Φώφη Γιωτάκη

«Λυπάμαι. Λυπάμαι για τους υβριστές. Διάλεξαν μια μέρα που είναι ντροπή τους. Και είναι και νέοι. Εμείς πολεμήσαμε για την Ελλάδα. Δεκαπέντε χρονών και πολεμούσα το ναζισμό και τους Γερμανούς, μη μου λένε τώρα “Παπούλια προδότη’’. Ποιος είναι προδότης; Να ντρέπονται. Να ντρέπονται. Τιμάω την πόλη, την τιμούσα χρόνια. Έρχομαι εδώ για να τιμήσω αυτή την ημέρα εδώ στη Θεσσαλονίκη, σε αυτή την ιστορική πόλη" είχε πει αποχωρώντας από την παρέλαση ο αείμνηστος Κάρολος Παπούλιας, βαθιά στεναχωρημένος για τα επεισόδια εκείνης της ημέρας.

Ο τότε Πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Παπανδρέου, είχε δηλώσει για τις συγκεκριμένες ενέργειες την 28η Οκτωβρίου του 2011 ότι «τραυματίζουν τη Δημοκρατία και τις δημοκρατικές παραδόσεις του λαού μας». Και λίγες ημέρες αργότερα, στις 11/11 του 2011 ο ίδιος αποχωρούσε για να σχηματιστεί κυβέρνηση υπό τον Λουκά Παπαδήμο.

Εκείνη την ημέρα της εθνικής επετείου και των επεισοδίων κατά της κυβέρνησης για το πρώτο μνημόνιο στη Θεσσαλονίκη, η επίσημη αντίδραση των κομμάτων ήταν κάτι παραπάνω από αποκαλυπτική των όσων συνέβαιναν και όσων δεν είχαν συμβεί ακόμη. Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας, δια στόματος του εκπροσώπου τους Πάνου Σκουρλέτη, είχαν χαρακτηρίσει τα επεισόδια, «αντάξια της ιστορίας του λαού μας».

Μάλιστα ο εκπρόσωπός τους και κορυφαίος υπουργός της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ στη συνέχεια, κατηγορώντας την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ότι "έχει σπείρει ανέμους και θερίζει θύελλες" είχε προσθέσει μιλώντας σε τηλεοπτικό κανάλι ότι οι διαμαρτυρόμενοι "ήθελαν να μπει τέλος στον κατήφορο της χώρας". Και η Νέα Δημοκρατία τότε, πως είχε αντιδράσει; Όντας ακόμη -το 2011- η Νέα Δημοκρατία υπό τον Αντώνη Σαμαρά σε αντιμνημονιακή «γραμμή» δεν είχε ακριβώς καταδικάσει αλλά σχολιάσει τα επεισόδια κατά την παρέλαση στη Θεσσαλονίκη: «Η κυβέρνηση παρακολουθεί αμήχανα τις κοινωνικές εκρήξεις, που η ίδια η πολιτική της πυροδότησε».

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος αποχαιρετώντας τον εκλιπόντα Κάρολο Παπούλια μία δεκαετία αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2021 είχε αναφέρει μεταξύ άλλων ότι: «Τα επεισόδια του Οκτωβρίου του 2011 στη Θεσσαλονίκη έδειξαν ότι η δυναμική του λαϊκισμού πλήττει το εθνικό συμφέρον και τη Δημοκρατία. Αυτά τα δυο υπερασπίστηκε ως αρχηγός του κράτους και ρυθμιστής του πολιτεύματος ο Κάρολος Παπούλιας». Σήμερα είναι πολλοί, σίγουρα πολλοί περισσότεροι απ’ ότι το 2011, που θυμούνται και διαπιστώνουν ότι στην παρέλαση της Θεσσαλονίκης επλήγη η Δημοκρατία. Και θυμούνται επίσης ότι στις διπλές εκλογές του 2012 η Χρυσή Αυγή μπήκε στη βουλή. Και ακολούθησε και δεύτερο και τρίτο μνημόνιο.

Τα χρόνια της κρίσης το ΠΑΣΟΚ, κατέρρευσε εκλογικά, έφτασε σε ισχνά μονοψήφια ποσοστά, δέχθηκε πόλεμο αντιδράσεων, «αραίωσε» τις εμφανίσεις του στις παρελάσεις. Άντεξε όμως, περνώντας από χιλιάδες κύματα, άλλαξε όνομα, έκανε την αυτοκριτική του, κράτησε δίκτυα επαφών ανά την Ελλάδα, επέστρεψε σε ένα σκληρό καθημερινό αγώνα, μιλώντας συχνά για την ανάγκη της συναίνεσης. Σήμερα παραμένει το τρίτο κόμμα της βουλής, είναι δεύτερο με τάσεις ανόδου στις δημοσκοπήσεις και έτοιμο, όπως δηλώνουν ηγεσία και στελέχη, να διεκδικήσει ξανά την εξουσία σε δυόμισι χρόνια, το 2027. Και αυτές τις ημέρες ετοιμάζεται να πάει στην παρέλαση, χωρίς να αναμένει αντιδράσεις εναντίον του από ένα ακραίο κράμα «αγανακτισμένων».

Στις πρόσφατες ευρωεκλογές η κυβερνητική παράταξη, η Νέα Δημοκρατία, μετά από δύο μεγάλες εκλογικές νίκες, το 2019 και το 2023, κατέγραψε απώλειες 13 ποσοστιαίων μονάδων. Οι πολίτες σε όλα τα γκάλοπ, πριν και μετά από τις ευρωεκλογές, αναδεικνύουν τα ζητήματα που τους απασχολούν. Η ακρίβεια, η μείωση της αγοραστικής δύναμης, η κατάσταση στα νοσοκομεία, η αίσθηση της απουσίας ισχυρής προοπτικής για το μέλλον των παιδιών τους και των παιδιών που έφυγαν τα χρόνια της κρίσης αλλά δεν έχουν βρει ακόμη την ασφαλή διαδρομή για να επιστρέψουν από το εξωτερικό και να εργαστούν με την γνώση και την εμπειρία που πλέον διαθέτουν στη χώρα τους.

Φυσικά και έχουν γίνει αρκετά από τα αναγκαία βήματα και κάνει λάθος όποιος μηδενίζει τις όποιες προσπάθειες των τελευταίων χρόνων στους κρίσιμους τομείς. Σε κάθε περίπτωση η Νέα Δημοκρατία βρίσκεται μπροστά σε μια νέα αφετηρία και σε ένα ορίζοντα τριών χρόνων για να αποδείξει ότι έχει και εφαρμόζει τις βέλτιστες λύσεις για τα προβλήματα που ταλανίζουν τους πολίτες στην καθημερινότητά τους. Χρειάζεται σχέδιο και διάθεση για τη διαμόρφωση της συνθήκης της εθνικής συναίνεσης για τα «άλματα» προοπτικής που αναζητούν οι πολίτες, τα ευάλωτα νοικοκυριά και η μεσαία τάξη.

Ο ΣΥΡΙΖΑ μετά την στρατηγική ήττα του 2019, έφτασε στη συνθήκη της εκκωφαντικής εκλογικής ήττας το 2023, όπου «παραμέρισε» ο Αλέξης Τσίπρας, συνέχισε να χάνει δυνάμεις στις φετινές ευρωεκλογές και τώρα βρίσκεται σε διαδικασία εκλογής νέου προέδρου μετά την υπερψήφιση μομφής κατά του Στέφανου Κασσελάκη από την Κεντρική Επιτροπή στις 8 Σεπτεμβρίου 2024. Σε καθημερινή βάση εδώ και ένα χρόνο παράγει εικόνες διάλυσης, διάσπασης και απίστευτων επεισοδίων μεταξύ των στελεχών του, ενώ στις δημοσκοπήσεις οδηγείται σε ισχνά μονοψήφια ποσοστά.

Το ΠΑΣΟΚ στις ευρωκάλπες του περασμένου Ιουνίου είδε να χάνει τον διακηρυγμένο στόχο για τη δεύτερη θέση στο πολιτικό σκηνικό, συναντήθηκε με τις αδυναμίες, τις αστοχίες και τα λάθη του. Στελέχη του ζήτησαν restart και αλλαγή σελίδας, ο Νίκος Ανδρουλάκης αποδέχθηκε στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος στις 30 Ιουνίου την πρόταση για προσφυγή στις κάλπες, στα μέλη και τους φίλους, επανεκλέχτηκε στις 13 Οκτωβρίου, αναγνωρίζοντας ότι από την εσωκομματική αναμέτρηση προέκυψε μια νέα ανθρωπογεωγραφία την οποία πρέπει να αξιοποιήσει.

Στις μετεκλογικές δημοσκοπήσεις (από τον δεύτερο εσωκομματικό γύρο και μετά) φαίνεται ότι το ΠΑΣΟΚ μπορεί να διατηρήσει το κλίμα της ανοδικής πορείας και να κρατήσει ζωντανές τις προσδοκίες του κόσμου (των τριακοσίων χιλιάδων και πλέον) που συμμετείχε στις εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη ηγεσίας. Αρκεί να κάνει πράξη τα συνθήματα περί ενότητας και ανανέωσης στο εσωτερικό του, να ενισχύσει την «κυβερνησιμότητά» του, να πείσει ότι μπορεί να «ψηλώσει» και «να κοιτάξει στα μάτια» τη ΝΔ στις επόμενες εθνικές εκλογές, αρχίζοντας από τώρα να ασκεί μια μαχητική και ταυτόχρονα αξιόπιστη αντιπολίτευση.

Η χθεσινή προ ημερησίας στη βουλή θα μπορούσε να εικάσει κανείς ότι ήταν μια «πρόβα», αλλά είναι ακόμη πολύ νωρίς για συμπεράσματα ή προφητείες. Άλλωστε το ΠΑΣΟΚ είδε μέχρι πέρυσι τα Χριστούγεννα να κατακτά το ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης στις δημοσκοπήσεις και την άνοιξη (προς τις ευρωεκλογές) να αφυδατώνεται η σχετική προοπτική. Το παιχνίδι πάντως είναι ανοιχτό και είναι στο χέρι τους.