Λειψυδρία: Σύγχρονη απειλή ή ευκαιρία για νέο στρατηγικό σχεδιασμό

Η συνεχιζόμενη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού όσο και η κλιματική αλλαγή υπογραμμίζουν την ανάγκη της αποτελεσματικής διαχείρισης του νερού. Η λειψυδρία εμφανίζεται σαν μια αυξανόμενη διαρκής πρόκληση για πολλές Χώρες της Υφυλίου μια και μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα, όπως έλλειψη νερού για τις βασικές ανάγκες και για άρδευση καλλιεργειών.

Παγκόσμιοι Οργανισμοί όπως ο WHO, FAO, UNICEF, UNESCO έχουν κατά καιρούς αναφερθεί με στοιχεία στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ανθρώπινες κοινωνίες από την έλλειψη αλλά και την κακή ποιότητα του νερού συγκεκριμένων περιοχών.

Αναμένεται ότι το 2030, , περισσότεροι από πέντε δισ. άνθρωποι δεν θα έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστο σύστημα καθαρισμού του νερού, ενώ πάνω από 232 εκατομμύρια άνθρωποι από χώρες του Τρίτου Κόσμου πλήττονται από λειψυδρία, αδυνατώντας να καλύψουν βασικές καθημερινές ανάγκες σε νερό. Την ίδια στιγμή περί τα 3 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο εξαιτίας της κακής ποιότητας πόσιμου νερού που καταναλώνουν.

Αν αναλογισθεί κάποιος ότι το 2050, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα έχει ξεπεράσει τα εννέα δισεκατομμύρια, η ζήτηση για νερό αναμένεται να αυξηθεί κατά 64 δις. κυβικά μέτρα ετήσια.

Η Χώρα µας διαθέτει, συνολικά, σε ετήσια βάση επαρκείς επιφανειακούς και υπόγειους υδατικούς πόρους, αλλά διάφοροι λόγοι μειώνουν σημαντικά την πραγματική διαθέσιμη ποσότητα και δυσκολεύουν την αξιοποίησή τους.

Η κατανάλωση του νερού υπολογίζεται σε 8.243 hm3/έτος, από τα οποία το 84-86% διατίθεται στην άρδευση, το 1% στην κτηνοτροφία, το 11-13% στην ύδρευση και το 3% στη βιομηχανία και ενέργεια. Αναμφίβολα υπάρχουν περιοχές με προβλήματα ανεπάρκειας νερού σε διάφορες περιοχές και για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Σημαντικές περιοχές της χώρας είναι ή τείνουν να γίνουν ελλειμματικές σε νερό (Θεσσαλία, Ν.Α. Πελοπόννησος, Νησιά Αιγίου, Κρήτη) αλλά σίγουρα διαθέτουν νερά με χαμηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά αναφορικά με την αλατότητα.

Ανάγκη λοιπόν για μια αλλαγή εθνικής στρατηγικής στην οποία σημαντική θα είναι η Επαναχρησιμοποίηση, που προβάλλει διεθνώς σαν μια αειφορική nπεριβαλλοντικά μεθοδολογία και που βασικά αφορά την αξιοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων των ΚΕΛ της Χώρας μας.

Το 92% των συνολικών εκροών των ΚΕΛ πηγαίνει στους υδάτινους αποδέκτες με ότι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον, τη στιγμή που τουλάχιστον το 40% των ποσοτήτων αυτών θα μπορούσε να επαναχρησιμοποιηθεί στην γεωργία αλλά και σε διάφορες χρήσεις, όπως πυρασφάλεια, αλλά και χρήσεις εντός του αστικού ιστού.

Σήμερα η ερευνητική μας ομάδα στο εργαστήριο Τεχνολογικών Αειφορικής Διαχείρισης Αποβλήτων (Αναπληρωτής Καθηγητής Π. Κόκκινος, τους Διδάκτορες Εκάβη Ισσαρη, Ελένη Γκρίλλα, Δημήτρη Παπαιωάννου, τους Υ.Δ. Αλκηστις Καντεράκη, Σωτήρη Μιχαλόπουλο, Χρήστο Αραμπατζή) εργαζόμαστε πάνω σε αυτό το επιστημονικό αντικείμενο και προωθούμε την έρευνα άρδευσης φυτικών ειδών αλλά και περιαστικού πρασίνου, με θετικά αποτελέσματα, την περιβαλλοντική προστασία από μικροπλαστικά στην γεωργία και την θάλασσα. Η όλη ασφαλής επαναχρησιμοποίηση των υγρών αστικών λυμάτων αλλά και των βιοστερεών είναι σήμερα δυνατή και ταυτόχρονα μια από τις μοναδικές λύσεις για την σύγχρονη κοινωνία.

Με το σκεπτικό ότι ο μεγαλύτερος καταναλωτής νερού στην Χώρα μας και στον Μεσογειακό Νότο γενικότερα είναι η γεωργία, ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός της επαναχρησιμοποίησης ανά δήμο θα δώσει την δυνατότητα ενός γενικότερου στην συνέχεια σχεδιασμού ανά Περιφέρεια. Τα παραδείγματα άλλων χωρών με σαφώς μεγαλύτερα προβλήματα έλλειψης και ακαταλληλότητας αρδευτικού νερού μας δείχνουν το δρόμο για την προσδοκώμενη από όλους μας περιβαλλοντική αναβάθμιση και αποκατάσταση περιοχών και εκτάσεων, αλλά και αντιμετώπισης του φαινομένου της λειψυδρίας.

Αν σαν Χώρα δεν προχωρήσουμε άμεσα στην προτεινόμενη μεθοδολογία φοβούμαι ότι θα αναλισκόμεθα συνεχώς σε ατέρμονες συζητήσεις για υιοθέτηση πολυδάπανων πρακτικών για παράδειγμα αφαλάτωσης αλλά και του να αναμένουμε εκτροπές ποταμών με γνώριμο παράδειγμα αυτό του Αχελώου.








*Ο Ιωάννης Κ. Καλαβρουζιώτης είναι Καθηγητής και Πρόεδρος του Δ.Ε. ΕΑΠ