Φώφη Γιωτάκη

Και απομένουν ελάχιστες ώρες -σύμφωνα και με τα στοιχεία προηγούμενων αναμετρήσεων- για να πάρουν θέση όσοι δηλώνουν αναποφάσιστοι γενικώς ή λίγο σίγουροι για την πιθανότερη επιλογή τους. Πρόκειται για τα συνήθη θαύματα των τελευταίων αναμετρήσεων, αν και η αποχή μπορεί, όπως λένε οι δημοσκόποι, να χτυπήσει τώρα, για πρώτη φορά, ιστορικό ρεκόρ.

Τα προγνωστικά τους «βλέπουν» ότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να ψηφίσουν λιγότεροι από τους μισούς εγγεγραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους- δηλαδή το ποσοστό της συμμετοχής να πέσει κάτω από το 50%. Αυτό το ενδεχόμενο φαινόταν σχετικά μακριά στις κάλπες του 2019. Τότε, στις ευρωεκλογές του Μαΐου που έγιναν ταυτόχρονα με τις αυτοδιοικητικές εκλογές, ψήφισαν 5.920.355 πολίτες και το ποσοστό συμμετοχής έφτασε στο 58,69&, ενώ στις εθνικές κάλπες δύο μήνες μετά προσήλθαν 5.769.644 ψηφοφόροι και το κοντέρ της συμμετοχής έγραψε 57,78% (περίπου μία μονάδα κάτω από τις ευρωεκλογές). Στις πιο πρόσφατες εθνικές εκλογές του περσινού Ιουνίου 5.273.699 από τους εγγεγραμμένους (περίπου 700 χιλιάδες λιγότεροι από τις αντίστοιχες κάλπες του 2019) και το ποσοστό έπεσε στο 53,74%. Στις δε περιφερειακές εκλογές (στον πρώτο γύρο) του Οκτωβρίου του 2023 η συμμετοχή άγγιξε ένα κοντινό ποσοστό και συγκεκριμένα το 52,51%, ενώ στο δεύτερο γύρο κατρακύλησε στο 35,16%- μια από τις εξηγήσεις που δόθηκαν ήταν ότι, όπου εκλέχτηκαν περιφερειάρχες από τον πρώτο γύρο, δεν υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον για την προσέλευση στην κάλπη και την εκλογή των Δημάρχων- και όμως σε πρόσφατη και ενδιαφέρουσα έρευνα της Διανέοσις οι πολίτες εμπιστεύονται βάζουν πιο ψηλά τον θεσμό του Δημάρχου από εκείνο του Προέδρου της Δημοκρατίας. Περασμένα, ξεχασμένα όσον αφορά την εικόνα της αποχής; Όχι βέβαια, διότι οι δημοσκόποι μετρούν τάσεις μέχρι αυτή την ώρα, που τους δείχνουν ότι αρκετοί, αν όχι οι περισσότεροι την Κυριακή θα κρατήσουν αποστάσεις από τις κάλπες- ο καθένας και η καθεμιά έχει, λέει, κάποιο λόγο.

Μόλις χθες, στη δημοσκόπηση της εταιρείας Alco που παρουσιάστηκε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Alpha, κάποια ευρήματα παραπέμπουν στο αρνητικό ενδεχόμενο της μειωμένης συμμετοχής στις φετινές ευρωεκλογές. Για παράδειγμα, μόνο το 57% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι τον ενδιαφέρουν οι ευρωεκλογές. Δεύτερον εύρημα είναι ότι αυξήθηκε το ενδιαφέρον για τις ευρωεκλογές κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου μόνο για το 22% και τρίτον: 6 στους 10 από τους ερωτηθέντες υποστηρίζουν ότι δεν θα αλλάξει κάτι με την ψήφο τους. Μάλιστα.

Στο σύνολο των δημοσκοπήσεων που έγιναν και παρουσιάστηκαν μέχρι τώρα φαίνεται ότι αυτοί που εμφανίζουν τάσεις αποχής, σκέφτονται καταρχάς ότι σε αυτές τις κάλπες δεν αποφασίζεται ποιος θα κυβερνήσει τη χώρα- έτσι είναι αν και όσοι τις αντιμετωπίζουν με εθνικά κριτήρια, αντιλαμβάνονται το αυτονόητο, ότι επηρεάζουν τους εθνικούς πολιτικούς συσχετισμούς. Σε κάθε περίπτωση πάντως η τάση αυτή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το δίλημμα περί πολιτικής σταθερότητας δεν έχει σε τούτη τη συγκυρία μεγάλη πέραση.

Προς την αποχή κινούνται με βάση τα ευρήματα των μετρήσεων και όσοι θεωρούν ότι το κόμμα τους δεν χρειάζεται αυτήν την ώρα τη ψήφο τους. Άλλοι πάλι θέλουν να στείλουν μήνυμα διαμαρτυρίας στην κυβέρνηση ή στο κόμμα που ψήφισαν στις προηγούμενες αναμετρήσεις αλλά δεν τους πάει το χέρι να ψηφίσουν κάποιο άλλο. Ορισμένοι νιώθουν απογοητευμένοι γενικώς από το πολιτικό σκηνικό ή αδύναμοι να επηρεάσουν τα πράγματα στην Ευρώπη- και υπάρχουν αρκετές ακόμη κατηγορίες ψηφοφόρων που αμφιταλαντεύονται και δεν έχουν αποφασίσει αν θα μείνουν στον καναπέ τους, αν θα πάνε για μπάνιο στην κοντινή παραλία ή (ακόμη χειρότερα) αν θα πάρουν το πλοίο για ένα ευχάριστο και δροσερό σαββατοκύριακο στο νησί.

Από την άλλη πλευρά οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν τη δυναμική των κομμάτων τους τελευταίους μήνες. Όλα δείχνουν, όπως εξηγούν οι ειδικοί, ότι η Νέα Δημοκρατία έχει πολλές πιθανότητες να συσπειρώσει ακόμη περισσότερο το κοινό του 2023- ακόμη και να ξεπεράσει το ποσοστό των προηγούμενων ευρωεκλογών. Ο στόχος δηλαδή που έχει τεθεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό είναι το κόμμα του να εξασφαλίσει το 33% των ψήφων. Φαίνεται εφικτός ο στόχος τους, όμως την ίδια ώρα (και λόγω της αποχής) ουδείς μπορεί εμφανιστεί με αυξημένο βαθμό βεβαιότητας για το πως τελικά θα κινηθούν μπροστά στην κάλπη όσοι είχαν εμπιστευτεί τη γαλάζια παράταξη ένα χρόνο πριν (σε εθνικές και όχι σε ευρωπαϊκές κάλπες). Ωστόσο η Νέα Δημοκρατία εξακολουθεί να επικρατεί στα γκάλοπ με όρους κυριαρχίας έναντι του δεύτερου κόμματος, που ακολουθεί σε μεγάλη απόσταση και δεν «τρυπά» το ταβάνι περασμένων επιδόσεών του.

Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να έχει αποκτήσει από τις δημοσκοπήσεις του Μαΐου τον «αέρα» του δεύτερου, αλλά το ΠΑΣΟΚ φαίνεται ότι ανεβάζει ταχύτητα στο παραπέντε για να μειώσει τη διαφορά και ει δυνατόν να κάνει την ανατροπή της τελευταίας στιγμής και να αγγίξει το «στοίχημα» της δεύτερης θέσης. Μπορεί να αποκλείσει κανείς την μία ή την άλλη εκδοχή; Μπορεί να αποκλείσει κανείς ότι η συζήτηση για το πόθεν έσχες θα επηρεάσει ή όχι τη μάχη για τη δεύτερη θέση; Μπορεί οι προσδοκίες και οι δημόσιες προβλέψεις των κομμάτων να «υποτάξουν» την τελική επιλογή του κάθε ψηφοφόρου; Μπορεί οι νεότερης ηλικίας ψηφοφόροι να έχουν ισχυρότερο αποτύπωμα στην κάλπη, όπου προσέρχονται πιο μαζικά οι μεγαλύτεροι των οικογενειών τους; Μπορεί να κερδίσει η Ελληνική Λύση την τέταρτη θέση ή το ΚΚΕ θα κερδίσει τη μάχη και θα προηγηθεί; Μπορεί πάνω από τέσσερα κόμματα να περάσουν το όριο του 3%; Πρόκειται για ερωτήματα που θα απαντηθούν το βράδυ της Κυριακής και θα επηρεάσουν αναπόδραστα το κάδρο των πολιτικών συσχετισμών. Και όμως, δεν έχει κριθεί ακόμη ο στόχος, που θέτει το κάθε κόμμα, παρότι οι κάλπες ανοίγουν με αρκετές βεβαιότητες. Μία από αυτές είναι ότι το αποτέλεσμα – η ιστορία- γράφεται κάθε φορά από τους συμμετέχοντες. Και μακάρι οι απέχοντες να μην καταφέρουν ιστορικό ρεκόρ!