Η "αναπτυξιακή στροφή" και ο γκρεμός

Πληθαίνουν τα σημάδια ότι κάπου στο βάθος ίσως να κρύβεται μια στροφή στην πολιτική της Ευρωζώνης. Η σύντομη ιστορία της κρίσης έδειξε ότι οι Ευρωπαίοι έκαναν βήματα μόνο όταν αντιμετώπιζαν αστάθεια και αναταράξεις και όλα δείχνουν ότι οδεύουμε σε νέα έξαρση.

Ακόμα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έφτασε να επισημαίνει τους κινδύνους που κρύβουν για την παγκόσμια οικονομία η στασιμότητα και η ύφεση που προκαλούνται από τη λιτότητα στα δημόσια οικονομικά της Ευρωζώνης.
Στην έκθεσή του για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας το ΔΝΤ επισήμανε ότι η λιτότητα από μόνη της δεν μπορεί να θεραπεύσει τα προβλήματα στις  ανεπτυγμένες χώρες και ότι οι ασθενέστερες οικονομίες πρέπει να στηριχθούν από τους ισχυρότερους εταίρους.

Το ΔΝΤ δεν έγινε βέβαια ξαφνικά ένας προοδευτικός οργανισμός που αγωνιά για τις κοινωνικές επιπτώσεις στις ασθενέστερες χώρες. Κάθε άλλο. Απλώς ανησυχεί διότι βλέπει τις ανισορροπίες στην Ευρωζώνη να απειλούν την παγκόσμια οικονομία. Και τούτο ακριβώς τη στιγμή που οι αναδυόμενοι οικονομικοί πρωταγωνιστές του πλανήτη, οι λεγόμενες χώρες BRICs (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) διεκδικούν περισσότερο βάρος στους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων του οργανισμού, μεγαλύτερο ρόλο στη διεθνή οικονομία και βλέπουν όλο και περισσότερο την Ευρωζώνη ως πρόβλημα και ως ανταγωνιστή.

Η σύσταση του ΔΝΤ είναι ένα σαφές μήνυμα προς τη Γερμανία ότι θα πρέπει να επενδύσει ένα μέρος από τα πλεονάσματά της, για να αποκατασταθεί η ισορροπία.

Είναι μια τάση που ενισχύεται σταθερά στις συζητήσεις των οικονομολόγων: Όπως υπάρχουν κανόνες και υποχρεωτικές παρεμβάσεις για τα ελλείμματα, πρέπει να θεσπιστούν αντίστοιχοι κανόνες και για τα πλεονάσματα. Και οι πλούσιοι, πλεονασματικοί εταίροι, θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν τους “φτωχούς συγγενείς”, να εγγυηθούν τα χρέη τους, ίσως και να δεχθούν λίγο παραπάνω πληθωρισμό ώστε να εκτονωθεί το σύστημα και να μειωθεί το χάσμα ανταγωνιστικότητας.

Η σχολή αυτή δικαιώνεται από την πραγματικότητα. Διότι τώρα τα προβλήματα έχουν αγγίξει την Ισπανία, η οποία βυθίζεται στον ίδιο φαύλο κύκλο με την Ελλάδα.  Προσπαθεί να μειώσει τα δημόσια ελλείμματα, αλλά έτσι προκαλεί ύφεση στην οικονομία, με αποτέλεσμα να μειώνονται τα δημόσια έσοδα και να χρειάζονται νέες περικοπές.

Η ευρωπαϊκή ασφυξία, επηρεάζει και την προεκλογική καμπάνια στη Γαλλία, όπου το πρόβλημα της ευρω-λιτότητας και η ανάγκη αναπτυξιακής στροφής έρχονται στο κέντρο της προεκλογικής συζήτησης.

Στην ίδια “γραμμή” επιχειρεί να ενταχθεί και η Κομισιόν, με τον πρόεδρο Μανουέλ Μπαρόζο να ανακοινώνει πρωτοβουλίες για “αναπτυξιακά μέτρα”. Ισως να πρόκειται για επανάληψη παλαιότερων προτάσεων, για "ασπιρίνες" με “πακετάρισμα” κονδυλίων που προϋπήρχαν. Ίσως, ακόμα, να είναι μια απόπειρα να δοθούν επιχειρήματα στα κόμματα που στήριξαν τη δανειακή σύμβαση στην Ελλάδα.

Σε κάθε περίπτωση όμως, όλα δείχνουν ότι η ανάγκη για αναπτυξιακή στροφή καταγράφεται, έστω και μόνο σε επίπεδο ρητορικής προς το παρόν.

Από εκεί και πέρα, οι πολιτικές εξελίξεις που θα πυροδοτήσουν οι ελληνικές και οι γαλλικές εκλογές είναι εκείνες που θα καθορίσουν κατά πόσον η στροφή πολιτικής στην Ευρώπη θα γίνει πραγματικότητα και, κυρίως, πότε. Διότι εάν η στροφή δεν γίνει και μάλιστα εγκαίρως, ο δρόμος οδηγεί στο γκρεμό.
Και η πρώτος που κινδυνεύει να πέσει είναι, δυστυχώς, η δική μας χώρα.