Οι ανεξάρτητοι θεσμοί προστάτες της δημοκρατίας

Τι εννοώ; Εννοώ οτι οι ανεξάρτητοι θεσμοί, όπως είναι η Τράπεζα της Ελλάδος, μπορούν να λειτουργήσουν ανεξάρτητα από το αν έχουν το απαιτούμενο θάρρος και τολμήσουν να αντισταθούν στις αυθαιρεσίες των κυβερνήσεων.

Διότι έτσι ακριβώς εκδηλώνεται η προστασία της Δημοκρατίας. Μέσω της απόρριψης από τους ανεξάρτητους θεσμούς των αυθαιρεσιών των κυβερνήσεων.

Μπορεί μια κυβέρνηση να είναι εκλεγμένη από τους ψηφοφόρους, όπως είναι φυσικά και η σημερινή και οι προηγούμενες, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι της επιτρέπεται να κάνει ό,τι θέλει χωρίς να ελέγχεται και χωρίς να ακολουθεί τις θεσμοθετημένες διαδικασίες. Οι κυβερνήσεις παίρνουν συχνά πυκνά αντισυνταγματικά μέτρα. Παρεμβαίνουν διαρκώς και με όποιον τρόπο μπορούν στις ανεξάρτητες αρχές που υποτίθεται ότι υπάρχουν ακριβώς γι’ αυτό, για να αποτρέπουν τις κυβερνητικές αυθαιρεσίες και να εξασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας, των αγορών, των κρατικών λειτουργιών.

Στις σοβαρές και θωρακισμένες δημοκρατίες της Δύσης οι ανεξάρτητοι θεσμοί είναι πανίσχυροι. Δυστυχώς, στην Ελλάδα οι ανεξάρτητες αρχές είναι μόνο κατ’ όνομα ανεξάρτητες. Οι διοικήσεις τους διορίζονται από την εκάστοτε κυβέρνηση, στελεχώνονται με κομματικά στελέχη ή με «φίλους» και παύονται πριν την ώρα τους μόλις αλλάξει κυβέρνηση για να τοποθετηθούν άλλα κομματικά στελέχη και «φίλοι».

Η κυβέρνηση προσπάθησε από την πρώτη ημέρα να αλλάξει τη διοίκηση της Τραπέζης της Ελλάδος και να διώξει τον Γιάννη Στουρνάρα. Ηταν από την αρχή το κόκκινο πανί και παραμένει σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα της κυβέρνησης. Δεν τα κατάφερε, αφενός, διότι ο Στουρνάρας υπάγεται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και, αφετέρου, διότι ο ίδιος διαθέτει την ψυχραιμία, την αντοχή και το θάρρος να αντέξει τις συνεχείς κυβερνητικές επιθέσεις. Δεν συμβαίνει το ίδιο με άλλους που ηγούνται των ανεξάρτητων αρχών. Οι περισσότεροι -μη έχοντας άνωθεν προστασία- διώχνονται κακήν κακώς ή προσαρμόζονται στις κυβερνητικές απαιτήσεις και λειτουργούν ως φερέφωνα της κυβέρνησης.

Αυτή, όμως, ακριβώς η συμπεριφορά της κυβέρνησης έναντι των ανεξάρτητων αρχών αποδεικνύει και τις τάσεις ολοκληρωτισμού της. Το Μαξίμου θεωρεί ότι μπορεί να κάνει ό,τι θέλει ή μάλλον θα ήθελε να κάνει ό,τι θέλει. Σκεφτείτε τι εννοεί ο ΣΥΡΙΖΑ όταν λέει: είμαστε κυβέρνηση αλλά δεν έχουμε την εξουσία; Εννοεί ότι θέλει να αποκτήσει την εξουσία την απόλυτη, να μην ελέγχεται από κανέναν και να λειτουργεί αυθαιρέτως όπως θέλει. Αναγκαστικά υποτάσσεται στις εντολές της τρόικας ή παριστάνει ότι υποτάσσεται, αλλά προσπαθεί με μονομερείς αποφάσεις και ενέργειες να πετύχει τους μικροπολιτικούς του στόχους, να στήσει ένα απολύτως ελεγχόμενο από το κόμμα κράτος, ένα ολοκληρωτικό καθεστώς. Ενίοτε, όμως, όπως αυτή τη φορά με την Τράπεζα της Ελλάδος, δεν τα καταφέρνει. Και αυτή είναι μια νίκη της δημοκρατίας έναντι του κυβερνητικού ολοκληρωτισμού - και δεν αναφέρομαι μόνο στον ΣΥΡΙΖΑ, αφού και οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν παρόμοια νοοτροπία.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης που εναλλάσσονται στην εξουσία δεν ασκούν τον έλεγχο που θα όφειλαν να ασκήσουν στην κυβέρνηση για τον απλούστατο λόγο ότι περιμένουν την εναλλαγή στην κυβέρνηση για να κάνουν και αυτοί τα ίδια, όπως τα έκαναν και πριν χάσουν τις τελευταίες εκλογές. Δεν είναι τυχαίο ότι ενώ όλοι κατηγορούν αλλήλους για σκάνδαλα, όταν έρχονται στην κυβέρνηση ουδείς εκ των αντιπάλων τιμωρείται. Τέλος πάντων, είναι μεγάλη κουβέντα, λίγο πολύ τα ξέρουμε όλοι αυτά.

Η ουσία όμως είναι ότι για να λειτουργήσει μια δημοκρατία οι εκλογές δεν αρκούν. Οι εκλογές είναι το πρώτο βήμα, καθώς ο λαός επιλέγει ποιος θα τον κυβερνήσει. Η δημοκρατία, όμως, δοκιμάζεται κάθε μέρα και η σημαντικότερη δοκιμασία είναι η αντίσταση των ανεξάρτητων αρχών στις κυβερνητικές αυθαιρεσίες.

Χωρίς ανεξάρτητη Δικαιοσύνη δεν υπάρχει δημοκρατία. Χωρίς ανεξάρτητη Τράπεζα της Ελλάδος δεν υπάρχει οικονομία. Χωρίς ανεξάρτητη Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν προστατεύεται ο πολίτης. Χωρίς ανεξάρτητη Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δεν προστατεύεται ο επενδυτής. Χωρίς ανεξάρτητο Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο δεν υπάρχει πραγματική ενημέρωση. Ευτυχώς, μέσα σε όλα τα «κακά» που μας επιβάλλει η τρόικα, μέσα σε όλες τις μεταρρυθμίσεις που πιεζόμαστε να εφαρμόσουμε είναι κι αυτά, δηλαδή η θωράκιση των ανεξάρτητων αρχών, στο πλαίσιο μιας γενικότερης μνημονιακής υποχρέωσης που αποσκοπεί στην ανεξαρτητοποίηση της δημόσιας διοίκησης από τα κόμματα.

Η κομματικοποίηση της δημόσιας διοίκησης -επαναλαμβάνω από όλες τις κυβερνήσεις- είναι η αιτία των κακών που υφίσταται σήμερα η χώρα. Σε αυτή στηρίζονται οι πελατειακές σχέσεις, η αναξιοκρατία, η διαπλοκή και η διαφθορά και αν θέλει κανείς να το σκεφτεί σε βαθύτερο επίπεδο, σε αυτή την κομματικοποίηση της δημόσιας διοίκησης στηρίζεται η υπερβολική μεγέθυνση του κράτους, η χαμηλή παραγωγικότητά του, τα ελλείμματα και τα χρέη.
Οι ανεξάρτητοι θεσμοί είναι η βάση της δημοκρατίας, αυτοί εξασφαλίζουν την ισονομία και την αξιοκρατία, γι’ αυτό υπάρχουν και πρέπει πάση θυσία και να ενισχυθούν και να προστατευτούν. Για να προστατεύσουν τη δημοκρατία και τους πολίτες από την αυθαιρεσία και τον ολοκληρωτισμό των πολιτικών κομμάτων και των «λαοπρόβλητων ηγετών».