Ζήσε, Μάη μου, να φας τριφύλλι

Η δικαιολογία που έχουν όσοι εκπέμπουν μηνύματα αισιοδοξίας μετά την εκταμίευση της δόσης θα μπορούσε να είναι ότι επιχειρούν να εμπεδώσουν αίσθηση οικονομικής ασφάλειας και να αναστηλώσουν το κλίμα στην αγορά. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν υπάρχει έδαφος που να στηρίζει την αισιοδοξία, για αρκετούς λόγους.
Το πρώτο ζήτημα είναι ότι τα πράγματα στην Ευρώπη δεν κινούνται στην κατεύθυνση που ήλπιζε η κυβέρνηση και διαμορφώνουν ένα δυσκολότερο περιβάλλον.

Δεν επαληθεύτηκαν οι προσδοκίες ότι θα γινόταν ένα σημαντικό βήμα για μια νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική και ενίσχυση της ανάπτυξης στην Ευρώπη. Η Γερμανία μπλοκάρει οτιδήποτε έχει κόστος, καθώς η κυρία Ανγκελα Μέρκελ δεν θέλει να διακινδυνεύσει το πολιτικό της κεφάλαιο εν όψει των εκλογών στη χώρα, που θα γίνουν σε δέκα μήνες.
Ετσι, όλα τα μέτρα που ήταν υπό συζήτηση για «συνολική λύση», από την οποία θα ευνοείτο και η βυθισμένη στην ύφεση Ελλάδα αν μείνει στο παιχνίδι, παραπέμπονται για... περαιτέρω μελέτη και νέα συζήτηση τον επόμενο Ιούνιο.
Δηλαδή, ζήσε, Μάη μου, να φας τριφύλλι.

Η κυβέρνηση, όμως, είχε στηρίξει πολλές ελπίδες στην ευρωπαϊκή λύση. Το ίδιο άλλωστε έκαναν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν τα πράγματα από τότε που ξέσπασε η κρίση. Επικράτησε η λογική ότι εμείς πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να έχουμε τη στήριξη των εταίρων, παρά το κόστος που έχουν τα μέτρα στην ελληνική κοινωνία. Οι εξελίξεις, όμως, διαψεύδουν τις προσδοκίες αυτές, παρόλο που η ρητορική των Ευρωπαίων αναφέρεται σε «αλληλεγγύη». Η όποια στήριξη δίνεται κάτω από δρακόντειες προϋποθέσεις και σε πολύ μικρές δόσεις, οι οποίες δεν αρκούν για να ανατρέψουν την καθοδική πορεία της οικονομίας.

Το δεύτερο μεγάλο ζήτημα είναι ότι το νέο πακέτο χρηματοδότησης συνοδεύεται από ακόμα αυστηρότερες ρήτρες για πλήρη έλεγχο των δημοσίων οικονομικών και της οικονομικής πολιτικής. Το Ταμείο Στήριξης (EFSF) θα απελευθερώνει τις χρηματοδοτήσεις μόνο εφόσον η χώρα συμμορφώνεται με το μνημόνιο. Προβλέπεται, επίσης, ότι η δεκαετής περίοδος χάριτος κατά την οποία η Ελλάδα δεν θα πληρώνει τα κανονικά επιτόκια δανεισμού (τα ποσά δεν θα χαρίζονται, αλλά θα μεταφέρονται στο μέλλον) μπορεί να διακοπεί ή να ακυρωθεί, σε περίπτωση που η χώρα δεν εφαρμόζει πιστά τα όσα προβλέπονται στο μνημόνιο.

Για να συνεχίζεται το πρόγραμμα θα πρέπει οι δανειστές να εγκρίνουν την οικονομική πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης.

Είναι σαφές ότι χτίζεται ένας ασφυκτικός κλοιός επιτήρησης για τα επόμενα δέκα χρόνια, καθώς οι εταίροι «φοβούνται» την άνοδο των πολιτικών δυνάμεων που αντιτίθενται στο μνημόνιο - και κυρίως την Αριστερά. Επιπλέον, η αυστηρότητα με την οποία οι εταίροι επιδιώκουν να «κατοχυρώσουν» την αποπληρωμή των δανεικών και την εφαρμογή των μέτρων υποδεικνύει ότι στο βάθος δεν έχουν αρθεί οι αμφιβολίες τους για το αν η Ελλάδα «θα τα καταφέρει».
Υπό τις συνθήκες αυτές, ούτε η αβεβαιότητα εξαφανίζεται, ούτε υπάρχει επαρκής χρηματοδότηση για να αναταχθεί η οικονομία. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει μόνο με ένα γενναίο πρόγραμμα αναπτυξιακών επενδύσεων με χρηματοδότηση της ευρωζώνης, το οποίο θα ενέπνεε σιγουριά και στον ιδιωτικό τομέα ώστε να επενδύσει και αυτός τα δικά του χρήματα.