Απογοήτευση, παραίτηση, μοιρολατρία

Δεν είχαν ήδη πολλές αμφιβολίες, αλλά τα όσα διαπίστωσα – και φυσικά δεν είμαι ο μόνος – για το θέμα των αποδείξεων, αλλά και ένα περιστατικό στο αεροδρόμιο της Ρόδου, με έκαναν να νιώσω ακόμα περισσότερο ότι το δύσκολο πράγμα έχει πολύ «ουρά» ακόμα. Ή μάλλον είμαστε σε μία νέα βάση καθόδου και επιδείνωσης, φοβάμαι δε και απώλειας κοινωνικών συνεκτικών κρίκων.

Υπήρξε για παράδειγμα μία εποχή που η απαίτηση των καταναλωτών να παίρνουν αποδείξεις ήταν γενική, σχεδόν καθολική. Δεν ήταν μόνο η χρησιμότητά τους στη φορολογική δήλωση. Ήταν κυρίως η αντίληψη που είχε κυριαρχήσει ότι πρέπει επιτέλους να γίνει κάτι με τον σωστό τρόπο, αφού τα έφερε έτσι η κρίση. Είχε κάπως επιβληθεί στην κοινή συνείδηση όλο αυτό: και οι επαγγελματίες καταλάβαιναν ότι ήταν αδόκιμο – φυσικά και παράτολμο με βάση τις ποινές που προβλέπονταν – αλλά και οι καταναλωτές είχαν υιοθετήσει μία απαιτητική στάση, θεωρώντας ότι πρόκειται για κλοπή του κράτους. Πέρα δηλαδή από το φόβο του προστίμου στο επαγγελματία και την όποια ανάγκη της απόδειξης για τον φορολογούμενο, υπήρχε κάτι περισσότερο – υπήρχε μία μάλλον συλλογική πεποίθηση ότι αυτό το πράγμα πρέπει να λειτουργήσει έτσι για το καλό όλων.

Εδώ και καιρό και ειδικά το φετινό καλοκαίρι τίποτα από τα παραπάνω δεν ισχύει. Και δεν είναι μόνο η χαλάρωση έως εξαφάνιση των προστίμων για τη μη έκδοση αποδείξεων, ούτε η μη χρησιμότητά τους για ένα μέρος των καταναλωτών, που έχει οδηγήσει στο σχεδόν καθολικό φαινόμενο της… κατάργησης της ταμειακής μηχανής ειδικά στις τουριστικές περιοχές. Είναι ένα γενικό αίσθημα αδιεξόδου και ματαιότητας. Σαν να κατανοεί πλέον ο καταναλωτής ότι ο επαγγελματίας ζει ένα δράμα και εάν κόψει αποδείξεις κινδυνεύει η βιωσιμότητα της επιχείρησής του. Αλλά και ο ίδιος ο πελάτης είναι σαν να νιώθει εντελώς απροστάτευτος από τον πέλεκυ της εφορίας, όσες αποδείξεις κι αν προσκομίσει. Οποιαδήποτε αίσθηση συλλογικής προσπάθειας έχει χαθεί πλέον και ισχύει «όποιος καταφέρει, ας σωθεί ατομικά».

Το αίσθημα παραίτησης το διαπίστωσα και στο αεροδρόμιο της Ρόδου: Εκεί όπου λόγω της μεγάλης τουριστικής κίνησης- κάθε πέντε λεπτά και ένα τσάρτερ φτάνει στο νησί - σχηματίζονται ατέλειωτες ουρές στα ντεσκ. Έλα όμως που μόλις πας να δώσεις τις βαλίτσες, σου λένε ότι σε ολόκληρο το αεροδρόμιο λειτουργεί μόνο ένας ιμάντας και αφού ο κάθε επιβάτης πάρει το εισιτήριο πάει και ξαναστήνεται σε μία δεύτερη, μεγαλύτερη ουρά για να ολοκληρώσει τη δουλειά! «Είμαστε άχρηστοι γι’ αυτό και φυσικά μας τα παίρνουν οι Γερμανοί τα αεροδρόμια» λέει μία αποκαρδιωμένη με την κατάσταση εργαζόμενη.

Ήττα, απογοήτευση, μοιρολατρία και αποστροφή λοιπόν. Τίποτα δεν έχει αλλάξει, ούτε φαίνεται να αλλάζει. Τουναντίον μάλιστα. Η απόπειρα που εκδηλώθηκε πέρσι για αλλαγή της μοίρας μας, πνίγηκε στο ρέμα της ανικανότητας, της έλλειψης σχεδίου και των κούφιων λόγων. Όλα αυτά προκάλεσαν κάτι περισσότερο κι από την ίδια την ήττα. Εξαφάνισαν ή περιόρισαν δραστικά πλέον την όρεξη και τη διάθεση για τη διεκδίκηση ενός συλλογικό στόχου. Σε τη φάση δεν βιώνουμε απλά την θλίψη της απώλειας, αλλά και την αποδοχή της κακιάς μας μοίρας ως φυσικής μας εξέλιξης…