Η κλιματική αλλαγή είναι (και) οικονομικό φαινόμενο

Οι αλλαγές στο κλίμα μεταβάλλουν τις συνθήκες και προκαλούν ασυνήθιστα μετεωρολογικά φαινόμενα, στα οποία τείνουμε να δώσουμε προσοχή μόνο όταν υπάρχουν καταστροφές με πολλά ανθρώπινα θύματα.
Το μέγεθος της επαπειλούμενης καταστροφής είναι τόσο μεγάλο που μοιάζει αδιανόητο. Αυτός είναι και ο λόγος που τη θεωρούμε απόμακρη και άρα λίγο πιθανή, ενώ στην πραγματικότητα το πρόβλημα έρχεται με μαθηματική ακρίβεια.

Η ισορροπία απειλείται και πολλοί ερευνητές επισημαίνουν ότι κάποια στιγμή, ύστερα από ένα κρίσιμο σημείο, ίσως διαταραχθεί ανεπανόρθωτα και το σύστημα καταρρεύσει, παρότι σήμερα μοιάζει ακλόνητο. Πολλές φορές στο παρελθόν, όμως, έχουμε διαπιστώσει εκ των υστέρων ότι η κατάρρευση ήταν αναπόφευκτη για συστήματα που έμοιαζαν σταθερά και αναλλοίωτα.

Η βασική αιτία της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής είναι η αέναη οικονομική μεγέθυνση σε έναν πλανήτη με πεπερασμένους πόρους, ο οποίος... δεν μεγαλώνει. Εκτός από τα οικονομικά αδιέξοδα που προκαλεί το υπερκαταναλωτικό αυτό μοντέλο, απειλεί και την ποιότητα ζωής, ενδεχομένως και την ίδια την ύπαρξη των μελλοντικών γενεών.

Πέρα από τα -πραγματικά και σε επιστημονική βάση- μελλοντικά σενάρια καταστροφής, οι επιπτώσεις είναι ήδη εδώ και έχουν μεγάλη περιβαλλοντική και οικονομική βαρύτητα. Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ δήλωσε στην πρόσφατη σύνοδο των μεσογειακών χωρών ότι η άνοδος της θερμοκρασίας σε συνδυασμό με τους πολύ ισχυρούς ανέμους επηρεάζει την πιο βασική πηγή εσόδων της χώρας του, τον τουρισμό, αλλά και αντιστρόφως ότι ο τουρισμός επιδεινώνει την κλιματική αλλαγή. Ανακοίνωσε επίσης ότι η χώρα του θα ηγηθεί της προσπάθειας κατά της κλιματικής αλλαγής.

Στην Κύπρο, κατ’ εξοχήν τουριστική χώρα επίσης, συζητούν για το πώς η άνοδος της θερμοκρασίας μπορεί να δημιουργήσει νέους ανταγωνιστές, καθώς οι βορειότερες χώρες θα αποκτήσουν θερμότερο κλίμα.
Διεθνής επιστημονική μελέτη της Σχολής Γεωεπιστημών και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνιας έδειξε ότι η άνοδος της θερμοκρασίας συνέβαλε στην ανισότητα μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών, καθώς οι μεν πρώτες έγιναν πλουσιότερες, στις δε δεύτερες η κλιματική αλλαγή προκάλεσε μείωση του κατά κεφαλήν πλούτου. Χωρίς την κλιματική αλλαγή, το χάσμα θα ήταν μικρότερο.

Το βασικό πρόβλημα, πέρα από εκείνο της συνειδητοποίησης των αιτιών και του μεγέθους της αλλαγής, εντοπίζεται στο ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής απαιτεί ενέργειες με σημαντικό κόστος σήμερα για να αποφευχθούν προβλήματα που θα εμφανιστούν αύριο.

Για την οικονομική ανάπτυξη σήμερα καταναλώνουμε πόρους από το αύριο για τους οποίους δεν πληρώνουμε. Αν συμπεριλαμβάναμε το περιβαλλοντικό κόστος του πετρελαίου στην τιμή του, αυτή θα ήταν πολλαπλάσια της σημερινής.

Ταυτόχρονα, τα μέτρα για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής έχουν νόημα μόνο σε διεθνή βάση, αλλά αρκετές χώρες, με πρώτες και καλύτερες τις ΗΠΑ, έχουν αποσυρθεί από τις -υποτυπώδεις- διεθνείς συνθήκες.

Με τα δεδομένα αυτά οι περιβαλλοντικές πολιτικές και οι διεθνείς δράσεις για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής θα έπρεπε να είναι πρώτες στην ατζέντα κάθε κυβέρνησης. Ειδικά στην Ελλάδα, όπου περηφανευόμαστε ότι είναι «το καλύτερο οικόπεδο στον πλανήτη» και η χώρα αποτελεί σημαντικό τουριστικό προορισμό, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να διαφυλάσσουν ως κόρη οφθαλμού το περιβάλλον.

Ας συνεκτιμήσει λοιπόν τα δεδομένα και η νέα κυβέρνηση που έχει θέσει τις επενδύσεις ως προτεραιότητα, λαμβάνοντας υπόψη ότι διεθνώς αμφισβητείται πλέον η σκοπιμότητα εξορυκτικών και ρυπογόνων δράσεων όπως τα μεταλλεία, ενώ όλες οι εξελιγμένες χώρες έχουν πρόγραμμα μετάβασης σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και εγκατάλειψης των ορυκτών καυσίμων.