Ζήτω ο πλούτος

Η αποτυχία του προγράμματος που εφαρμόστηκε γίνεται όλο και πιο εμφανής, καθώς αποδεικνύεται ότι οι εξαγωγές τελματώνουν, ενώ υποτίθεται ότι θα απογειώνονταν με την εσωτερική υποτίμηση και θα στήριζαν απασχόληση και εισόδημα.

Η αλήθεια, όμως, είναι ότι γίναμε όλοι φτωχότεροι, αλλά όχι και ανταγωνιστικότεροι, γεγονός που αποσιωπάται, αντί να αποτελεί κεντρικό σημείο προβληματισμού και αφετηρία για αναζήτηση των λύσεων που θα βγάλουν τη χώρα από το αδιέξοδο.

Το χειρότερο είναι ότι το αποτέλεσμα αυτό δεν είναι ένα ατύχημα, ένα τεχνικό λάθος, μια κακή εφαρμογή της υποτιθέμενης «καλής συνταγής του μνημονίου». Η εσωτερική υποτίμηση που εφαρμόζεται οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη μετατροπή της Ελλάδας σε οικονομία χαμηλής προστιθέμενης αξίας - με δραστηριότητες που θα βασίζονται σε απλές δεξιότητες και θα αποδίδουν λίγο εισόδημα.

Τουρισμός, αγροτική παραγωγή, διαμετακομιστικό εμπόριο, αλλά και πιο ψαγμένοι κλάδοι όπως ο ιατρικός τουρισμός ή οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας χρησιμοποιούνται κατά κόρον όταν γίνεται λόγος για αναπτυξιακά σχέδια και όλα ντύνονται με την εύηχη λέξη «καινοτομία».

Στην πραγματικότητα, όμως, ακολουθείται μια πολιτική τελείως εχθρική προς την καινοτομία, από τη στιγμή που διαλύονται τα πανεπιστήμια και διώχνεται στο εξωτερικό ο πρώτος και κυριότερος συντελεστής κάθε καινοτομίας: τα νέα παιδιά, με τις καλές σπουδές και την όρεξη για δημιουργία. Το λάθος το επισήμανε την περασμένη εβδομάδα σε διάλεξη στην Αθήνα και ο γκουρού της ανάπτυξης, καθηγητής του Χάρβαρντ Φιλίπ Αγκιόν. «Αν θέλεις καινοτομία, δεν κόβεις από τα πανεπιστήμια», προειδοποίησε.

Με λίγα λόγια, στον τουρισμό υπάρχει το μοντέλο της Ινδονησίας αλλά και της Φλόριντα. Στον αγροτικό τομέα είναι άλλο να εξάγεις ντοματάκια ή το καταπληκτικό ελληνικό λάδι -ακόμα και βιολογικό και πανάκριβο- και άλλο να αναπτύσσεις νέες τεχνολογίες για την παραγωγή και τη συντήρηση τροφίμων. Το όφελος στη δεύτερη περίπτωση είναι πολύ μεγαλύτερο.

Άλλο είναι να στήνεις εισαγόμενες ανεμογεννήτριες για λογαριασμό ξένων εταιρειών και άλλο να δημιουργείς πατέντες για νέες μεθόδους ενεργειακής εκμετάλλευσης των θαλάσσιων κυμάτων ή βελτίωσης της απόδοσης των φωτοηλεκτρικών πάνελ.

Δυστυχώς, ο νέος καταμερισμός εργασίας που προωθούν οι Γερμανοί στην Ευρώπη προβλέπει ότι οι πατέντες και οι ευρωπαϊκές πολυεθνικές της γνώσης θα δημιουργούνται στο Βερολίνο, όπου συρρέουν άνεργα ταλέντα από όλο τον καθημαγμένο ευρωπαϊκό Νότο. Η ύφεση και η ανεργία δημιούργησαν μια μετακίνηση εργασιακού δυναμικού εντός της Ευρωζώνης προς όφελος του Βορρά. Το εργαλείο με το οποίο επιτεύχθηκε τελικά η κινητικότητα των εργαζομένων στην Ευρώπη δεν είναι η προοπτική μιας καλύτερης ζωής, αλλά η απόγνωση των ανέργων.

Μετέτρεψαν σε στρατιά σκλάβων την καλύτερα μορφωμένη γενιά της Ιστορίας με εργαλείο την κρίση.

Η ειρωνεία είναι ότι κάπου μέσα στην ομίχλη κρύβεται και μια μεγάλη ευκαιρία. Κι αυτό γιατί η Ευρώπη πάσχει γενικά από έλλειψη καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας διεθνώς. Ακόμα και οι μεγάλες χώρες μπορεί να προηγούνται σε σχέση με την Ελλάδα στον στίβο της βιομηχανίας, αλλά στην «οικονομία της γνώσης» είναι κι αυτές ακόμα πίσω σε σχέση με τη διεθνή πρωτοπορία. Το παιχνίδι είναι ανοιχτό, αλλά για να επωφεληθεί η Ελλάδα θα πρέπει να αλλάξει ριζικά πολιτική.

Ας εγκαταλείψουν λοιπόν τα κυβερνητικά κόμματα τον αδιέξοδο δρόμο που ακολουθούν, βαφτίζοντας «μεταρρυθμίσεις» τη διάλυση των δημοσίων αγαθών, την απαξίωση του εθνικού πλούτου και την αποδόμηση επιχειρήσεων και νοικοκυριών.

Και η αξιωματική αντιπολίτευση, όμως, πέρα από τους στόχους της κοινωνικής ανασυγκρότησης, της προστασίας των δημόσιων αγαθών και της αναδιανομής του εισοδήματος -τους οποίους ορθά υπερασπίζεται- θα πρέπει να συμπεριλάβει στον σχεδιασμό της και έννοιες όπως η ανταγωνιστικότητα, η εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας και, βέβαια, η δημιουργία πλούτου.

Η δημιουργία πλούτου -όχι πλουσίων- προς αναδιανομή υπέρ της ελληνικής κοινωνίας.