Οι καθυστερήσεις στην ενημέρωση των δανειοληπτών

Καθίσταται έτσι υποχρεωτική η παροχή προσωποποιημένης και αναλυτικής ενημέρωσης προς τους οφειλέτες από τους servicers (Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις – ΕΕΔΑΔΠ -) για το ύψος της οφειλής, το ιστορικό των πληρωμών, τις δόσεις, το επιτόκιο της ρύθμισης κ.λπ. Η ενημέρωση παρέχεται μέσω της ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας, ενώ υπάρχουν ποινές για όσους δεν συμμορφωθούν με το νέο πλαίσιο και περιλαμβάνουν πρόστιμα έως 500.000 ευρώ μέχρι και ανάκληση της άδειας λειτουργίας.

Πρόκειται για σημαντική εξέλιξη, εάν αναλογιστεί κανείς την μακροχρόνια αναμονή ενός υπομονετικού και συνεπή δανειολήπτη, που περίμενε τη σειρά του επί χρόνια, προκειμένου να ρυθμίσει το δάνειο του, η διαχείριση του οποίου άλλαξε χέρια αρκετές φορές και στο μεσοδιάστημα η τοκοφορία λειτούργησε φυσικά πάντα σε βάρος του.

Τι καλούνται δηλαδή να πράξουν πλέον οι Εταιρείες Διαχείρισης; Το αυτονόητο, να πραγματώσουν τον σκοπό για τον οποίο εξαρχής συστάθηκαν, να διαχειριστούν τις οφειλές των δανειοληπτών και να δώσουν βιώσιμές προτάσεις.
Και τι πράττουν αντί αυτού;

Είναι γνωστή η αδιανόητη ταλαιπωρία που βιώνουν όλα αυτά τα χρόνια οι δανειολήπτες για μία αυτονόητη επικοινωνία με τις εταιρείες διαχείρισης, ενώ, λόγω παντελούς έλλειψης στοιχειώδους ενημέρωσης από τους servicers, δεν είναι λίγες οι φορές που βρίσκονται σε απόγνωση αντιμέτωποι με κατασχέσεις και πλειστηριασμούς. Πολλοί από αυτούς απώλεσαν τελικά τη πρώτη τους κατοικία, χωρίς απαραίτητα να έχει εξοφληθεί και η αντίστοιχη οφειλή στο πιστωτικό ίδρυμα. Κάποιοι άλλοι αγωνίζονται μήνες για μία ρύθμιση, την ίδια στιγμή που οι ίδιες οι Εταιρείες αυτές δίνουν εντολή στο νομικό τους τμήμα να εκκινήσει νομικές ενέργειες, ενώ ο δανειολήπτης είναι συνεχώς παρών στις διαπραγματεύσεις. Και μπορεί να γίνει ακόμα χειρότερο. Παρά τις, επί σειρά μηνών ή ακόμα και ετών, προσπάθειες για ρύθμιση, ξαφνικά ο δανειολήπτης λαμβάνει τη γνωστή επιστολή ότι δεν είναι Συνεργάσιμος (Δανειολήπτης) - την ίδια στιγμή που έχει λάβει διαβεβαίωση από την Εταιρεία Διαχείρισης ότι η πρόταση ρύθμισης είναι «καθ’ οδόν». Με λίγα λόγια αυτό σημαίνει για τους δανειολήπτες ότι πρακτικά άλλη μία ευκαιρία για να βάλουν σε τάξη τα χρέη τους χάνεται. Και η ζωή συνεχίζεται για όσους χρωστούν και μιλάω πάντα για εκείνους που γνωρίζουν πολύ καλά ότι η ουσιαστική διευθέτηση της οφειλής είναι ο μόνος τρόπος να αποτραπούν τα καταδιωκτικά μέτρα εναντίον τους.

Τι πρέπει να γίνει: Προφανώς κάθε υπόθεση δεν είναι ίδια. Όπως επίσης υπάρχουν και υπάλληλοι στις Εταιρείες Διαχείρισης που πραγματικά είναι αποτελεσματικοί και έχουν βοηθήσει πολλούς δανειολήπτες να φτάσουν στην υπογραφή μιας πολυπόθητης ρύθμισης. Οι servicers θα πρέπει «να είναι παρόντες», να είναι διατεθειμένοι να ρυθμίσουν τους δανειολήπτες, να εξετάζουν γενναίες διαγραφές οφειλών των δανειοληπτών προκειμένου οι οφειλές αυτές να καθίστανται διαχειρίσιμες και πλήρως αντιμετωπίσιμες μέχρι εξοφλήσεως. Προφανώς οι περισσότεροι δανειολήπτες δεν μπορούν να ανταποκριθούν με το εισόδημα τους να πετύχουν βιώσιμες ρυθμίσεις. Χρειάζεται εδώ λοιπόν συνυπολογισμός όχι μόνο της αξίας της ακίνητης περιουσίας - που συνήθως είναι το βασικό κριτήριο για μία πιθανή διαγραφή – αλλά και αξιολόγηση του εισοδήματος ακόμα και σημαντικές διαγραφές, ειδικά δε, όταν γίνεται λόγος για εφάπαξ εξόφληση.

Κανένας εφησυχασμός παρά τις θετικές εξελίξεις του εξωδικαστικού του ν. 4738/2020

Οι πρωτοβουλίες του Υπουργείου Οικονομικών για τη συνεχή βελτίωση του εξωδικαστικού μηχανισμού είναι πολύ σημαντικές και προς τη σωστή κατεύθυνση, εφόσον αναμένεται να συμβάλλουν στην προώθηση δίκαιων και διαφανών λύσεων για τους οφειλέτες. Δεν θα πρέπει όμως να υπάρχει κανένας εφησυχασμός. Τα αυξημένα επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχουν αρχίσει να επηρεάζουν την τάση εξυπηρέτησης των δανείων στην Ευρωζώνη. Οι αποφάσεις του Νόμου Κατσέλη από την άλλη, λόγω της αύξησης των επιτοκίων, δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν και οι δανειολήπτες δεν έχουν εναλλακτικές. Εντωμεταξύ οι καθυστερήσεις στη Δικαιοσύνη δημιουργούν ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα για όποιον αποφασίσει να προσφύγει δικαστικά, εάν τυχόν έχει διαφωνίες σε σχέση με τις πρακτικές που ακολουθούν οι εταιρείες διαχείρισης.
Είναι πάντως σίγουρο ότι, μετά τις βελτιωτικές αλλαγές του εξωδικαστικού μηχανισμού, υπάρχουν βάσιμες προσδοκίες ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί παρά τη ταχύτητα διενέργειας των προγραμματισμένων πλειστηριασμών. Τα πρώτα δείγματα γραφής στο α΄ εξάμηνο του 2024 είναι ενθαρρυντικά, ωστόσο χρειάζεται συνεχής προσπάθεια για να ενταχθούν στην ομπρέλα προστασίας του εξωδικαστικού, όσο το δυνατόν περισσότεροι.

*Η Νανά Παπαδογεωργάκη είναι Δικηγόρος Αθηνών, LLM, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια & Διαπραγματεύτρια, Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών