Πώς η κυβέρνηση καταστρατήγησε το Σύνταγμα

Στο δεύτερο αυτό επίπεδο της αμιγώς πολιτικής ανάγνωσης, δεν χωρεί καμία αμφιβολία ότι η σπουδή αυτή ενέχει πολιτική ανηθικότητα. Είναι ωμή προσπάθεια να δημιουργηθούν τετελεσμένα από μία πολιτικά ανομιμοποίητη Κυβέρνηση η οποία, ενώ έχει μόλις διαγνώσει τη δυσαρμονία της λαϊκής βούλησης με τη σύνθεση της Βουλής, λαμβάνει εντούτοις αποφάσεις που αναμφίβολα προϋποθέτουν τέτοια νομιμοποίηση. Συνιστά συνεπώς πολιτική αυτοαναίρεση.

Σε αυτόν ακριβώς τον αληθή λόγο διάλυσης της Βουλής βρίσκεται όμως και η αφετηρία της νομικής διάστασης του ζητήματος. Το βράδυ της 26ης Μάί'ου η Κυβέρνηση ουσιαστικά παραιτήθηκε λόγω του αποτελέσματος των ευρωεκλογών. Το ότι η Βουλή θα διαλυθεί 15 ημέρες μετά, με προσχηματική επίκληση κάποιου εθνικού θέματος, χωρίς καν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να έχει εν τοις πράγμασι τη δυνατότητα να διενεργήσει έλεγχο σκοπιμότητας, δεν αναιρεί το γεγονός ότι η προκήρυξη των εκλογών βασίζεται στην απώλεια της πολιτικής νομιμοποίησης. Πρόκειται αληθώς για παραίτηση της Κυβέρνησης και όχι για «κυβερνητική διάλυση της Βουλής». Ποια η πρακτική σημασία αυτής της παραδοχής; Ότι κανονικά θα έπρεπε να οριστεί άλλη, υπηρεσιακή κυβέρνηση για να διενεργήσει τις εκλογές, αφού μάλιστα απέβαινε άκαρπη η διαδικασία των διερευνητικών εντολών κατά τη συνδυασμένη εφαρμογή των άρθρων 38 παρ.1 και 37 του Συντάγματος. Αυτός όμως ο «υπηρεσιακός» χαρακτήρας της Κυβέρνησης δεν είναι μόνον πολιτική διαπίστωση, είναι πρωτίστως και νομική επιταγή.

Γιατί μια τέτοια Κυβέρνηση όφειλε να περιοριστεί στη διενέργεια των εκλογών και άρα στη διεκπεραίωση «τρεχουσών υποθέσεων» και μόνον. Αντιθέτως, η απερχόμενη πλειοψηφία καθυστερεί ακόμη και την προαναγγελθείσα διάλυση της Βουλής για να προωθήσει εργαλειακά νομοθετικές πρωτοβουλίες με εκλογική στόχευση (όπως π.χ. η ρύθμιση για το αφορολόγητο που είχε, μόλις λίγες εβδομάδες πριν, απορρίψει ως νομοθετική πρωτοβουλία της Ν.Δ.) ή άλλες που-υπό φυσιολογικές συνθήκες-θα απαιτούσαν ευρεία συναίνεση και εμβριθή διαβούλευση (όπως η ψήφιση των Ποινικών Κωδίκων).

Με άλλα λόγια, η Κυβέρνηση καταστρατήγησε το Σύνταγμα διττά. Αφενός, θα διενεργήσει τις εκλογές η ίδια, χωρίς να παραιτηθεί τυπικά. Αφετέρου, ακόμη και έτσι, λαμβάνει αποφάσεις εκτός της σφαίρας της «υπηρεσιακής φύσης».

Η καταστρατήγηση αποτελεί όμως μορφή νομικής παραβίασης και όχι απλή πολιτική ανευθυνότητα. Το αποτέλεσμα της καταστρατήγησης- τουλάχιστον ως προς την ηγεσία του Αρείου Πάγου-μπορεί να αποτρέψει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θέτοντας το σχέδιο Διατάγματος στο συρτάρι του, μέχρι ο κυρίαρχος λαός να αποφασίσει για όλα.

* Η Ιωάννα Καλαντζάκου-Τσατσαρώνη είναι Δικηγόρος (τ. Αντιπρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών), Υποψήφια Βουλευτής Βορείου Τομέα Β' Αθηνών (Ν.Δ.)