Η «δεύτερη ευκαιρία»: μοχλός στην επανεκκίνηση της οικονομίας

Η ρύθμιση αυτή, εάν τελικά εισαχθεί χωρίς απαγορευτικές προϋποθέσεις και εξαιρέσεις, όπως π.χ. οι χρηματικές ποινές και τα χρέη για τυπικά οικονομικά αδικήματα (οφειλές προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, εργατικές απαιτήσεις και χρέη από ακάλυπτες επιταγές), θα ανταποκρίνεται στο αίσθημα δικαίου, αλλά θα είναι και ευεργετική για την οικονομία. Θα δώσει σε ανθρώπους, που υπήρξαν άτυχοι, τη δυνατότητα της οικονομικής επανεκκίνησης με ευεργετικές συνέπειες στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στην παραγωγή εισοδήματος και στην καταβολή φόρων και εισφορών.

Ιδιαίτερη σημασία έχει να παρασχεθεί η δυνατότητα αυτή και σε διευθυντικά στελέχη εταιρειών, οι οποίες έκλεισαν λόγω υπερχρέωσης και πολλά από τα χρέη τους βαρύνουν ατομικά τους διευθύνοντες συμβούλους και διευθυντές τους. Σε αυτό το επίπεδο, η κυβέρνηση έχει ήδη προχωρήσει σε σημαντική εκλογίκευση των διατάξεων που ίσχυαν μέχρι το τέλος 2019 και προέβλεπαν ότι τα διευθυντικά στελέχη ευθύνονται με την ατομική περιουσία τους για χρέη της εταιρείας προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία – και μάλιστα όχι μόνο για τα χρέη που γεννήθηκαν κατά τη διοίκησή τους, αλλά και για τα παλαιότερα.

Η δρακόντεια αυτή πρόβλεψη για τη λεγόμενη «αλληλέγγυα ευθύνη» των εταιρικών στελεχών είχε ως αποτέλεσμα πλήθος ικανών επαγγελματιών να αρνούνται να αναλάβουν ανώτερες διευθυντικές θέσεις σε μεγάλες εταιρείες, φοβούμενοι ότι σε περίπτωση που οι εταιρείες αδυνατούσαν να εκπληρώσουν τις φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις τους (ακόμη και εκείνες που είχαν δημιουργηθεί πριν αναλάβουν οι ίδιοι τη διοίκηση των εταιρειών), θα ήταν υπέγγυοι οι ίδιοι προσωπικά με την ατομική τους περιουσία.

Με τον νόμο 4646 του Δεκεμβρίου 2019, τροποποιήθηκε η σχετική διάταξη του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας και πλέον τα διευθυντικά στελέχη ευθύνονται μόνο για οφειλές που γεννήθηκαν κατά τη δική τους διοίκηση, ενώ επίσης απαλλάσσονται αν αποδείξουν ότι τα χρέη δεν οφείλονται σε δική τους υπαιτιότητα. Προβλέφθηκε μάλιστα ότι στελέχη, εις βάρος των οποίων εκκρεμούν μέτρα για τέτοιες οφειλές, δικαιούνται να υποβάλουν αίτηση στη φορολογική αρχή που τα έλαβε, προκειμένου να αρθούν (η σχετική προθεσμία παρατάθηκε λόγω της πανδημίας μέχρι το τέλος του έτους).

Όπως και η «δεύτερη ευκαιρία» του νέου Πτωχευτικού Κώδικα, η νέα ρύθμιση για τον περιορισμό της αλληλέγγυας ευθύνης των εταιρικών στελεχών προσαρμόζει τη νομοθεσία στις ανάγκες της οικονομίας – ζήτημα εξαιρετικής σημασίας για τη χώρα μας, όπου η δεκαετής κρίση οδήγησε σε υπερχρέωση χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις παρά τη συνετή τους διαχείριση. Όπως, όμως, ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας πρέπει να είναι τολμηρός στην παροχή της δεύτερης ευκαιρίας, έτσι και οι φορολογικές αρχές πρέπει να εφαρμόσουν με ευρύτητα πνεύματος τις νέες διατάξεις για την αλληλέγγυα ευθύνη και όχι να «παραπέμπουν» όλες τις υποθέσεις στα δικαστήρια. Ο νομοθέτης και οι φορολογικές αρχές πρέπει, άλλωστε, να τιμωρούν τον δόλο, όχι όμως να κολάζουν την ατυχία…


Δικηγόρος - Μέλος Δ.Σ του Συνδέσμου Ελλήνων Εμπορικολόγων -
Μέλος Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής Πτωχευτικού Κώδικα 2007-
τ. Αντιπρ. Δ.Σ.Α - Υποψ. Βουλευτής Β1 Βορείου Τομέα Αθηνών (Ν.Δ.)