Μετοχές: Αγοράζουμε ή απλώς κοιτάζουμε;

Είναι οι μετοχές ευκαιρία στις σημερινές χαμηλές σε σχέση με το παρελθόν τιμές τους; Σε κάθε άλλη συγκυρία η απάντηση θα ήταν ένα ξεκάθαρο «ναι». Υπό τις σημερινές συνθήκες, όμως, η απάντηση δεν είναι τόσο ξεκάθαρη.

Δυστυχώς σήμερα δεν ζούμε μια συγκυριακή διόρθωση των τιμών των μετοχών, αλλά αυτό που ονομάζουν οι χρηματιστές και οι οικονομολόγοι «συστημική κρίση». Και σε αυτή την περίπτωση έχουμε δύο οπτικές:

Όποιος πιστεύει ότι σε λίγους μήνες ή και χρόνια θα υπάρχουν οι ελληνικές επιχειρήσεις και οι τράπεζες -αν πιστεύει ότι η Ελλάδα θα παραμείνει στην Ευρώπη, ότι θα καταφέρουμε να συμμαζέψουμε το έλλειμμα και το χρέος και ότι οι Ευρωπαίοι θα συνεχίσουν να μας χρηματοδοτούν σε τέτοιον βαθμό που να μην πτωχεύσουμε και να ξεπεραστεί η ύφεση-, τότε οι σημερινές τιμές των μετοχών είναι ευκαιρία ζωής.

Δυστυχώς, όλα αυτά δεν είναι καθόλου σίγουρα. Και όλα ξεκινάνε από την αποτυχία της κυβέρνησης στην εφαρμογή της πολιτικής μείωσης των δημοσίων ελλειμμάτων. Το έλλειμμα και το χρέος όχι μόνο δεν μειώνονται, αλλά αυξάνονται. Η κυβερνητική προσπάθεια στηρίχθηκε αποκλειστικά σχεδόν στην επιβολή φόρων στον ιδιωτικό τομέα και όχι στην περικοπή των δημοσίων δαπανών. Φυσικά συνυπεύθυνη γι’ αυτό είναι ολόκληρη η αντιπολίτευση. Ωστόσο μικρή σημασία έχει ποιος φταίει σε τοπικό πολιτικό επίπεδο. Ολοι μαζί θα την πληρώσουν οι σημερινοί πολιτικοί την αδυναμία τους και τον οπορτουνισμό τους, που ακόμη και σήμερα δεν τους επιτρέπει να λάβουν μέτρα εξυγίανσης τα οποία αναγκαστικά περνάνε από τη μείωση των δημοσίων δαπανών. Η επιβολή διαρκώς νέων φόρων εμποδίζει και τη λειτουργία της οικονομίας και τη συγκέντρωση φορολογικών εσόδων. Εχουμε υπερβεί κατά πολύ τις φοροδοτικές δυνατότητες των νομοταγών φορολογουμένων και εφόσον δεν συλλαμβάνεται και δεν τιμωρείται η φοροδιαφυγή, σε λίγο και οι νομοταγείς πολίτες θα αντιδράσουν. Η αντίδραση των επιχειρηματιών εστίασης, οι οποίοι σταματάνε να πληρώνουν το Δημόσιο, είναι ακραία αλλά ενδεικτική της τάσης που θα επικρατήσει από εδώ και πέρα. Και εφόσον δεν μειώνονται οι δημόσιες δαπάνες, σωτηρία δεν υπάρχει.

Δύο βασικά ζητήματα θα κρίνουν πάντως το μέλλον της ελληνικής οικονομίας αλλά και των μετοχών.

Πρώτον, αν οι Ευρωπαίοι εταίροι θα τηρήσουν τη συμφωνία χρηματοδότησης της Ελλάδας, παρόλο που η χώρα μας δεν έχει καταφέρει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της.

Δεύτερον, αν οι πιστωτές που διαθέτουν ελληνικά ομόλογα θα δεχθούν το roll over, δηλαδή την ανταλλαγή των παλιών με νέα ομόλογα μεγαλύτερης διάρκειας.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, μόνο οι μισοί έχουν δεχθεί μέχρι αυτή τη στιγμή. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι για να λειτουργήσει η συμφωνία πρέπει να δεχθεί το 90% των πιστωτών. Και απέχουμε πολύ ακόμη από αυτόν τον στόχο χωρίς να έχουμε πολύ χρόνο. Σε δύο βδομάδες πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η συμφωνία.

Αν αυτοί οι δύο παράγοντες δεν λειτουργήσουν, δηλαδή αν δεν πετύχει το roll over ή αν δεν συμφωνήσουν ομόφωνα όλες οι χώρες της ευρωζώνης να χρηματοδοτήσουν την Ελλάδα εντός του Σεπτεμβρίου, μπαίνουμε σε άγνωστα νερά.

Οι επιλογές της κυβέρνησης είναι μηδενικές. Ή θα πληρώσει μισθούς και συντάξεις και θα ανακοινώσει πτώχευση προς τους ξένους πιστωτές ή θα πληρώσει τις δόσεις του χρέους και θα πτωχεύσει εσωτερικά.

Υπό αυτές τις συνθήκες αβεβαιότητας και αν σε αυτές προστεθούν οι αρνητικές επιπτώσεις της ύφεσης στις επιχειρήσεις και το πόρισμα της ελεγκτικής εταιρείας BlackRock που περιμένουμε να αξιολογήσει τις ελληνικές τράπεζες, η κατάσταση γίνεται ιδιαίτερα επικίνδυνη για τους τολμηρούς επενδυτές. Ή μάλλον, για να το θέσουμε πιο απλά, αν κάποιος έχει την οικονομική άνεση και την ψυχολογική αντοχή ώστε να αντεπεξέλθει στο τεράστιο ρίσκο των διακυμάνσεων ή ακόμη και της πλήρους απαξίωσης της ελληνικής οικονομίας, ίσως οι τιμές των μετοχών να είναι ευκαιρία. Για όλους εμάς τους υπόλοιπους, το Χρηματιστήριο θα αποκτήσει ξανά ενδιαφέρον όταν μειωθεί η αβεβαιότητα για το μέλλον της οικονομίας. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει οι μκρομέτοχοι να πουλάνε πανικόβλητοι τις μετοχές τους γράφοντας μεγάλες ζημίες. Η υπομονή θα αποδειχθεί μεγαλύτερη αρετή από τις αποφάσεις πανικού.