Ποιος φοβάται τους ψηφοφόρους;

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προτείνουν ξανά τη σημερινή πρόεδρο ύστερα από διαδικασίες-εξπρές που ξεκίνησαν την επομένη των ευρωεκλογών και ολοκληρώθηκαν λίγες μέρες πριν από τις γαλλικές εκλογές.

Είναι μία από τις λίγες κρίσιμες ψηφοφορίες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς η έγκριση της υποψηφιότητας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είναι πιθανή, αλλά όχι εγγυημένη, δεδομένου ότι τα βασικά παραδοσιακά μπλοκ εξουσίας που τη στηρίζουν έχουν υποστεί απώλειες στις ευρωεκλογές, ενώ δεν αποκλείεται να καταγραφούν και διαρροές στο εσωτερικό τους.

Υπό κανονικές συνθήκες, η απόφαση για την ηγεσία των θεσμών της Ε.Ε. θα λαμβανόταν το φθινόπωρο, καθώς η νέα θητεία ξεκινά το 2025, αλλά είναι φανερό ότι μετά το σοκ των ευρωεκλογών οι ευρωπαϊκές ηγεσίες ήθελαν να «σιγουρέψουν» τα πόστα χωρίς τον κίνδυνο ανατροπών από νέες πολιτικές ισορροπίες στη Γαλλία και έσπευσαν να «δέσουν» τις αποφάσεις πριν από τις γαλλικές κάλπες.

Η βιαστική επιλογή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την ηγεσία της Επιτροπής σηματοδοτεί προφανώς την προσήλωση της πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών ηγεσιών στις υφιστάμενες πολιτικές για τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον στόχο της οριστικής νίκης της Ρωσίας -παρά το γεγονός ότι οι εξελίξεις στο μέτωπο δεν κινούνται σε αυτήν την κατεύθυνση- καθώς και στην αύξηση των δαπανών για εξοπλισμούς και προώθηση της Κοινής Αμυνας. Οι τόνοι φαίνεται να έχουν πέσει στο θέμα της πράσινης μετάβασης, που ήταν ο κεντρικός στόχος της προηγούμενης θητείας της σημερινής προέδρου.

Στη Γαλλία, πάντως, οι προβλέψεις για νίκη της Ακροδεξιάς διαψεύστηκαν από την κινητοποίηση των Γάλλων ψηφοφόρων, οι οποίοι στον δεύτερο γύρο έφεραν στην πρώτη θέση το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, έναν συνασπισμό κομμάτων της Αριστεράς, στον οποίο μετέχουν το κόμμα της Ανυπότακτης Γαλλίας του Ζαν Λικ Μελανσόν, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, οι Οικολόγοι, το Κομμουνιστικό Κόμμα και άλλα μικρότερα κόμματα, ενώ στηρίχθηκε από συνδικάτα και κοινωνικές οργανώσεις.

Αλλά και το Κέντρο άντεξε, καθώς το κόμμα του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν Μαζί ήρθε δεύτερο σε έδρες, μπροστά από την Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν, που έπεσε στην τρίτη θέση.

Το ερώτημα πλέον είναι η σύνθεση της νέας γαλλικής κυβέρνησης, καθώς ο Μακρόν προωθεί τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, με κεντρώα χαρακτηριστικά, χωρίς το κόμμα του Μελανσόν, που χαρακτηρίζεται «ακραίο» και, κυρίως, χωρίς το πρόγραμμα του Νέου Γαλλικού Μετώπου. Το τελευταίο προβλέπει ανάμεσα σε άλλα αύξηση του κατώτατου μισθού στα 1.600 ευρώ τον μήνα (από 1.400 σήμερα), καθώς και επαναφορά του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 62 έτη, από τα 64 που το ανέβασε ο Μακρόν.

Θέση έλαβε και ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης Φρανσουά Βιλρουά ντε Γκαλό, ο οποίος εξέφρασε φόβους για τις συνέπειες της «ακυβερνησίας» στην οικονομία και τις επιχειρήσεις. Ο Μπρούνο Λεμέρ, απερχόμενος υπουργός Οικονομικών του Μακρόν, προειδοποίησε μάλιστα ότι όποια κυβέρνηση κι αν αναλάβει θα πρέπει να υλοποιήσει φέτος περικοπές 25 δισ. ευρώ (από 20 δισ. ευρώ που ήταν ο στόχος αρχικά) για να μην πέσει έξω ο Προϋπολογισμός.

Το Μέτωπο κατήγγειλε τις μεθοδεύσεις και επιμένει στην εφαρμογή του προγράμματός του, αλλά η αγορά δεν έδειξε να «φοβάται» αστάθεια. Την επαύριο των εκλογών μειώθηκε η διαφορά ανάμεσα στο κόστος δανεισμού του γαλλικού Δημοσίου από το αντίστοιχο του γερμανικού (το λεγόμενο spread) που είχε ανέβει πριν από τις εκλογές.

Βλέπουμε και στη Γαλλία να επιβεβαιώνεται ένα μοτίβο που εμφανίζεται όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια:

Οι ψηφοφόροι με κάθε εκλογική ευκαιρία δείχνουν ότι δεν τους αρέσει η πορεία των πραγμάτων, δεν συμφωνούν και θέλουν κάτι άλλο. Πολλοί πιστεύουν, μάλιστα, ότι η στροφή στην Ακροδεξιά οφείλεται και στο ότι οι ψηφοφόροι θεωρούν ότι η εναλλαγή κεντροδεξιών και κεντροαριστερών κομμάτων δεν αλλάζει ουσιωδώς τα πράγματα.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι ξεκάθαρη η πρόθεση των ευρωπαϊκών ηγεσιών να βάλουν «φράγματα» σε οποιαδήποτε πολιτική δύναμη δηλώνει ότι θέλει να «αλλάξει τα πράγματα».

Τον ρόλο του «φράγματος» αναλαμβάνουν οι αγορές, οι κεντρικές τράπεζες αλλά και υπερεθνικοί θεσμοί, όπως το ΔΝΤ και κατ’ εξοχήν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία επί Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν γίνεται όλο και πιο πολιτική, με ίδιες πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις.

Το σύστημα αποδίδει: Μπορεί οι Ιταλοί να ψήφισαν την Ακροδεξιά, αλλά η Τζόρτζια Μελόνι μεταμορφώθηκε σε μια συνετή διαχειρίστρια της οικονομίας. Οι Γάλλοι ψήφισαν Αριστερά, αλλά το σύστημα δεν ανησυχεί, καθώς προβλέπει ότι τελικά η βασική συνταγή διακυβέρνησης δεν θα αλλάξει.

Με άλλα λόγια, η πίεση από τους ψηφοφόρους διοχετεύεται αλλού ή παρακάμπτεται.

Το ερώτημα, όμως, είναι πού θα διοχετευθεί τελικά η πίεση την οποία συσσωρεύουν οι πολίτες.