Γρηγόρης Τζιοβάρας

Με αυτό το μάλλον αναπάντεχο ερώτημα ένας «ρέκτης» της πολιτικής αιφνιδίαζε τις προηγούμενες ημέρες φίλους και γνωστούς του, θέλοντας με αυτή την πρωτότυπη και μάλλον περιπαικτική διάθεση να διεξάγει τη δική του έρευνα για το πόσοι και ποιοι σκοπεύουν να προσέλθουν στις ευρωκάλπες της προσεχούς Κυριακής.

Αντιπροσωπευτική πρόθεση ψήφου δεν θα μπορούσε να εξάγει, αφού το δείγμα του δεν ήταν επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι αντιστοιχούσε στις τάσεις του συνολικού εκλογικού σώματος. Πλην, όμως, ακόμη και έτσι τα αποτελέσματα του ιδιότυπου τεστ που έκανε, όπως ο ίδιος τα αποτιμούσε αργότερα, ήταν μάλλον απογοητευτικά. Και σίγουρα δεν απείχαν από την εκτίμηση για τη χαμηλή συμμετοχή που εκτιμούν πολλοί αναλυτές ότι θα παρατηρηθεί στην επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση.

Παρά τον αρχικό αιφνιδιασμό που έδειχναν να αισθάνονται οι αποδέκτες του ερωτήματος αν όντως ψηφίζουμε την ερχόμενη Κυριακή, οι περισσότεροι προφανώς και ήξεραν -αλίμονο!- ότι είμαστε στις παραμονές των ευρωεκλογών. Το ενδιαφέρον, ωστόσο, της πλειονότητας των ερωτώμενων ήταν από μειωμένο έως ανύπαρκτο, όπως άλλωστε μαρτυρούν και ευρήματα από το σύνολο των δημοσκοπήσεων που βλέπουν το φως της δημοσιότητας τους τελευταίους μήνες.

Κακά τα ψέματα, πάντως, και για να μην εθελοτυφλούμε, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι ευρωεκλογές υπήρξαν διαχρονικά μια εκλογική διαδικασία χαμηλότερης πολιτικής σημασίας. Με εξαίρεση φυσικά όταν η ευρωκάλπη για την εκλογή των Ελλήνων ευρωβουλευτών συνιστούσε αφορμή για να καταγραφεί η μεταβολή των πολιτικών συσχετισμών και η λαϊκή ετυμηγορία που εκφραζόταν μέσω αυτής δημιουργούσε προσδοκίες για επερχόμενη πολιτική αλλαγή.

Η νίκη, για παράδειγμα, της ΝΔ του Κώστα Καραμανλή στις ευρωεκλογές του 1999 προκάλεσε ευφορία στην ηγεσία της, η οποία, έχοντας ως επικοινωνιακό «αρχιστράτηγο» τον Άρη Σπηλιωτόπουλο, προεξόφλησε ότι θα νικούσε και στις επόμενες βουλευτικές εκλογές και έφυγε για μακρές θερινές διακοπές. Όταν, ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα στήθηκαν οι εθνικές κάλπες, τους ανέμενε μια τεράστια ψυχρολουσία με την -έστω- οριακή επικράτηση του ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη.

Η επικράτηση, αντιθέτως, της αντιπολίτευσης στις διαδοχικές ευρωκάλπες του 2009, του 2014 και του 2019 αποδείχθηκε το προανάκρουσμα της νίκης την οποία, αντιστοίχως, πέτυχαν ο Γιώργος Παπανδρέου, ο Αλέξης Τσίπρας και ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις βουλευτικές εκλογές που ακολούθησαν. Οι ψηφοφόροι ενέκριναν πλειοψηφικά το αίτημά τους για πολιτική αλλαγή. Κάτι που στη παρούσα συγκυρία δεν φαίνονται ικανές να επιβάλουν οι κατακερματισμένες δυνάμεις της τωρινής αντιπολίτευσης.

Υπό αυτή τη συνθήκη και με δεδομένους τους σχεδόν παγιωμένους δημοσκοπικούς συσχετισμούς, ένα μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος προεξοφλεί ότι το αποτέλεσμα της ερχόμενης Κυριακής δεν θα αλλάξει πολλά πράγματα. Και γι΄ αυτό προτιμά να μη λάβει μέρος στην επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση.

Η αλήθεια είναι ότι η πρωτιά της κυβερνητικής παράταξης δεν αμφισβητείται, και, όπως βάσιμα επισημαίνουν αρκετοί αναλυτές, ανεξαρτήτως πως θα μοιραστούν οι 21 έδρες της Ευρωβουλής οι οποίες αντιστοιχούν στη χώρα μας, το βράδυ της Κυριακής δεν θα έχει αλλάξει η κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην οποία στηρίζεται η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Όλα αυτά, βεβαίως, είναι πολύ σχετικά, διότι αν σκεφτούν έτσι όλοι οι ψηφοφόροι, τότε δεν θα πάει κανείς να ψηφίσει. Πλην ίσως των κάθε λογής κομματόσκυλων και των λίγων ανθρώπων που σχετίζονται άμεσα με το πολιτικό προσωπικό είτε της συμπολίτευσης είτε της αντιπολίτευσης. Μια τέτοια εξέλιξη, δηλαδή η συμμετοχή μόνο των πολιτών που με τον ένα ή τον άλλο σχετίζονται με την εξουσία, πέραν του ότι περιποιεί τιμή σε οποιονδήποτε συνειδητό πολίτη, είναι ταυτόχρονα και ο βασικότερος παράγων που συντηρεί τα κακώς κείμενα και εμποδίζει τη βούληση για αλλαγή τους.

Ο εύκολος αφορισμός του τύπου «όλοι είναι ίδιοι, δεν ψηφίζω κανέναν», δεν αποτελεί τίποτε περισσότερο από μια απλή υπεκφυγή η οποία δεν βρίσκει έρεισμα στην πραγματικότητα. Από τη στιγμή, μάλιστα, που έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα από 31 κόμματα και από 1.168 υποψήφιους ευρωβουλευτές που μπορούσε να σταυρώσουμε, είναι σχεδόν αδύνατο να μην βρίσκεται κάποιος που να πληροί τα κριτήρια που θέτουμε, όσο αυστηρά και αν είναι.

Ακόμη και αν σκοπεύουμε να ψηφίσουμε κάποιον, ο οποίος πιθανολογούμε ότι δεν θα εκλεγεί, επειδή υπάρχουν κάποιοι περισσότερο προβεβλημένοι ή αναγνωρίσιμοι, η ενδεχόμενη δική μας αποχή δεν κάνει τίποτε περισσότερο από το να συμβάλει στην πιο άνετη εξασφάλιση της εκλογής των αναγνωρίσιμων και όσων έχουν μεγαλύτερες προσβάσεις στα μέσα ενημέρωσης και στους κομματικούς ή άλλους μηχανισμούς αναπαραγωγής της υφιστάμενης πραγματικότητας που δεν μας ικανοποιεί.

Πριν λοιπόν αποφασίσουμε οριστικά ότι την Κυριακή θα προτιμήσουμε να πάμε στην παραλία αντί για την κάλπη, ας έχουμε υπόψη μας αφενός ότι το αποτέλεσμα οποιασδήποτε πανελλαδικής κάλπης έχει τη μικρή ή μεγάλη σημασία του και αφετέρου ότι όταν δεν μετέχουμε εμείς στην εκλογική διαδικασία, η ψήφος που δίνουν κάποιοι άλλοι, με τους οποίους ίσως δεν συμφωνούμε, μετράει διπλά. Με άλλα λόγια, η δική τους ψήφος αναπληρώνει και τη δική μας αποχή, αφού τα τελικά ποσοστά με τους νικητές και τους ηττημένους της κάλπης προκύπτουν από τους ψηφίσαντες και όχι από όσους είχαν το δικαίωμα και δεν το άσκησαν.

Α, και κάτι τελευταίο: Όποιος… βαριέται να πάει να ψηφίσει, καλό είναι να ξέρει ότι, αν το μετανιώσει που δεν πήγε, θα πρέπει να… περιμένει τρία χρόνια για να αλλάξει η όποια πολιτική κατάσταση διαμορφωθεί στη χώρα από την ετυμηγορία της Κυριακής. Διότι, εκτός εξαιρετικού απροόπτου, το επόμενο ραντεβού με τις κάλπες στη χώρα μας θα είναι στις βουλευτικές εκλογές που είναι προγραμματισμένες για τον Ιούνιο του 2027.

Καλή ψήφο, λοιπόν!