Προκλήσεις για τη νέα κυβέρνηση στον τομέα της δικαιοσύνης

Ζητούμενο σε κάθε περίπτωση και αυτό που έχει ανάγκη η χώρα είναι ένα σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο, απόλυτα συμβατό με το σύγχρονο κράτος δικαίου, που έχουμε περισσότερο από ποτέ ανάγκη. Η αλήθεια είναι ότι όταν η κοινή γνώμη και ο τύπος εντοπίζουν αποφάσεις και ενέργειες της Δικαιοσύνης που θεωρούν ότι επιδέχονται κριτικής, τις περισσότερες φορές αυτό αποτελεί συνέπεια του νομοθετικού πλαισίου, το οποίο αποτελεί ευθύνη της νομοθετικής εξουσίας. Το κράτος μας διαθέτει σοβαρούς και καταρτισμένους δικαστές και εισαγγελείς, αυτό που χρειάζεται είναι να βελτιωθεί και να εκσυγχρονιστεί το θεσμικό πλαίσιο, εντός του οποίου καλούνται να κινηθούν.

Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι σκοπός της Δικαιοσύνης δεν θα πρέπει να είναι η ικανοποίηση οιουδήποτε, αλλά να εφαρμόζει απρόσωπα και ενιαία τον νόμο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι αποφάσεις για την πενταετή παραγραφή των φορολογικών υποθέσεων, τις περικοπές και τα αναδρομικά, όπου αποδείχθηκε ότι η ασφάλεια δικαίου στην Ελλάδα έγκειται στην αποφασιστική αρμοδιότητα και στη διακριτική ευχέρεια της δικαιοσύνης, ενώ θα έπρεπε να διασφαλίζεται από την νομοθετική και εκτελεστική εξουσία.

Τέλος αναμφισβήτητα αποτελεί επιτακτική ανάγκη ο διαρκής εκσυγχρονισμός του ουσιαστικού και δικονομικού ποινικού δικαίου, δίχως όμως τις δυσμενείς συνέπειες που επέφερε η ψήφιση των νέων κωδίκων και ειδικότερα την πιθανή δυσαρμονία ανάμεσα στην εκάστοτε ένταση προσβολής εννόμων αγαθών και των αποτελεσμάτων της και στην επαπειλούμενη ποινική κύρωση.

Στόχευση λοιπόν της νέας κυβέρνησης θα πρέπει να είναι μία αποτελεσματική και ανεξάρτητη δικαιοσύνη, αλλά και η καταπολέμηση της διαφθοράς και της διαπλοκής.

Με αυτές τις σκέψεις και με την εμπειρία 20 ετών στην μάχιμη δικηγορία, εκτιμώ ότι άμεσες προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης στον τομέα της δικαιοσύνης θα πρέπει να είναι:

• Κατάργηση του Νόμου Παρασκευόπουλου, επαναφορά φυλακών υψίστης ασφαλείας τύπου Γ’ και νέο καθεστώς για τις άδειες των κρατουμένων.
• Τροποποιήσεις των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα που ψηφίστηκε πρόσφατα και επιτρέπει την πρόωρη αποφυλάκιση σε καταδικασθέντας σε ισόβια κάθειρξη, συμπεριλαμβανομένων και των τρομοκρατών.
• Θέσπιση μιας ισχυρής Ανεξάρτητης Αρχής Διαφάνειας, στην οποία συνενώνονται όλοι οι σχετικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους.
• Σύσταση ειδικών τμημάτων στα δικαστήρια, όπου θα εκδικάζονται ειδικού χαρακτήρα υποθέσεις (όπως επενδύσεων, εμπορικών συμβάσεων, ανταγωνισμού κ.α.) από δικαστές με αντίστοιχη εξειδίκευση.
• Δημιουργία Παρατηρητηρίου Δικαιοσύνης με σκοπό τη συγκέντρωση και επεξεργασία στατιστικών στοιχείων από τη λειτουργία των δικαστηρίων.
• Επέκταση της ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφων, έκδοση ηλεκτρονικών πιστοποιητικών, και ψηφιακή καταγραφή και αποθήκευση των πρακτικών.

Η διαμόρφωση ενός σύγχρονου πλαισίου που διασφαλίζει την ανεξαρτησία και την αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης αποτελεί βασική και απαραίτητη προϋπόθεση για την ενίσχυση του αισθήματος δικαίου, αλλά και την κοινωνική και οικονομική πρόοδο στη χώρα μας.

*Ο Δημήτριος Βακαλόπουλος είναι Δικηγόρος, Υπ. Διδάκτωρ ΕΜΠ