Για ποια Ευρώπη ψηφίσαμε;

Η πραγματικότητα είναι ότι η συμμετοχή των Ευρωπαίων στις ευρωεκλογές έβαινε σταθερά μειούμενη από το 1979 που πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά (τον Οκτώβριο του 1981 στην Ελλάδα, μετά την είσοδο της χώρας στην τότε ΕΟΚ), με εξαίρεση τις προηγούμενες, εκείνες του 2019, οπότε η συμμετοχή κινήθηκε ανοδικά και διαμορφώθηκε στο 50,6%. Σε εκείνες τις ευρωεκλογές, η υψηλότερη συμμετοχή καταγράφηκε στο Βέλγιο, με ποσοστό 88%, και η μικρότερη στη Σλοβακία, με ποσοστό μόλις 23%.  Στις τελευταίες ευρωεκλογές της περασμένης Κυριακής ανέβηκε ελαφρά και διαμορφώθηκε στο 51,08%, αλλά δεν παύει να παραμένει χαμηλά ιδιαίτερα εάν λάβουμε υπ΄όψιν ότι ο μέσος όρος ανεβαίνει λόγω της υψηλής συμμετοχής σε χώρες όπως το Βέλγιο (89,82%) και το Λουξεμβούργο (82,29%). 

Στην Ελλάδα η συμμετοχή το 2019 ήταν 59% και υποχώρησε δραματικά στο 41,39 την περασμένη Κυριακή.

Είναι προφανές ότι η απάθεια και η μη συμμετοχή των πολιτών δεν βοηθάνε τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών, ούτε τελικά τους ίδιους, αλλά η γραφειοκρατία της Ε.Ε. και του Ευρωκοινοβουλίου, οι περισσότερες πολιτικές δυνάμεις, καθώς και οι κάθε είδους επαΐοντες στα ευρωπαϊκά ζητήματα αρκούνται σε μια οιονεί δογματική... υμνωδία της Ενωμένης Ευρώπης χωρίς να εστιάζουν στους λόγους για τους οποίους τόσοι πολλοί Ευρωπαίοι πολίτες απομακρύνονται ή αισθάνονται αποκομμένοι από τους μηχανισμούς εξουσίας της Ε.Ε.

Αυτό όμως είναι και το ουσιαστικό ζήτημα. Είναι το διακύβευμα των ευρωεκλογών τα μεγάλα ζητήματα που απασχολούν τους Ευρωπαίους πολίτες ή πρόκειται για μια διαδικασία που είναι μεν δημοκρατική επειδή ο κόσμος ψηφίζει, αλλά με περιορισμένη ουσία και εμβέλεια, δεδομένου ότι δεν ψηφίζει για τη διακυβέρνησή του;

Μπορεί μεν να λέγεται πανταχόθεν ότι «οι αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχουν αυξηθεί» και να είναι αλήθεια, αλλά είναι επίσης γεγονός ότι στην πραγματικότητα οι νομοθετικές πρωτοβουλίες ασκούνται κυρίως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (η οποία εξελίσσεται σε όλο και πιο γραφειοκρατικό θεσμό) με τις κατευθύνσεις που δίνουν οι κυβερνήσεις στις Συνόδους Κορυφής και στα Συμβούλια Υπουργών. Ναι μεν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να πιέσει και να τροποποιήσει τις νομοθετικές προτάσεις, αλλά με περιορισμούς και σε κάθε περίπτωση για πολύ συγκεκριμένα ζητήματα.

Διότι τα περισσότερα από τα μεγάλα θέματα που σχετίζονται με το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, τις αμοιβές, τις εργασιακές σχέσεις, αλλά και για τα εθνικά ζητήματα που είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την Ελλάδα και την Κύπρο, μόνες αρμόδιες είναι οι εθνικές κυβερνήσεις. Οι τελευταίες, ειδικά στα οικονομικά θέματα, είναι «δέσμιες» του πλαισίου το οποίο καθορίζεται από τους κοινούς κανόνες για τους κρατικούς προϋπολογισμούς (δημοσιονομικό σύμφωνο) και τους χειρισμούς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία ρυθμίζει την ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί στην οικονομία.

Με άλλα λόγια, έχει δημιουργηθεί ένα οξύμωρο σχήμα. Από τη μία ο μέσος πολίτης δεν «βλέπει» με ποιον τρόπο μπορεί η Ευρωβουλή να αλλάξει τις βασικές παραμέτρους του βίου του, ενώ από την άλλη πλευρά διαπιστώνει ότι η εθνική κυβέρνηση επικαλείται την Ε.Ε. για να φρενάρει οικονομικές απαιτήσεις, είτε πρόκειται για τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους που θέλουν καλύτερους μισθούς και συντάξεις, είτε για τους αγρότες που θέλουν προστασία για τα προϊόντα τους και το εισόδημά τους.

Αλλά και στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και Αμυνας, εν μέσω πολέμου στην Ουκρανία, δεν ακούγεται κάποιο συγκεκριμένο και πειστικό αφήγημα για ειρηνική έξοδο της Ευρώπης από την κρίση, αντίθετα, γίνεται λόγος για μακρά περίοδο εμπλοκής και αύξησης των εξοπλισμών και των αντίστοιχων δαπανών. Δεν υπάρχουν καν διλήμματα του τύπου «πόλεμος ή ειρήνη», «αυξήσεις μισθών ή λιτότητα» που να συνδέονται με τις ευρωεκλογές.

Τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά εάν η Ευρωβουλή και η Ε.Ε. αποφάσιζαν για έναν κατώτατο μισθό που θα διασφαλίζει αξιοπρεπή ζωή σε όλη την Ευρώπη, εάν ανέθεταν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως αποστολή να διασφαλίζει ότι η νομισματική πολιτική και τα επιτόκια θα έχουν ως στόχο να μην ανεβαίνει η ανεργία πάνω από 3% ή, ακόμα, εάν οργάνωναν τη δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος πλήρους ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες.

Αυτή είναι μια πραγματική ευρωπαϊκή ατζέντα που οφείλουν να προωθήσουν οι πολιτικές δυνάμεις στην Ευρωβουλή, η οποία είναι βέβαιο ότι θα ανεβάσει δραστικά τα ποσοστά συμμετοχής στις επόμενες ευρωεκλογές .