Γιώργος Στύλιος

Οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές αδυνατούν να εξοφλήσουν εγκαίρως τις οικονομικές τους υποχρεώσεις έναντι προμηθευτών, εργολάβων και των επιχειρήσεων με τις οποίες συνεργάζονται. Πολλές φορές οι τελευταίοι παρέχουν υπηρεσίες αναγκαίες για την καθημερινή και απρόσκοπτη λειτουργία των Δήμων και των Περιφερειών.

Αυτό έχει ως συνέπεια να δημιουργείται στενότητα στην αγορά λόγω έλλειψης ρευστότητας, καθώς οι τρίτοι που συνεργάζονται οι Δήμοι ή οι Περιφέρειες αδυνατούν να εισπράξουν τα δεδουλευμένα τους. Οι επαγγελματίες αυτοί δεν μπορούν με τη σειρά τους να προγραμματίσουν τις δικές τους υποχρεώσεις και καθυστερούν να αποπληρώσουν το προσωπικό τους, τα ασφαλιστικά ταμεία, προμηθευτές, τράπεζες και όποιον άλλο είναι κρίκος αυτής της συναλλακτικής αλυσίδας.

Ο ρόλος των τοπικών αρχών είναι κρίσιμος, για να περιοριστούν αυτά τα αποτελέσματα. Η αιτία της επιβάρυνσης του προϋπολογισμού των Δήμων και των Περιφερειών ανάγεται και σε λόγους μικροπολιτικής. Με άλλα λόγια, οι τοπικές αρχές συχνά δεν εξηγούν στον πολίτη ότι τα χρήματα είναι πεπερασμένα. Ο πολίτης ζητά να γίνει αυτό που επιδιώκει. Και οι αρχές, για να γίνουν «αρεστές», ικανοποιούν αυτά τα αίτημα και μετά αναζητούν να καλύψουν τις δαπάνες με ποσά που δεν έχουν προϋπολογιστεί. Ως εκ τούτου, δημιουργούνται οφειλές και μάλιστα ληξιπρόθεσμες.

Ας είμαστε ειλικρινείς, το πρόβλημα των οφειλών δεν είναι καινούριο. Στο τέλος, το βάρος πέφτει στον Έλληνα φορολογούμενο, ο οποίος καλείται να καταβάλει φόρους, τη στιγμή που οι Δήμοι συχνά παρουσιάζουν σοβαρές δυσλειτουργίες.

Μπροστά σε αυτό το πρόβλημα οφείλουμε να λάβουμε μέτρα. Πρόσφατα ψηφίσαμε στη Βουλή Νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών με σκοπό να αντιμετωπιστεί αυτό το καίριο ζήτημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι με το νέο αυτό νομοσχέδιο προβλέπεται η αύξηση της τακτικής επιχορήγησης των ΟΤΑ κατά 53 εκατομμύρια ευρώ ετησίως από το 2025. Παράλληλα, προβλέπεται εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών από δικαστικές αποφάσεις και διαταγές πληρωμής που έχουν καταστεί τελεσίδικες έως τις 15.9.2024, μέσω ενός ειδικού λογαριασμού ύψους 80 εκατομμυρίων ευρώ στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Επιπλέον, για το 2024 δίνεται πρόσθετη χρηματοδότηση στους Δήμους και τις Περιφέρειες ύψους 108 εκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων 90 εκατομμύρια κατευθύνονται αποκλειστικά στην αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών των Δήμων προς τρίτους. Τα μέτρα αυτά ανακουφίζουν άμεσα τους ΟΤΑ και διασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία τους.

Πάντως, για να διαχειριστούμε τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των ΟΤΑ απαιτούνται τομές. Τομές δε γίνονται με εμβαλωματικές επιχορηγήσεις.

Η θεσμοθέτηση ενός διαρκούς μηχανισμού με σκοπό την αποφυγή ή τον περιορισμό των ληξιπρόθεσμων οφειλών των ΟΤΑ είναι ένα στοίχημα που η Νέα Δημοκρατία καλείται να κερδίσει. Ήδη από το 2017 οι ΟΤΑ υποβάλλουν συστηματικά οικονομικά στοιχεία στην Κεντρική Διοίκηση. Από το 2020 μάλιστα τέθηκε σε εφαρμογή ένας μηχανισμός αποτροπής συσσώρευσης ληξιπρόθεσμων οφειλών για τους ΟΤΑ. Είναι σκόπιμη η βελτίωση και η αναβάθμισή του. Η εξέταση, η μελέτη και η ανάληψη πρωτοβουλίας προς αυτή την κατεύθυνση είναι αναγκαία.

Ωστόσο, πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η Κεντρική Διοίκηση μπορεί μεν να παρακολουθεί τα οικονομικά των ΟΤΑ, αλλά το εύρος του ελέγχου αυτού περιορίζεται από το Σύνταγμα. Συγκεκριμένα, το Σύνταγμα αναγνωρίζει ρητά υπέρ αυτών διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, ακριβώς για την πραγμάτωση της ελεύθερης πρωτοβουλίας και δράσης τους επί των τοπικών τους υποθέσεων. Πιο απλά, η Βουλή έχει ευχέρεια να θεσπίσει μέτρα, άλλα τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο πρέπει να τον έχουν οι τοπικές αρχές επί του προϋπολογισμού τους. Αυτές γνωρίζουν τις τοπικές ανάγκες και αυτές θέτουν τις προτεραιότητες.

Είναι σημαντικό μέλημα η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους ΟΤΑ και συνακόλουθα, η βελτίωση των υπηρεσιών τους. Η Νέα Δημοκρατία γνωρίζει τις παθογένειες και έχει σηκώσει τα μανίκια για να τις θεραπεύσει.

Το πρόγραμμα, η οργάνωση και η συνέπεια είναι το κλειδί για ένα Κράτος καλύτερο, φερέγγυο και οικονομικά βιώσιμο, χωρίς κρυφά ελλείματα και χωρίς δημοσιονομικά βάρη που θα μπορούσαν να αποφευχθούν.