Γι’ αυτά πολεμήσαμε

Οταν οι Αμερικανοί πεζοναύτες εισέβαλαν στο Ιράκ, τον Απρίλιο του 2003, για να «ελευθερώσουν» τον πληθυσμό από τον ζυγό του Σαντάμ Χουσεΐν, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Βαγδάτης υπέστη άνευ προηγουμένου βανδαλισμούς και μαζικό πλιάτσικο. Μέσα σε μια νύχτα εξαφανίστηκαν 14.000 σπάνια αρχαιολογικά εκθέματα. Μέσα στο χάος, οι αρχαιοκάπηλοι έκαναν χρυσές δουλειές και οι Ιρακινοί δεν είχαν ούτε τη δύναμη ούτε καν τη φωνή για να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη. Οταν σου κλέβουν ένα κομμάτι της πολιτιστικής σου κληρονομιάς είναι σαν να προσπαθούν να σε σβήσουν από τον χάρτη, να σε εκμηδενίσουν, να αφανίσουν κάθε αποδεικτικό στοιχείο που συνδέει την ύπαρξή σου με το παρελθόν σου, δηλαδή την ταυτότητά σου.

Ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας Ζακ Σιράκ είχε χαρακτηρίσει αυτή τη βάναυση πράξη «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας». Και στην Ιστορία, δυστυχώς, υπάρχουν πολλαπλά παραδείγματα τέτοιου είδους βαρβαρότητας. Εδώ πρόκειται για πολιτιστικό ακρωτηριασμό, είτε από ιδιώτες (πολύ συχνά έπειτα από παραγγελίες) είτε υποκινούμενο από ολοκληρωτικά καθεστώτα (βλέπε φανατικές εξτρεμιστικές ιδεολογίες όπως των ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ή πιο πρόσφατα των Ταλιμπάν που κατέστρεψαν πέτρινους Βούδες χιλιάδων ετών). Ενας βρόμικος, άνισος και άνανδρος πόλεμος. Αφαιρείς διά της βίας έναν πλούτο που ανήκει στην Ιστορία ενός πολιτισμού, δεν σέβεσαι τους άγραφους νόμους και πράττεις αισχρή ιεροσυλία, γιατί όση προσπάθεια κάνεις να τον εξαφανίσεις, να τον καταστρέψεις ή να τον πουλήσεις, ποτέ δεν θα καταφέρεις να κάψεις το μυστικό νήμα που συνδέει τον κάθε λαό με την κληρονομιά του.

Οταν αρχές του 19ου αιώνα ο Ελγιν κάνει πλιάτσικο στην Ακρόπολη και ακρωτηριάζει τον Παρθενώνα, ξέρει πολύ καλά γιατί το κάνει. Αφενός για ένα κοινωνικό και οικονομικό αντάλλαγμα με τους προύχοντες λόρδους της Μεγάλης Βρετανίας εκείνης της εποχής, αφετέρου γιατί κλέβοντας τους Ελληνες που βρίσκονται υπό τουρκικό ζυγό θέλει να επιβεβαιώσει την ανωτερότητα του δικού του λαού και την ανικανότητα των απογόνων των αρχαίων Ελλήνων να προστατέψουν την κληρονομιά τους. Ενας ιδεολογικός ευτελισμός που πληρώνουμε ακόμη και σήμερα όταν ο καθένας από εμάς που έχει πάει ή τύχει να πάει στο Βρετανικό Μουσείο για να θαυμάσει από μακριά την Καρυάτιδα του DNA μας. Ετσι, λοιπόν, η αρπαγή των δεκάδων εκθεμάτων μέρα μεσημέρι από το Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας δεν είναι μια ανώδυνη κλοπή, ειδικά αυτή την περίοδο. Δεν είναι μόνο αυτό που συμβολίζει, είναι αυτό που αφήνει να εννοηθεί η συγκεκριμένη πράξη: την ανικανότητά μας να προσέχουμε μέσα στο χάος το άλφα και το ωμέγα της κληρονομιάς που μας δόθηκε. Ενα φρικτό συναίσθημα βιασμού και μαγαρίσματος που ταράζει τον κάθε Ελληνα βαθιά μέσα του σε αυτές τις δύσκολες στιγμές που ζει. Οταν εμείς οι ίδιοι καίμε τα κτίριά μας, τα ιστορικά σινεμά μας και μαζί με αυτά τις τελευταίες αυταπάτες μας, τότε και οι άλλοι κλέβουν μέσα από τα χέρια μας ό,τι αντιστάθηκε στον χρόνο και τις ανθρώπινες ματαιοδοξίες.

Θυμηθείτε τι είπε κάποτε ο Μακρυγιάννης απευθυνόμενος σε κάτι στρατιώτες που γύρευαν να πουλήσουν σε «Ευρωπαίους» δύο αρχαία αγάλματα: «Αυτά, και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουν, να μην το καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι’ αυτά πολεμήσαμε!». Οταν δεν προστατεύουμε τη γη μας και αμπελοφιλοσοφούμε στην αγορά την ώρα που ξένο παπούτσι ποδοπατάει ήδη το χωράφι μας, είναι σαν να την έχουμε ήδη παραδώσει.