο. Αποφοίτησε από τη Νομική στα 23 του, πήγε φαντάρος και ξεκίνησε τη δικηγορία σε Βέροια και Γιαννιτσά. Δεν τον ενθουσίαζε το επάγγελμα, τα δικόγραφα, οι δικαστικές αίθουσες, τα πελατειακά νταραβέρια και οι πάσης φύσεως εξαρτήσεις.


Η εποχή της «Αλλαγής»

Ηταν η εποχή που κατέφτανε ορμητική στο πολιτικό προσκήνιο η «Αλλαγή» του Ανδρέα. Ο ίδιος, εν τω μεταξύ, νέος, ομορφόπαιδο, έξυπνος, καλλιεργημένος, με μια εσωτερική συστολή και πάνω απ’ όλα μορφωμένος, κέρδιζε τις εντυπώσεις στην τοπική κοινωνία. Εκλέχτηκε το 1982 γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ Ημαθίας, μιας από τις μαζικότερες και πιο πετυχημένες κομματικές οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ στη Βόρεια Ελλάδα. Είχε πλέον διαλέξει το μονοπάτι της πολιτικής για να σταδιοδρομήσει. Δεν απογοήτευσε όσους τον επέλεξαν στα 32 του ως μέλος τη νέας φουρνιάς στελεχών του Κινήματος για να γίνει νομάρχης Καρδίτσας. Ηταν ήδη παντρεμένος για πρώτη φορά, είχε ενταχθεί πλήρως στον κομματικό σωλήνα, πάταγε με τα δύο πόδια στο εσωκομματικό ασανσέρ και περίμενε το εξπρές που θα εκτόξευε την καριέρα του. Είχε ήδη δικτυωθεί με τον Χρήστο Παπουτσή και τον Γιώργο Παναγιωτακόπουλο, που λειτουργούσαν τότε ως άτυπη υποομάδα του Ακη Τσοχατζόπουλου.

Συντόνισε μαζί τους τις φιλοδοξίες του και στα 34 του εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής με τα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ. Βαθμιαία έχτιζε με συνέπεια το προφίλ του. Στον επόμενο τόνο, ο νεοφώτιστος βουλευτής έγινε δεκτός, κατ’ άλλους προσκολλήθηκε, στην «παρέα της Εκάλης» που διαφέντευε η Δήμητρα Λιάνη. Θεμιτό. Δεν ήταν άλλωστε ούτε ο πρώτος, ούτε ο μοναδικός που προσέγγιζε εκείνη την «αυλή των θαυμάτων», που λειτουργούσε ερήμην σχεδόν του ταλαιπωρημένου και ασθενούντος Ανδρέα Παπανδρέου

Το καλοκαίρι του 1994 σε ένα μικρό γραφείο στο υπουργείο Εμπορίου, στην πλατεία Κάνιγγος, ο νέος υφυπουργός σχεδόν ασφυκτιούσε. Βρισκόταν εκεί από λάθος. Προοριζόταν για υφυπουργός Απόδημου Ελληνισμού, ενώ ο συνάδελφός του βουλευτής Γρηγόρης Νιώτης για υφυπουργός Εμπορίου στη νέα κυβέρνηση του Ανδρέα. Από ροκαμβολικό σχεδόν παιχνίδι της τύχης, η δακτυλογράφος γράφει ανάποδα τα ονόματά τους στα υφυπουργεία που τους αντιστοιχούν. Και καθώς χρόνος για διόρθωση στο αναπάντεχο μπέρδεμα δεν υπήρχε, ο Χρυσοχοΐδης αντί για ταξίδια στους τόπους της Ομογένειας, κατέληξε σε ένα αντικείμενο που δεν γνώριζε.

Κυρίως, όμως, δεν τον αφορούσε. Χώρια που «ξίνισαν» διάφοροι μεγαλέμποροι και σουπερμαρκετάδες για την άφιξη στο πόστο ενός επαρχιώτη βουλευτή, χωρίς διασυνδέσεις και γνωριμίες με τον ευυπόληπτο κόσμο των εγχώριων μεταπρατών πάσης φύσεως. Με υπουργό τον Σημίτη και κατόπιν τον Νίκο Ακριτίδη, ο Χρυσοχοΐδης ήταν τυπικός στα όποια καθήκοντά του. Ξεκινούσε χαράματα από ένα δυάρι στου Γουδή, που νοίκιαζε και μοιραζόταν με συγκάτοικο έναν επίσης βουλευτή επαρχίας, και έσπευδε κουστουμάτος στο υπουργείο. Οπως λένε σύντροφοί του εκείνης της περιόδου, άραζε τα πόδια του, συχνά χωρίς παπούτσια, πάνω στο γραφείο, το οποίο δεν είχε στην επιφάνειά του ούτε έναν φάκελο, έστω για τα προσχήματα, παρήγγελνε μεσημεριανό φαγητό από το «Ιντεάλ» και περίμενε επιτέλους να σχολάσει από αυτό το καθημερινά κοπιαστικό μαρτύριο. Τα βράδια, ενώ ήταν πλέον παντρεμένος με την αρχιτέκτονα δεύτερη σύζυγό του, τα περνούσε συχνά πυκνά παρέα με Τσοχατζοπουλικούς βουλευτές που σχεδίαζαν την επόμενη μέρα στην ηγεσία του Κινήματος. Κατά τα άλλα, βίωνε μια ήρεμη και ειρηνική περίοδο που γουργούριζε απαλά σαν τη χύτρα στη φωτιά ένα κυριακάτικο μεσημέρι στο χωριό.

Ωστόσο, και ο Σημίτης εκτιμούσε τον νέο υφυπουργό, καθώς το πολιτικό ύφος που αυτός εξέπεμπε έφερνε στο πιο εκσυγχρονιστικό. Κανείς δεν γνωρίζει υπέρ ποιου ψήφισε στην εσωκομματική μάχη της διαδοχής του Ανδρέα. Τα επιτελεία των τότε δύο μονομάχων, Σημίτη και Ακη, ορκίζονταν εκατέρωθεν ότι ήταν με το μέρος τους. Το ίδιο περίπου αίνιγμα είχαν να λύσουν 11 χρόνια αργότερα τόσο οι προσκείμενοι στον Γιώργο Παπανδρέου όσο και εκείνοι του Ευάγγελου Βενιζέλου στη δική τους αναμέτρηση για την ηγεσία. Οταν αργότερα ο Παπανδρέου έγινε πρωθυπουργός, εκθείαζε το «μεταρρυθμιστικό» του όραμα, αλλά όταν αυτός παραζαλισμένος βγήκε από το παιχνίδι της εξουσίας, ο Χρυσοχοΐδης βγήκε δημοσίως να δηλώσει πως «μόνο σε αποικία θα ήταν αρχηγός με τέτοια προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα!».

Μαλλιά κουβάρια έγινε και με τον Βενιζέλο σε πιο κατοπινή φάση. Παρ’ όλα αυτά, οι φίλοι του τον δικαιολογούσαν για την αυτονομία του. Ούτε Βούδας, ούτε Κούδας. Υποστήριζαν με θέρμη ότι ο Μιχάλης δεν υπήρξε ποτέ παραδόπιστος, «παλάντζας ή μονόχνοτος». Τον διέκρινε ανέκαθεν μια εσωτερίκευση, αλλά και μια εξωτερική αυτοσυγκράτηση που δεν άφηναν να γίνει ευδιάκριτη η ώριμη πολιτική του στάση στα εκάστοτε διλήμματα. Την ίδια ώρα, πάντως, οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι τον αποκαλούσαν περιπαικτικά «άνεμο» κατά το «όπου φυσάει» η πολιτική του διαθεσιμότητα. Προσφώνηση που είχε αγνοήσει πλήρως ο Κώστας Σημίτης όταν έγινε πρωθυπουργός αναθέτοντάς του το υφυπουργείο Ανάπτυξης, πριν τον περιβάλλει με αμέριστη εμπιστοσύνη και τον αναβαθμίσει σε υπουργό Δημόσιας Τάξης. Στο τελευταίο αυτό δύσκολο πόστο ο οξυδερκής νέος υπουργός βρήκε την πραγματική κλίση του και ξεδίπλωσε τις ικανότητές του.

Στοχοπροσήλωση στο δημόσιο συμφέρον

Στην αρχή δεν ήταν το καλύτερό του σε μια περίοδο έξαρσης της εγκληματικότητας. Ο ίδιος άλλωστε διακατεχόταν από καχυποψία απέναντι στην Αστυνομία, που προερχόταν από κάμποσα στερεότυπα. Ενα βράδυ που έτρωγε παϊδάκια παρέα με καλούς του φίλους στην «Ταβέρνα του Καραβίτη» στο Παγκράτι, ενόσω μια ομάδα αστυνομικής προστασίας στεκόταν διακριτικά γύρω τους, ρώτησε τους συνομιλητές του: «Ρε σεις, αυτοί τώρα μας φυλάνε ή μας παραφυλάνε;». Σταδιακά πήρε την υπόθεση ζεστά, καθώς βρήκε πεδίο άμεσης συνεννόησης με τους αστυνομικούς. Παιδιά κι αυτά στην πλειονότητά τους, από φτωχές αγροτικές οικογένειες της επαρχίας, του ανοίχτηκαν, αφού τον θεώρησαν μεμιάς «δικό τους». Δεν είχαν να κάνουν με κάποιον απόστρατο στρατηγό, ούτε κανέναν απόμακρο τέως διπλωμάτη ή κληρονόμο πολιτικού τζακιού Ο πολιτικός τους προϊστάμενος ήταν κι αυτός παιδί του αγρού, της καλλιέργειας της γης, του τρακτέρ. Τους κέρδισε εφαρμόζοντας ο ίδιος ένα σύγχρονο μοντέλο, με αξιοπιστία, αποφασιστικότητα, αλλά και ευαισθησία, που δεν «μύριζε» άγρια καταστολή για την πάταξη των εστιών εγκληματικότητας, Αλλά και ο Χρυσοχοΐδης κέρδισε αφότου έδωσε επιτυχημένα τις εξετάσεις του. Ταξίδεψε στην Αμερική, διασυνδέθηκε με πρεσβείες, προσωπικότητες και υπηρεσίες, αντάλλαξε απόψεις, εμπειρίες και επιχειρησιακούς σχεδιασμούς σε διεθνές επίπεδο, πλούτισε με γνώσεις, ικανοποίησε μερικώς την αστείρευτη περιέργειά του και φιλοτέχνησε με τη στοχοπροσήλωσή του στο δημόσιο συμφέρον τη λαμπερή δημόσια εικόνα του. «Γκόλντεν», τον έλεγε ο Αλέκος Παπαδόπουλος.

Η αστραφτερή εικόνα του θάμπωσε μόνο όταν τον Ιούλιο του 2003 ο Σημίτης τον ώθησε να αντικαταστήσει στη θέση του γραμματέα του ΠΑΣΟΚ τον Κώστα Λαλιώτη. Ο τελευταίος, χολωμένος, αποσύρθηκε έκτοτε από το προσκήνιο μαινόμενος, ενώ οι εσωκομματικές «μαχαιριές» έδιναν κι έπαιρναν, με τους πιστούς του άλλοτε «θείου βρέφους» του ΠΑΣΟΚ να αποκαλούν τον Χρυσοχοΐδη «υβρίδιο» του τότε Αμερικανού πρεσβευτή Τόμας Μίλερ. Οπως κι αν έχει, τότε ο ίδιος από τη θέση του γραμματέα επέκτεινε το κύρος που είχε αποκτήσει εξαιτίας τη ουσιαστικής συμβολής του στην εξάρθρωση της 17Ν. Στη Χαριλάου Τρικούπη φάνταζε πανίσχυρος και προαλειφόταν για δελφίνος της ηγεσίας, χωρίς ωστόσο να έχει εξασφαλίσει τις οργανωτικές προϋποθέσεις γι’ αυτή την υπέρβαση. Χώρια που προηγούνταν άλλοι, και ο ίδιος το γνώριζε. Αυτό που δεν γνώριζε τότε ήταν ότι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2004 θα συναντούσε τη διαφημίστρια τρίτη σύζυγό του, την οποία νυμφεύθηκε σε στενό κύκλο σε ένα ξωκλήσι έξω από τη Βέροια.

Τα υπόλοιπα θα αποτελούσαν ιστορία αν δεν επανέκαμπτε πέντε χρόνια αργότερα στο γνώριμο υπουργείο του, την τελεσφόρηση των ενεργειών του οποίου σφράγισε δυναμικά, προσθέτοντας καινούριες επιτυχίες στη νέα του θητεία. Μέσα στην κρίση διοίκησε αποδοτικά δύο παραγωγικά υπουργεία, αλλά πέρασε για ένα τρίμηνο και πάλι από το Προστασίας του Πολίτη, σαν από συνήθεια που του έγινε δεύτερη φύση. Στο ίδιο διάστημα παντρεύτηκε την τέταρτη σύζυγό του, τη συμπαθή συνδικαλίστρια και από τα νεότερα μέλη του Δ.Σ. της ΓΣΕΕ, που ο ΓΑΠ είχε τοποθετήσει επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου του 2004. Μαζί της απέκτησε δύο παιδιά, που προστέθηκαν στα τρία που έχει με τις δύο από τις τρεις πρώην συζύγους του. Η αλήθεια είναι ότι ο υπουργός κράτησε την προσωπική του ζωή μακριά από τα φώτα της όποιας δημοσιότητας όχι από ιδιοσυγκρασία απομονωτισμού, αλλά επειδή έχει κατ’ επανάληψη στοχοποιηθεί από τρομοκρατικές οργανώσεις και απειληθεί από κακοποιούς που θέλουν λυσσασμένα να τον πλήξουν.

Για τον εαυτό του δεν τον ένοιαξε ποτέ από τότε που υπερέβη και τα όρια της υπερκόπωσης για να κυνηγήσει το οργανωμένο έγκλημα. Στην οικογένειά του, αν και ποτέ δεν το ζήτησε ο ίδιος, οφείλεται να παρέχεται κάθε δυνατή ασφάλεια και προστασία, δίχως να κοινοποιούνται από τα ΜΜΕ τα ονόματα και οι ηλικίες των μελών της. Πόσο μάλλον σήμερα που επανήλθε στον οικείο του 7ο όροφο του υπουργικού μεγάρου στην Κατεχάκη. Λογικά, από εκεί θα μπορεί να απολαμβάνει και πάλι την πανοραμική θέα τμήματος του Λεκανοπεδίου. Από κάτω, η Αθήνα θα συνεχίσει να βιώνει τον επί αιώνες μύθο της, αλλά ο ίδιος γνωρίζει ότι οι πολιτικοί γράφουν τον δικό τους μόνο με πράξεις. Ούτε με δεήσεις, ούτε με ξόρκια.