Το δίλημμα του Αλέξη: Ποιους να αφήσω και πού να πάω

Στις δύσκολες ώρες του ο Αλέξης Τσίπρας δεν καταφεύγει στην ποίηση. Και ενδεχομένως αγνοεί το «Μονόγραμμα» του Οδυσσέα Ελύτη. Ομως η πολιτική του στάση απέναντι στα γιγνόμενα και τις εξελίξεις θαρρείς και εμπνέεται από τον πρώτο στίχο της συλλογής του Νομπελίστα ποιητή: «Θα γυρίσει αλλού τις χαρακιές / Της παλάμης, η μοίρα...». Πράγματι, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δίνει την εντύπωση σε όσους συνομιλούν μαζί του ότι περιμένει το γύρισμα της μοίρας για να ανακάμψουν -πολιτικά και εκλογικά- ο ίδιος και το κόμμα του.

Το Μέγαρο Μαξίμου μπορεί να κατηγορεί την Κουμουνδούρου για τη συμπεριφορά της στα «Κουφοντινικά», τα επεισόδια στη Νέα Σμύρνη, τις φοιτητικές κινητοποιήσεις και για καθετί που δεν συνάδει με το πλαίσιο των απαγορεύσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, όμως το αυτί του Αλέξη δεν ιδρώνει. Αντίθετα, θεωρεί λάθος τη στρατηγική του Κυριάκου Μητσοτάκη να φορτώνει όλα τα αρνητικά, ακόμη και την έξαρση της πανδημίας, στην αξιωματική αντιπολίτευση. «Αφού μοναδικός αντίπαλος της κυβέρνησης είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και είναι αυτός που φταίει για όλα τα κακά, όσοι διαφωνούν με τις πολιτικές και τις επιλογές της κυβέρνησης και έχουν αντίθετη γνώμη για τον φταίχτη, είναι λογικό να προτιμήσουν εμάς και όχι κάποιο άλλο κόμμα της αντιπολίτευσης στις εκλογές. Ουσιαστικά, μας πριμοδοτεί έναντι του ΚΙΝ.ΑΛ. και του ΚΚΕ και τον ευχαριστούμε γι’ αυτό», μας λέει στενός συνεργάτης του Αλέξη Τσίπρα. Και προσθέτει: «Μακάρι να είχαμε τη δυνατότητα να συγκεντρώσουμε 10.000 άτομα στη Νέα Σμύρνη ή να κατεβάζουμε 4.000-5.000 στις διαδηλώσεις για τα πανεπιστήμια. Δυστυχώς, δεν την έχουμε, κι αυτό είναι ένα σοβαρό πρόβλημα. Καταδεικνύει την αδυναμία μας στους μαζικούς χώρους, στα συνδικάτα, στην Αυτοδιοίκηση, στα πανεπιστήμια. Το 2012 καβαλήσαμε το αντιμνημονιακό και αντισυστημικό κύμα, αλλά αν δεν αποκτήσουμε βαθιές ρίζες στην κοινωνία δεν θα γίνουμε, για να το πούμε σχηματικά, το νέο ΠΑΣΟΚ, που είναι και ο στόχος».

Και η αλήθεια είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ανέκαθεν (ακόμη κι όταν πήρε 36% και έγινε κυβέρνηση) δεν είχε σοβαρές οργανωτικές δυνατότητες, αντίθετα με το ΚΚΕ και παλιότερα το ΠΑΣΟΚ, που μπορούσαν να κινητοποιούν χιλιάδες και να γεμίζουν πλατείες και στάδια. Και για να επιστρέψει στα κυβερνητικά έδρανα θα πρέπει, εκτός από ελκυστικό εθνικό αφήγημα, εναλλακτικό κυβερνητικό πρόγραμμα και νέα (πολιτικά έμπειρα και τεχνοκρατικά ικανά) πρόσωπα, να αποκτήσει σοβαρούς δεσμούς με τις κοινωνικές οργανώσεις, τις επαγγελματικές ενώσεις και τους θεσμικούς φορείς που εκφράζουν τις δυνάμεις της εργασίας και της κοινωνίας των πολιτών. Και αυτός ο στόχος -παρότι ο Αλέξης Τσίπρας τον τοποθετεί στα πρώτα ράφια των προτεραιοτήτων του κόμματός του- μοιάζει, και είναι ακόμη, πολύ μακρινός. Αντίθετα, το σπορ στο οποίο τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ διαπρέπουν είναι οι εσωκομματικές καντρίλιες.

Σήμερα, τα βλέμματα όλων δεν είναι στα νοσοκομεία της Αττικής που δεν έχουν πλέον κλίνες ΜΕΘ για COVID-19, αλλά στις εκλογές που γίνονται στη Νομαρχιακή Οργάνωση της Αθήνας. Η αγωνία τους δεν είναι, όπως το προηγούμενο διάστημα, για τη ζωή του Δημήτρη Κουφοντίνα, αλλά για το ποιος θα επικρατήσει οργανωτικά: οι Προεδρικοί ή οι Ομπρελοποιοί; Με τους δεύτερους -μετά και τον αποκλεισμό από την ψηφοφορία της ομάδας που βρίσκεται πιο κοντά στους Προεδρικούς και φέρει τον περίεργο τίτλο «ΠΑΣΠ ΑΣΟΕΕ»- να δηλώνουν αισιόδοξοι για την έκβαση της ψηφοφορίας. Η απάντηση της Ενωτικής Κίνησης είναι: «Το ίδιο έλεγαν και για τον Πειραιά και ιδιαίτερα για την Ανατολική Αττική και το χουνέρι που ετοίμαζαν στον Χρήστο Σπίρτζη, αλλά ηττήθηκαν». Η ανταπάντηση των Ομπρελοποιών είναι ότι «στον Πειραιά έχουμε ισοπαλία, ενώ στη Θεσσαλονίκη, όπου συμμαχήσαμε με τη ΡΕΝΕ, κερδίσαμε τη νομαρχιακή κόντρα στις προβλέψεις της Νοτοπούλου, του Παππά και των άλλων Προεδρικών».

Μάχες χαρακωμάτων

Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας δεν φαίνεται να δίνει ιδιαίτερη σημασία στις μάχες χαρακωμάτων που δίνονται στις νομαρχιακές οργανώσεις. Προφανώς επειδή ξέρει ότι ο ίδιος δεν αμφισβητείται, αλλά και επειδή, μετά από τέσσερα και πλέον χρόνια, «είναι λογικό να υπάρξει ανανέωση στα περιφερειακά όργανα». Ακόμη κι αν ο Τσακαλώτος, ο Φίλης, ο Σκουρλέτης και η αριστερή συντροφιά τους επικρατήσουν, ο ίδιος είναι ο αδιαφιλονίκητος αρχηγός του κόμματος. Το πολύ-πολύ να τους δώσει μεγαλύτερο χώρο στο τραπέζι που λαμβάνονται οι αποφάσεις. Ενδεχομένως, και να το θέλει. Οι έρευνες δείχνουν ότι τον συμφέρει να ενσωματώσει στην κεντροαριστερή στρατηγική του τον ριζοσπαστισμό, του οποίου οι Ομπρελοποιοί εμφανίζονται ως εκφραστές. Εξάλλου, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης θεωρεί ότι «η φθορά της κυβέρνησης είναι θέμα χρόνου να αποτυπωθεί και στις δημοσκοπήσεις».

Φθορά από την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί, τουλάχιστον προσώρας, να μην επωφελείται, όμως, όπως λένε οι συνεργάτες του τέως πρωθυπουργού, τα ποιοτικά στοιχεία των ερευνών δείχνουν ότι προϊόντος του χρόνου οι παρενέργειες από την πανδημία και την πολύμηνη καραντίνα αλλάζουν την κυβερνητική εικόνα και τα δεδομένα στα οποία θα δοθεί η μάχη της κάλπης, όποτε αυτή στηθεί. Φέρνουν δε ως παράδειγμα την πρόσφατη δημοσκόπηση της Metron Analysis, η οποία έγινε για τον «Κύκλο Ιδεών» του Ευάγγελου Βενιζέλου, του ανθρώπου που οι του ΣΥΡΙΖΑ αγαπούν να μισούν. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, η κυβέρνηση αρχίζει να έχει σοβαρές απώλειες στις ηλικίες κάτω των 44 ετών και κυρίως στους 17-34. Και συγκεκριμένα, στην ερώτηση αν ήταν θετικός ή αρνητικός ο τρόπος που η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την πανδημία, οι ηλικίες 17-34 απαντούν 63% αρνητικά και θετικά μόνο το 32%. Το ίδιο συμβαίνει και με τις απαντήσεις στην ερώτηση αν εμπιστεύονται την κυβέρνηση για τη διαχείριση των κρίσεων. Οι 17-34 χρόνων δεν την εμπιστεύονται σε ίδιο ποσοστό (63%), ενώ την εμπιστεύεται το 34%. Ακόμη και στην ερώτηση αν τα περιοριστικά μέτρα βοηθάνε στην αντιμετώπιση της πανδημίας, το 58% των ηλικιών 17-34 λέει «όχι», έναντι 41% που λέει «ναι».

Τα ευρήματα αυτά, λένε στην Κουμουνδούρου, είχε υπόψη του ο πρωθυπουργός και «ήταν αυτά που τον ανάγκασαν, στο μήνυμά του για τα γεγονότα στη Νέα Σμύρνη, να βγάλει τη γραβάτα και να κάνει ειδική αναφορά στους νέους, προτρέποντάς τους να κάνουν την οργή τους δημιουργία». Κατά τον Τσίπρα και τους συνεργάτες του, οι αποστάσεις που φαίνεται να λαμβάνουν οι νέοι άνθρωποι από την κυβερνητική πολιτική είναι δείγμα ότι οι συσχετισμοί στην κοινωνία αλλάζουν. Οπως σημειώνεται, στις συζητήσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης με επικοινωνιολόγους και πολιτικούς αναλυτές, «ανέκαθεν η νεολαία ήταν αφενός το θερμόμετρο της κοινωνικής έντασης και αφετέρου το βαρόμετρο των αλλαγών που κυοφορούνται στο κοινωνικό σώμα και το πολιτικό σύστημα». Η επαφή με τον ριζοσπαστισμό της νεολαίας είναι και ένας από τους λόγους που η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ επιμένει να στηρίζει κινητοποιήσεις ή και να καλύπτει εκδηλώσεις που θεωρούνται ότι αντιστρατεύονται τα ειωθότα του πολιτικού πολιτισμού. Ακόμη κι αν αυτή η σύμπλευση παρέχει επιχειρήματα στην κυβέρνηση να την κατηγορήσει για στήριξη της τρομοκρατίας και υποκίνηση των φαινομένων βίας, η ηγεσία της Κουμουνδούρου εκτιμά ότι το τελικό ισοζύγιο την ευνοεί, αφού «οι πολίτες γνωρίζουν ότι τίποτε από αυτά δεν είναι αλήθεια».
Οι συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα που ασχολούνται επισταμένως με τις δημοσκοπήσεις και τις έρευνες πολιτικής συμπεριφοράς υποστηρίζουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ για να καλύψει το μειονέκτημα που έχει στις μεγάλες ηλικίες και ειδικά στους άνω των 65 θα πρέπει να διευρύνει όσο μπορεί περισσότερο το προβάδισμά του στις νέες και νεαρές ηλικίες ψηφοφόρων. Σημειώνουμε ότι στις τελευταίες εκλογές που κέρδισε η Ν.Δ. (39,85% έναντι 31,53% του ΣΥΡΙΖΑ) στις ηλικίες 17-34, το αποτέλεσμα ήταν υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ (36,8% έναντι 30,6% της Ν.Δ.). Και έχουν τη γνώμη ότι μπορούν να το πετύχουν επειδή, όπως λένε, «οι περιορισμοί λόγω καραντίνας και η δράση της Αστυνομίας στα πανεπιστήμια, στις διαδηλώσεις, στις πλατείες και σε γειτονιές ακόμη και ήσυχων μέχρι πρότινος δήμων έχουν περάσει τους νέους απέναντι. Μόνο που αυτό το «απέναντι» το φοβούνται και οι νουνεχείς του ΣΥΡΙΖΑ, αφού μπορεί να μην περιοριστεί σε αντικυβερνητικά αισθήματα, αλλά να εξαπλωθεί ως... ιός απόρριψης συνολικά του συστήματος. Και φέρνουν ως παράδειγμα τα γεγονότα της Νέας Σμύρνης με τον τραυματισμό του αστυνομικού, όπου πρωταγωνιστές ήταν, όπως λένε, «το περιθώριο». Και ειδικότερα: «Χούλιγκαν ποδοσφαιρικών ομάδων, μετανάστες που βιώνουν καθημερινά τον έλεγχο, ακόμη και την απρόκλητη βία της Αστυνομίας και αναρχομπάχαλοι που έχουν αναγάγει σε τρόπο ζωής τη σύγκρουση με τα ΜΑΤ». Αν οδηγηθούμε σε γενίκευση φαινομένων βίας και συγκρούσεων με την Αστυνομία, «χαμένη θα είναι και η αντιπολίτευση», αποφαίνεται συνομιλητής μας βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, επειδή «ο φόβος και οι κατασταλτικοί μηχανισμοί ευνοούν αυτούς που τους διαχειρίζονται. Και αυτοί δεν είναι άλλοι από το κράτος και την πολιτική του διεύθυνση, την κυβέρνηση».

Κίνδυνος

Επιπροσθέτως, είναι, όπως λένε, ορατός ο κίνδυνος «εμείς να προσπαθούμε να ενοποιήσουμε τον τάδε αναρχομπάχαλο με τον Αντώναρο, την Κρινιώ Κανελλοπούλου με την Αννέτα Καββαδία, τον Αντώνη Λιάκο με τον Γιάννη Μαντζουράνη και τον Τσακαλώτο με τον Χρήστο Ζώη και ο Μητσοτάκης να κάνει παιχνίδι με τους νοικοκυραίους και τους νουνεχείς του Κέντρου, της Δεξιάς και της Αριστεράς, που, ανάλογα με τις συγκυρίες, είναι το 35%-40%, όσο δηλαδή του χρειάζεται για να είναι μονίμως στην κυβέρνηση είτε αυτοδύναμα είτε σε συνεργασία, αν χρειαστεί, με το ΚΙΝ.ΑΛ. ή κάποιο άλλο από τα δεξιά του σχήμα - υφιστάμενο ή που θα δημιουργηθεί». Αναμφίβολα, η πολυσυλλεκτικότητα των νοικοκυραίων είναι πιο εύκολα επιτεύξιμη και διαχειρίσιμη. Αντίθετα, ο Αλέξης Τσίπρας θα χρειαστεί να κάνει πολλούς ελιγμούς, ακόμη και ακροβασίες, για να ηγηθεί μιας αντικυβερνητικής πολυσυλλεκτικότητας, μέλη της οποίας, μεταξύ άλλων, είναι και κάποιοι «πιο γραφικοί και από την... Πλάκα» - ονόματα δεν λέμε, υπολήψεις δεν θίγουμε, αλλά, όπως λέγεται χαρακτηριστικά από ιστορικό στέλεχος της ριζοσπαστικής Αριστεράς, «όλοι γνωρίζουν ότι αυτοί που αυτοχαρακτηρίζονται “κοινωνικό κέντρο” αντί για “σφήνα στον Κυριάκο και τη Δεξιά του Μητσοτάκη”, το πιθανότερο είναι να καταλήξουν ως ένας άλλος “λεκές”, όπως ο Πάνος Καμμένος, στο πουκάμισο της Αριστεράς».

Πάντως, να μην ξεχνάμε ότι τις επόμενες ημέρες στη Βουλή θα αρχίσει να συζητείται και η σύσταση προανακριτικής επιτροπής για τον Νίκο Παππά με βάση την αναφορά Καλογρίτσα. Μπορεί η πλευρά του τέως υπουργού να θεωρεί «αστεία» την κατηγορία, όμως στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν φωνές που υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να ενημερωθούν, τουλάχιστον τα μέλη της Πολιτικής Γραμματείας, για την ουσία της υπόθεσης. Απαντες δηλώνουν πρόθυμοι να στηρίξουν τον Νίκο, για τον οποίο, όπως μας λένε, είναι σίγουροι ότι «δεν έβαλε λεφτά στην τσέπη», αλλά θέλουν να μάθουν και όλη την αλήθεια για την υπόθεση και κυρίως αν υπάρχουν στοιχεία που δεν ξέρουν και μπορεί να τους φέρουν, όπως και με την υπόθεση Μιωνή, σε δύσκολη θέση. Ελπίζουν ότι ενδεχομένως την επόμενη εβδομάδα -και πάντως προτού έρθει η υπόθεση στη Βουλή- θα ενημερωθούν από τον Αλέξη Τσίπρα και τον Νίκο Παππά για την υπόθεση. Προσώρας, κανείς δεν θέτει θέμα αλλαγής ρόλου για τον Νίκο Παππά. Θα συνεχίσει να είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών και επικεφαλής της Ενωτικής Κίνησης. Εξάλλου, όπως μας λέει σύντροφός του, «ο Μητσοτάκης έχει τον Αδωνη Γεωργιάδη αντιπρόεδρο της Ν.Δ. και υπουργό Ανάπτυξης, παρότι δεν έχει ακόμη καθαρίσει δικαστικά με την υπόθεση Novartis». Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι που φοβούνται ότι «η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει και την Προανακριτική για τον Παππά προκειμένου να βάλει φωτιά στον κάμπο της έντασης. Οσο θα μεγαλώνουν οι ευθύνες της για τη λάθος διαχείριση του δεύτερου κύματος του κορωνοϊού τόσο θα προστίθενται γεγονότα στη στρατηγική της έντασης που έχει επιλέξει το Μαξίμου». Πάντως, αν πεθάνει ο Δημήτρης Κουφοντίνας, ο Αλέξης Τσίπρας και οι συνεργάτες του ίσως θα πρέπει να αναζητήσουν, μας λένε κάποιοι νουνεχείς της Κουμουνδούρου, τον τρόπο με τον οποίο αντέδρασαν το ΠΑΣΟΚ και ο Γιώργος Παπανδρέου στα επεισόδια που ακολούθησαν μετά τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου τον Δεκέμβριο του 2008...