Η πολιτική κάθαρση

Οσα έρχονται στο φως για τη λίστα Λαγκάρντ σημαδεύουν με χαρακτηριστικό τρόπο το τέλος μιας δύσκολης χρονιάς και δείχνουν να έχουν σχεδόν συμβολικό χαρακτήρα για την επόμενη, η οποία όπως όλα δείχνουν θα είναι ακόμα πιο δύσκολη.

Η κρίση αξιοπιστίας των συστημάτων εξουσίας που έχουν διαχειριστεί τις τύχες της Ελλάδας κάθε μέρα βαθαίνει και είναι πολύ πιθανό ότι το 2013 θα επέλθει η ανατροπή τους, μια νέα Μεταπολίτευση, που θα είναι και οδυνηρή.
Στις λανθασμένες εκτιμήσεις και τους εσφαλμένους χειρισμούς του πολιτικού προσωπικού για την αντιμετώπιση της κρίσης προστίθενται τώρα ενδείξεις για κινήσεις που ξεπερνούν τα όρια της νομιμότητας. Περιουσίες εκατομμυρίων που φυγαδεύτηκαν στο εξωτερικό και προστασία των δικαιούχων από την έρευνα; Και μάλιστα σε καιρό πολέμου - έστω και οικονομικού; Αν είναι αλήθεια, πρόκειται για εσχάτη προδοσία.

Ασφαλώς, μόνο η πλήρης και ενδελεχής έρευνα μπορεί να αποκαλύψει τους ενόχους και να προστατέψει τους αθώους. Πέρα από αυτό, όμως, το γεγονός ότι επί δύο χρόνια υπάρχει πλήρης συσκότιση για την υπόθεση και ότι ουδείς δημόσιος φορέας ενήργησε για την προστασία του δημόσιου συμφέροντος (ανεξάρτητα από τα γραφειοκρατικά προσχήματα που επικαλείται ο καθένας) λέει πολλά όχι μόνο για τις πιθανές ποινικές ευθύνες ορισμένων, αλλά και για τις πολιτικές ευθύνες όλων.

Η κάθαρση δεν είναι -μόνο- ποινικό θέμα. Είναι ζήτημα βαθιά πολιτικό. Είναι οπωσδήποτε αναγκαίο να τιμωρηθούν αυστηρά όσοι αποδεδειγμένα έκρυψαν, παραπλάνησαν, καταχράστηκαν, συγκάλυψαν ή πλούτισαν ασκώντας εξουσία. Η απονομή δικαιοσύνης είναι εκ των ων ουκ άνευ. Δεν είναι όμως αρκετό.
Το ποινικό σκέλος είναι υπαρκτό και δημιουργεί, μάλιστα, αρκετό θόρυβο, αλλά είναι η κορυφή του παγόβουνου.
Η ουσία του προβλήματος είναι ότι επί δεκαετίες θεωρούνταν αυτονόητο ότι κάποιοι μπορεί να εκμεταλλεύονται τη θέση τους για να πλουτίσουν, να εκμεταλλευτούν καταστάσεις και να εξυπηρετήσουν -με το αζημίωτο- τους δικούς τους, είτε επρόκειτο για ρουσφετάκια είτε για μεγάλες δουλειές. Αυτή η αλαζονεία της εξουσίας ίσως να εξηγεί και ορισμένες συμπεριφορές.

Σήμερα όμως έχει εξαντληθεί η ανοχή του κόσμου απέναντι σε αυτές τις πρακτικές, διότι οι πολίτες βυθίζονται κάθε μέρα βαθύτερα στα προβλήματα και όλο και περισσότεροι αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης. Βιώνουν στο πετσί τους ότι όσοι δεν πλήρωσαν φόρο για τα έσοδά τους, όσοι έκαναν μπίζνες από υπουργικούς θώκους, όσοι εκμεταλλεύτηκαν καταστάσεις, όσοι μοίραζαν κρατικές προμήθειες, στην ουσία έκλεβαν όλους τους υπόλοιπους. Στερούσαν πόρους από το κράτος, την Παιδεία, την Υγεία, τις υποδομές.

Σήμερα, που η χώρα υποφέρει και βυθίζεται όλο και βαθύτερα στο αδιέξοδο, η μόνη προοπτική είναι μια νέα πορεία, προς μια καινούρια ισορροπία, προσανατολισμένη στην παραγωγική δράση, στην κοινωνική δικαιοσύνη και την αίσθηση του συνόλου.
Χρειάζεται ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, το οποίο θα βασίζεται σε ένα συνολικό σχέδιο για την παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση της Ελλάδας.

Η πορεία αυτή, βέβαια, δεν μπορεί να καθοριστεί από εκείνους που άσκησαν εξουσία με τις πρακτικές του παρελθόντος.
Το νέο συμβόλαιο χρειάζεται νέες δυνάμεις.