Ιωάννης Μάζης

H απάντηση, κατά την κρίση μου, είναι καταφατική. Απαιτείται σθεναρά πολιτική απόφαση από την επόμενη κυβέρνηση μέσω διευρυμένης κοινοβουλευτικής συνεργασίας και συνθέσεως από κόμματα του «δημοκρατικού τόξου». Χρειάζεται ενεργό και σύντονη διπλωματική δράση, πίστη εις τον στόχον και αξιοποίηση κάποιων σημαντικών παραλείψεων και σφαλμάτων που ενετοπίσθησαν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της διαπραγματεύσεως. Δύο είναι τα σημεία που πρέπει να τεθούν σοβαρά υπόψη ώστε να ακυρωθεί η Συμφωνία των Πρεσπών. Αφενός η παραβίαση της Συνθήκης του Βουκουρεστίου του 1913. Αφετέρου οι παραλείψεις και τα σφάλματα προερχόμενα από το ίδιο το κείμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών, κρινόμενον βάσει της Συνθήκης της Βιέννης περί του Δικαίου των Συνθηκών του 1969.

Συγκεκριμένα, τα ιστορικά-διπλωματικά σημεία ακυρότητας της Συμφωνίας είναι τα εξής: Πρώτον, η δημιουργία των Σκοπίων παραβιάζει το Πρωτόκολλον των Αθηνών, την Ελληνο-Σερβική Συμφωνία και το Οριοθετικόν Πρακτικόν Βενιζέλου - Πάσιτς του 1913. Δεύτερον, η ύπαρξη και δημιουργία των Σκοπίων κινείται εις απολύτως αντίθετον τροχιάν από τα οριζόμενα από τη Συνθήκη Βουκουρεστίου 1913. Εκ της Συνθήκης του Βουκουρεστίου του 1913, αλλά και άλλων ιστορικών γεγονότων, ουδαμώς προκύπτει η ύπαρξη κρατικής οντότητος μεταξύ των ελληνοσερβικών συνόρων υπό την επωνυμίαν «Μακεδονία». Εξάλλου, η σταλινο-τιτοϊκή πολιτική ήταν εκείνη που την εδημιούργησε αλλά ας μη μακρυγορούμε για πράγματα τα οποία είναι γνωστά τοις πάσι.

Τρίτον, τα σύνορα των Σκοπίων με την Ελλάδα δεν έχουν τη δέουσα νομική κατοχύρωση. Τέταρτον, η Ελλάδα έχει ιστορικά, εδαφικά και μειονοτικά δικαιώματα επί του Νοτίου Τμήματος των κρατογενετικού τεχνήματος Σκοπίων, το οποίο αποτελεί την αλύτρωτη, ελληνική Βόρεια Μακεδονία. Πέμπτον, η οιαδήποτε νομιμοποίηση ή αναγνώριση ή ονομασία, όπως και τα όρια των συνόρων του εκ τεχνηματικής κρατογενέσεως προκύψαντος αυτού κρατιδίου, πρέπει να καθορισθούν μέσω Βαλκανικού Συμφώνου, με την υπογραφή Σερβίας και Ελλάδος και την προσυπογραφή του από τα Σκόπια. Αλλωστε, η Βουλγαρία έσπευσε ήδη να υπογράψει Συνθήκη Φιλίας με το κρατίδιο, επιλύοντας προς όφελός της διμερή θέματα όπως το θέμα της Μακεδονικής Εθνικότητος, την οποίαν δεν αναγνωρίζει ως πραγματικώς υφισταμένην.

Βάσει Συνθήκης Βιέννης 1969

Σε επίπεδο διεθνούς δικαίου υπάρχει παραβίαση μιας σειράς άρθρων της Συνθήκης της Βιέννης του 1969. Ενδεικτικά, πρόκειται για την εξεταστέα παράβαση των Αρθρων 49 (Απάτη) και 50 (Δωροδοκία αντιπροσώπων του κράτους) στα Σκόπια. Πρόκειται για την περίπτωση της επισήμου καταγγελίας του Ρώσου ΥΠΕΞ Λαβρώφ. Η Ρωσία όμως μετέχει ως μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας το οποίον και βάσει της 845/18-06-1993, §3 αποφάσεως του Σ.Α./ΟΗΕ «...αποφασίζει να επανέλθει στην εξέταση της υποθέσεως υπό το φως του περιεχομένου της Εκθέσεως».

Επίσης, υπάρχει σαφής παράβαση του Αρθρου 60 και δυνατότητα εκ του Αρθρου 54. Θα συμφωνήσω απολύτως με τη νομικό Σοφία Νικολάου αναφορικώς με το ότι στο κείμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών αναφέρεται ρητώς ότι η ΠΓΔΜ θα ολοκληρώσει in toto τις συνταγματικές τροποποιήσεις έως το τέλος του 2018. Η ρήτρα όμως αυτή δεν ικανοποιήθηκε, διότι το 2018 παρήλθε άπρακτο ως προς την πλήρωση του συγκεκριμένου όρου, μη έχον εισέτι ολοκληρώσει και κυρώσει το μέρος των συνταγματικών αλλαγών που απαιτούν οι Πρέσπες και βάσει της Συνθήκης της Βιέννης. Συμφώνως λοιπόν προς το Αρθρο 60, όπου και τίθεται το ζήτημα της «ουσιώδους παραβιάσεως», προκύπτει το δικαίωμα της Ελλάδος να θεωρήσει τη συμφωνία λήξασα ή να αναστείλει την εφαρμογή της.

Αν και ο χώρος δεν επιτρέπει την περαιτέρω ανάπτυξη των παραπάνω σημείων, ωστόσο οποιαδήποτε πιθανή νέα διαπραγμάτευση θα πρέπει να λάβει σοβαρώς υπόψη τα ανωτέρω και να τα τοποθετήσει εις την τράπεζα των διαπραγματεύσεων με τα Σκόπια. Μόνον έτσι θα υπάρξει κοινώς αποδεκτή λύση για τους λαούς των δύο πλευρών, αλλά κυρίως για τον ελληνικό λαό ο οποίος μέχρι στιγμής ουδέποτε ηρωτήθη.

*Ο Ιωάννης Μάζης είναι καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών