Γ. Ι. Πατσόπουλος

Αδυσώπητος γίγαντας που ταλαιπώρησε πολλές γενιές και εμπόδισε κάθε λογική και κάθε παραγωγικότητα. Με την κάλυψη και τη δικαιολογία της διαρκούς αλλαγής, πολλές φορές χωρίς λόγο, της πολυνομίας, των αντιφατικών αποφάσεων της εκάστοτε διοίκησης και της ευθυνοφοβίας κάθε δημόσιου λειτουργού, που προέρχεται και πάλι από την πολυπλοκότητα και την ποικιλία νόμων και εγκυκλίων.

Μόνο για να πολλαπλασιάζονται οι αντιπαραγωγικές εργασίες και να γίνεται δύσκολο το ολοφάνερο, για να έχουν διάφοροι οργανισμοί και πρόσωπα λόγο ύπαρξης. Μέγας αρωγός και η περίφημη «αρχή της συντηρητικότητας». Οσο πιο πολλά χαρτιά ζητάω τόσο πιο σίγουρος νιώθω, τόσο περισσότερο «καλύπτομαι». Συνήθειες, συναισθήματα και λέξεις καταστροφικές για την οικονομία της χώρας.

Χαρακτηριστικό είναι το απόφθεγμα ενός ανώτατου δημοσίου υπαλλήλου όταν ρωτήθηκε γιατί σε μια πράγματι δύσκολη υπόθεση ζήτησε τόσα πολλά έγγραφα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τεράστιοι φάκελοι με απίστευτο όγκο: «Για να δυσκολέψει τον κάθε επόμενο που θα ασχοληθεί».

Το κωμικό είναι ότι όλα αυτά αυτοαποκαλούνται εργασία και πολλές φορές επίπονη και ακριβοπληρωμένη για τους σκαπανείς της. Η ποσότητα των εγγράφων αυξάνει την αξία της «εργασίας» τους.

Ομως, τι παρηγοριά, τι ανακούφιση! Η επιστήμη και η τεχνολογία προχωρούν με ταχύτατους ρυθμούς. Ηρθε η ώρα που κάποιοι μεγαλοφυείς εφηύραν το Διαδίκτυο, την ηλεκτρονική αλληλογραφία και όλες τις σχετικές εφαρμογές. Οι αισιόδοξοι μελλοντολόγοι ζητωκραύγαζαν: ο θάνατος της γραφειοκρατίας! Ολα θα είναι εύκολα με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, το λάπτοπ, ακόμη και το κινητό τηλέφωνο!

Το τέρας όμως καιροφυλακτεί και αποδεικνύεται πιο έξυπνο και ανθεκτικό από τους αισιόδοξους. Μας εκδικείται -αφού προσπαθήσαμε να το καταργήσουμε ή να το περιορίσουμε- με τα ίδια μας τα όπλα: με μοναδική ικανότητα διαρκούς προσαρμογής, αντιγράφοντας τον χαμαιλεοντισμό και τον μύθο (;) της Λερναίας Υδρας, πολλαπλασίασε τις ανάγκες του και αφού η εκτέλεση ήταν πιο εύκολη, έκανε πιο δύσκολη τη διαδικασία αυξάνοντας τις απαιτήσεις!

Ολες οι υπηρεσίες που πρώτα ζητούσαν έναν αριθμό από έγγραφα στο πρωτόκολλο, τώρα ζητάνε δέκα έως εκατό φορές περισσότερα, αλλά ηλεκτρονικά. Εύκολο είναι! Στείλτε μου όμως πολλαπλάσια έγγραφα σε ηλεκτρονική μορφή. Εξάλλου κάνουμε οικονομία στο χαρτί. Πλην των άλλων οι γραφειοκράτες αναβαθμίστηκαν και έγιναν οικολόγοι. Αποδεικνύεται ότι μια φυσική συνέπεια του αδυσώπητου νόμου της προσφοράς και ζήτησης είναι ότι η ευκολία αυξάνει την ποσότητα και την υπερπαραγωγή κάθε άχρηστου αγαθού ή υπηρεσίας.
Αριθμήστε και θαυμάστε: ηλεκτρονικά μεν, πολλαπλάσια δε:

Προσπαθήσαμε να καταργήσουμε τους φακέλους και αναβαθμιστήκαμε ανεχόμενοι το ηλεκτρονικό φακέλωμα. Ο νέος πολύ Μεγάλος Αδελφός! Οι φάκελοι με τα κοινωνικά και πολιτικά φρονήματα έγιναν ηλεκτρονικοί και εύκολοι. Μόνο που τα θέματά τους αυξήθηκαν: καταγραφή διαδρομής, συζητήσεων, προτιμήσεων, προσωπικής ζωής κ.τ.λ.

Αντί να χρησιμοποιούμε τη νέα τεχνολογία τις ίδιες φορές με την παλιά, όταν χρειάζεται δηλαδή, τη χρησιμοποιούμε πολλαπλάσια και για περιττά πράγματα. Ετσι, η δυσκολία και ο χρόνος που απαιτείται παρουσιάζουν αύξηση αντί για μείωση.

Το ένα έγγραφο αντικαταστάθηκε με τουλάχιστον είκοσι email.

Οι υποβολές στοιχείων ειδικά στη φορολογική διοίκηση έγιναν ηλεκτρονικές, αλλά κάθε χρόνο πολλαπλασιάζονται με γεωμετρική πρόοδο.

Η κλοπή στα προσωπικά δεδομένα με τους χάκερ αναβαθμίστηκε σε επιστήμη.

Πολλές υπηρεσίες που δεν είχαν λόγο ύπαρξης ξαφνικά απέκτησαν: δημιουργήθηκαν ηλεκτρονικές υποχρεώσεις οι οποίες με το χειρόγραφο σύστημα δεν υπήρχαν καν. Ενδεικτικά νέες υποβολές: δηλώσεις πραγματικού δικαιούχου, οικονομικά στοιχεία στην Τράπεζα της Ελλάδος, αναλύσεις «πόθεν έσχες», στατιστικά, επέκταση ΓΕΜΗ στις ατομικές επιχειρήσεις κ.τ.λ. Ο κατάλογος αυξάνεται γεωμετρικά.
Επαληθεύεται το ότι «ο πολιτισμός είναι ο πολλαπλασιασμός των αναγκών». Ή μάλλον η μετατροπή μιας ασημαντότητας σε ανάγκη.

Ολα έγιναν ηλεκτρονικά. Ακόμη και οι πλειστηριασμοί, να δούμε και τι άλλο! Στο μέλλον ίσως γίνονται γάμοι και βαφτίσια ηλεκτρονικά. Με ηλεκτρονική υπογραφή. Τι τις θέλουμε τις τελετές;
Με αφορμή τους νόμους για το μαύρο χρήμα, τα τραπεζικά ιδρύματα ταλαιπωρούν με άχρηστες ηλεκτρονικές ενημερώσεις κάθε χρόνο όλους τους πελάτες τους, τους υπεράνω κάθε υποψίας ή άσχετους με τις σχετικές διατάξεις οι οποίες άλλαξαν σκοπό: συνέπειά τους είναι μόνο η ταλαιπωρία κάθε αθώου.

Η ευκολία της δημοσίευσης χωρίς χαρτί και μελάνι που κοστίζουν αύξησε και τις ονομαζόμενες «ειδήσεις» και ιδιαίτερα τις φανταστικές χάριν εντυπωσιασμού και παραπλάνησης: κάθε λεπτομέρεια από τη ζωή όσων ονομάζονται «επώνυμοι» μας γεμίζει με άχρηστες έως επιζήμιες γνώσεις. Υπερπληροφόρηση για κάθε ασήμαντο!

Με τον τρόπο αυτό, αγκαλιάζοντας τη νέα τεχνολογία, τον υποτιθέμενο εχθρό του, το τέρας της γραφειοκρατίας μεταλλάχθηκε σαν τα μικρόβια που ανθίστανται στα αντιβιοτικά. Μάλιστα τα επόμενα χρόνια ίσως αλλάξει και όνομα: θα ονομάζεται διαδικτυοκρατία ή ψηφιοκρατία ή ηλεκτρονική γραφειοκρατία ή με κάποιον άλλον νεολογισμό που θα φανταστούν οι γλωσσοπλάστες νεοκουλτουριάρηδες του Διαδικτύου. Ο νέος ψηφιακός κόσμος: σκιές που θα αντικαταστήσουν την πραγματικότητα. Το νέο οργουελιανό καθαρτήριο!

Οι ωφέλειες από τις νέες τεχνολογίες είναι ανεκτίμητες, αλλά πάντα υπάρχουν, λόγω ανθρώπινης βλακείας και του έρωτα στην υπερβολή, οι παράπλευρες απώλειες. «Ουδέν καλόν αμιγές κακού». Το προφήτεψε εξάλλου και ο μέγας Αλεξανδρινός όταν θα άνοιγε «τα παράθυρα» για να διορθώσει το σκότος: «Ισως το φως θα είναι μια νέα τυραννία. Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει»!