Οι "άδηλοι πόροι" και το πρόδηλο μέλλον

Οι αποφάσεις που θα πάρουν οι Ευρωπαίοι την ερχόμενη Παρασκευή είναι βέβαιο πλέον ότι θα οδηγήσουν ολόκληρη την Ευρώπη σε πολιτικές λιτότητας. Σε αυτή τη γραμμή έχουν συμφωνήσει οι Γερμανοί και οι Γάλλοι και η πλειονότητα των ευρωπαϊκών ηγεσιών. Για τους Ελληνες, οι αποφάσεις αυτές, όποιες κι αν είναι, δεν πρόκειται να αλλάξουν την κατάσταση, τουλάχιστον προς το καλύτερο.  Δυστυχώς, το μέλλον μας είναι προδιαγεγραμμένο και αναπόφευκτο. Είναι ένα μέλλον φτώχειας και ενδεχομένως πείνας, που θα προέλθει από την έλλειψη ρευστότητας, καθώς όλα τα χρήματα θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για αποπληρωμή τόκων και δανείων.

Τα σενάρια είναι δύο: ή η Ελλάδα θα μείνει μέσα στην ευρωζώνη υπό συνθήκες μεγάλης φτώχειας με το ευρώ ή η Ελλάδα θα επιστρέψει στη δραχμή και θα πρέπει να επιβιώσει για πολύ καιρό απομονωμένη από τις διεθνείς συναλλαγές με μεγάλες ελλείψεις όλων των εισαγόμενων προϊόντων, μεταξύ των οποίων και ορισμένων βασικών, όπως το πετρέλαιο και τα φάρμακα.

Διαλέγουμε και παίρνουμε

Στο πρώτο σενάριο η παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ δεν εξασφαλίζει ούτε την ανάπτυξη της οικονομίας ούτε την αποκατάσταση των συναλλαγών. Αντίθετα, τους πρώτους μήνες του 2012 θα υπάρχουν ελλείψεις σε πάρα πολλά προϊόντα, διότι οι εισαγωγές θα περιορίζονται ραγδαία, θα ζούμε υπό συνθήκες τρομερής έλλειψης ρευστότητας και πάρα πολλές επιχειρήσεις θα κλείσουν, με αποτέλεσμα η ανεργία να εκτιναχθεί σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα. Οι μισθοί θα μειωθούν ακόμη περισσότερο και πολλές επιχειρήσεις δεν θα έχουν δυνατότητα να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.

Στο δεύτερο σενάριο θα επιστρέψουμε στη δραχμή, οπότε θα υπάρχει μια ευφορία ημερών ή το πολύ ελάχιστων μηνών, διότι θα τυπωθεί πολύ χρήμα και θα γεμίσουν οι τσέπες μας, αλλά αυτό το χρήμα θα είναι πληθωριστικό και δεν θα περνάει στο εξωτερικό, οπότε στη συνέχεια θα υπάρξουν ελλείψεις σε οποιοδήποτε εισαγόμενο προϊόν, είτε είναι πετρέλαιο και φάρμακα είτε είναι ντομάτες Βελγίου και ξερά βερίκοκα Τουρκίας. Το πληθωριστικό χρήμα θα δημιουργήσει αρχικά μια ψευδαίσθηση ευημερίας, η ανεργία θα υποχωρήσει, αλλά τελικά θα είναι χρήμα χωρίς αγοραστική δύναμη και χωρίς καμία αξία στο εξωτερικό, οπότε δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διεθνείς εμπορικές συναλλαγές. Οποιο από τα δύο σενάρια κι αν πραγματοποιηθεί τελικά, για να επανέλθουμε σε «νορμάλ» συνθήκες -και φυσικά όχι στην υπερβολική ευμάρεια των δανεικών που ζούσαμε τα προηγούμενα χρόνια- θα πρέπει να συμβούν ορισμένα πράγματα:

Πρώτον, να μειωθούν σημαντικά οι τιμές όλων των προϊόντων και υπηρεσιών και φυσικά οι αμοιβές όλων μας. Αυτό θα συμβεί άμεσα ή πάντως αρκετά σύντομα. Οι μισθοί ήδη έχουν μειωθεί και θα συνεχίσουν να μειώνονται, οι τιμές προϊόντων και υπηρεσιών θα καταρρεύσουν ελλείψει ζήτησης και χρημάτων.

Δεύτερον, να επανέλθουμε στην παραγωγή που είχαμε εγκαταλείψει, είτε αυτή είναι παραγωγή αγροτικών προϊόντων είτε οποιουδήποτε άλλου προϊόντος ή υπηρεσίας. Θα χρειαστεί να παράγουμε τα προϊόντα που χρειαζόμαστε αφού δεν θα μπορούμε πλέον να τα εισάγουμε. Και αυτό θα γίνει αναγκαστικά παρά την αδράνεια που έχει παρατηρηθεί έως σήμερα.

Τρίτον, να αρχίσουμε να εξάγουμε προϊόντα και να αυξήσουμε πάρα πολύ τα έσοδα από τον τουρισμό, τους μετανάστες και τη ναυτιλία για να έχουμε λεφτά. Αλλη πηγή χρηματοδότησης δεν υπάρχει. Και αυτά θα γίνουν σχετικά σύντομα, δηλαδή σε ένα-δύο χρόνια, καθώς το κόστος παραγωγής θα πέφτει παράλληλα με τους μισθούς και τις τιμές όλων των προϊόντων.

Η Ελλάδα επί δεκαετίες ζούσε με τα λεφτά που προέρχονταν από τους «άδηλους πόρους». «Αδηλοι πόροι» ήταν ένα κονδύλι του ισοζυγίου των εξωτερικών συναλλαγών που περιλάμβανε τρία βασικά μεγέθη: το μεταναστευτικό συνάλλαγμα, δηλαδή τα λεφτά που έστελναν οι Ελληνες μετανάστες στις οικογένειές τους στην Ελλάδα, το ναυτιλιακό συνάλλαγμα, που ήταν το συνάλλαγμα που έστελναν οι Ελληνες ναυτικοί στις οικογένειές τους και έφερναν οι εφοπλιστές και, τέλος, τα έσοδα από τον τουρισμό.

Οι ίδιες ακριβώς πηγές, μαζί με όποιες εξαγωγές μπορούμε να κάνουμε, θα είναι και πάλι η σωτηρία της ελληνικής οικονομίας. Και αυτό διότι οι δύο άλλες πηγές τροφοδότησης της Ελλάδας με χρήμα, δηλαδή τα δανεικά και οι επιδοτήσεις, τελείωσαν. Και όχι μόνο τελείωσαν, αλλά πρέπει να ξεπληρώσουμε και αυτά που χρωστάμε.
Αυτό, λοιπόν, που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας είναι ότι καμία στήριξη από το εξωτερικό δεν θα μας σώσει. Μόνοι μας πρέπει να σώσουμε τον εαυτό μας και όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε και αναλάβουμε δράση τόσο το καλύτερο για μας.