Νίκος Φελέκης

Ο στρατηγός Γεώργιος Κονδύλης λίγο μετά το πραξικόπημα του 1935 δήλωσε: «Αν ήξερα πόσο εύκολο είναι να κυβερνάς την Ελλάδα, θα το έκανα από τότε που ήμουν λοχίας». Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι σχεδόν έναν αιώνα μετά το ίδιο θα μπορούσε να πει κάποιος και για την εγχώρια Κεντροαριστερά.

Σήμερα η αναδιοργάνωση της Προοδευτικής Παράταξης μοιάζει -και είναι- μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Οταν όμως αυτό συμβεί, γιατί κάποια στιγμή θα συμβεί, ο άνθρωπος που θα έχει αναλάβει να φέρει εις πέρας το εγχείρημα το πιθανότερο είναι να επαναλάβει τη δήλωση του Κονδύλη.

Η κοινή -και εκλογικά- πορεία της μεταρρυθμιστικής Αριστεράς και του προοδευτικού Κέντρου, που σήμερα φαίνεται βουνό, αύριο θα μοιάζει με γήλοφο εάν τα κόμματα ή οι προσωπικότητες που θα σηκώσουν το βάρος της πολιτικής ανασυγκρότησης του προοδευτικού χώρου συμφωνήσουν σε έναν οδικό χάρτη, ο οποίος, εκτός από νέα ηγεσία, θα περιέχει και εναλλακτικό κυβερνητικό σχέδιο με προγραμματικές προτεραιότητες, θεσμικές αλλαγές, οικονομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και εθνικό αφήγημα που θα συνεγείρει τους πολίτες.

Το πότε και πώς θα συμβεί αυτό είναι σίγουρα συνάρτηση και του αποτελέσματος των ευρωεκλογών. Τα ποσοστά που θα λάβουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης και πρωτίστως ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ αποτελούν, κατά κάποιον τρόπο, τη λυδία λίθο των εξελίξεων.

Εάν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις και ο ΣΥΡΙΖΑ έρθει δεύτερο κόμμα, την πρωτοβουλία των κινήσεων θα την έχει η Κουμουνδούρου. Αντίθετα, αν το ΠΑΣΟΚ κάνει την έκπληξη και έρθει αυτό δεύτερο κόμμα, τότε πρωταγωνιστής των εξελίξεων θα είναι η Χαριλάου Τρικούπη. Αυτό είναι το πρώτο στοιχείο για τα μελλούμενα στην Κεντροαριστερά.

Ποσοστό και διαφορά

Το δεύτερο σχετίζεται με το ακριβές ποσοστό και τη διαφορά ανάμεσα στα δύο κόμματα. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ πλησιάσει ή και υπερβεί το 17,8% των εθνικών εκλογών και το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται στην περιοχή του 12%-13% θα τεθεί θέμα ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ, ενώ ο Κασσελάκης θα καλέσει μέλη, μεσο-ανώτερα στελέχη, πρώην βουλευτές και παράγοντες της Αυτοδιοίκησης και του συνδικαλισμού σε «αντιδεξιά συστράτευση για πολιτική αλλαγή» με αιχμή και βασικό σύνθημα «να φύγει ο Μητσοτάκης». Το τρίτο στοιχείο αφορά τη διαφορά του δεύτερου κόμματος από το πρώτο. Εάν η Ν.Δ. πιάσει τον στόχο του 33% και το ποσοστό της συνεχίζει να είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των ποσοστών ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, τότε εξελίξεις θα έχουμε και στα δύο κόμματα.

Εφόσον, η προοπτική κυβερνητικής αλλαγής συνεχίζει να είναι μακρινό όνειρο, τότε, ακόμη κι αν το κόμμα του κ. Κασσελάκη είναι δεύτερο, αλλά με ποσοστό μικρότερο του 17%, θα εκδηλωθούν δημόσια οι πρωτοβουλίες που τώρα ζυμώνονται στο παρασκήνιο.

Ο Γιώργος Βασιλειάδης, η Ολγα Γεροβασίλη, ο Κώστας Ζαχαριάδης, ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος, η Ζωή Καρκούλια, ο Τάκης Κορμάς, ο Αντώνης Κοτσακάς, η Κατερίνα Νοτοπούλου, ο Παύλος Πολάκης, ο Γιάννης Ραγκούσης, ο Χρήστος Σπίρτζης, ο Χάρης Τσιόκας, ο Διονύσης Τεμπονέρας, ο Γιώργος Τσίπρας, ο Αλέκος Φλαμπουράρης και πολλά άλλα κεντρικά και περιφερειακά στελέχη γνωρίζουν πως δεν έχουν μέλλον σε ένα κόμμα στο οποίο θα πρωταγωνιστούν οι kasselistas.

Το τι θα πράξουν θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Αρκετοί και πρωτίστως οι πασοκογενείς, ειδικά αν το αποτέλεσμα είναι θετικό για τον Stefanos, θα επιλέξουν να φύγουν μόνοι τους παρά να τους δείξουν την πόρτα της εξόδου ο Πέτρος Παππάς, ο Βαγγέλης Αντώναρος, ο Βασίλης Κόκκαλης, ο Αρης Σπηλιωτόπουλος και η Ελενα Κουντουρά.

Τριετής παράταση

Εξάλλου, σχεδόν όλοι εμφανίζονται πεπεισμένοι πως ο Κασσελάκης δεν πρόκειται να παραιτηθεί. Ακόμη κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ξεπεράσει το 15% θα απαιτήσει να του δοθεί τριετής παράταση στην ηγεσία προκειμένου να είναι αυτός ο επικεφαλής στις βουλευτικές εκλογές του 2027. Και πιθανότατα θα του δοθεί αφού στο συνέδριο που ετοιμάζει για τον Οκτώβριο οι σύνεδροι στη συντριπτική τους πλειοψηφία θα είναι kasselistas.

«Οι διαφωνούντες το πιθανότερο είναι να μην εκλεγούμε καν σύνεδροι ή να εκλεγούμε στις τελευταίες θέσεις με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συνέχεια», μας λέει στέλεχος, το οποίο σε συνεννόηση και με άλλους την επομένη των ευρωεκλογών θα δηλώσουν παραίτηση από τα κομματικά όργανα, τα οποία ούτως ή άλλως έχουν σταματήσει εδώ και μήνες να λειτουργούν και έχουν αντικατασταθεί από το one man show του αρχηγού.

Κάποιοι άλλοι, εκτός από την παραίτηση, θα διαλέξουν και την αποχώρηση από την Κουμουνδούρου. Δεν θα περιμένουν τον Σεπτέμβριο, όπως τους συμβουλεύουν κάποιοι άλλοι σύντροφοί τους -διαφωνούντες κι αυτοί με τη συμπεριφορά και τα λεγόμενα Κασσελάκη- για να δουν τι θα κάνουν.

Είναι απογοητευμένοι από την κατάσταση που επικρατεί. Διαπιστώνουν ότι, παρά τις δηλώσεις για ανασύνταξη και ενότητα της πληθυντικής Αριστεράς, υπάρχει πλήρης αποσυντονισμός των αντιφρονούντων. Ακόμη και οι παρασκηνιακές επαφές με στελέχη και βουλευτές του ΠΑΣΟΚ δεν δείχνουν ότι μπορεί να ευδοκιμήσουν. Τουλάχιστον στο προβλεπτό μέλλον. Υπάρχει άλλωστε και καχυποψία...

Να πούμε ότι Νίκος Παππάς και Ρένα Δούρου έχουν αποδεχθεί το imperium του Stefanos, αλλά συνομιλητές τους υποστηρίζουν πως εάν το αποτέλεσμα είναι κακό για τον ΣΥΡΙΖΑ (κάτω από 15%), την επόμενη μέρα θα είναι και αυτοί μεταξύ όσων θα θέσουν θέμα ηγεσίας και συνεργασίας των δυνάμεων της ευρύτερης Κεντροαριστεράς και πρωτίστως με το ΠΑΣΟΚ, αλλά όχι και με τη Νέα Αριστερά. Το κακό γι’ αυτούς είναι ότι οι άλλοι τσιπρικοί δεν θέλουν να έχουν παρτίδες μαζί τους επειδή, όπως λένε, τους «πούλησαν» στο συνέδριο, ενώ «αυτό που πρωτίστως τους ενδιαφέρει είναι να έχουν θέση στο τραπέζι του αρχηγού και της κομματικής εξουσίας».

Επίσης, υπάρχουν και ορισμένοι άλλοι (ομνύουν στο όνομα του Τσίπρα αυτοί), οι οποίοι υποστηρίζουν πως πρέπει να παραμείνουν στο κόμμα και να δημιουργήσουν τάση αντίστοιχη με αυτή που έχουν οι πρώην αρχηγοί και πρωθυπουργοί της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ. «Οπως υπάρχουν οι παπανδρεϊκοί, οι σημιτικοί, οι καραμανλικοί, οι σαμαρικοί, να υπάρξουν και στον ΣΥΡΙΖΑ οι τσιπρικοί», μας λένε. Διατείνονται μάλιστα ότι αυτό συμφέρει και τον Κασσελάκη, αφού η πρόθεση του Αλέξη Τσίπρα δεν είναι να επανέλθει στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ.

Η μη επάνοδος του Τσίπρα στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ είναι το μόνο σίγουρο και κακώς ο Stefanos με δηλώσεις του «αποστρατεύει» τον Αλέξη, φοβούμενος ότι θα γυρίσει και θα του πάρει την καρέκλα ως επικεφαλής ενός ευρύτερου κεντροαριστερού σχήματος. Να σημειώσουμε ότι οι πρόσφατες δηλώσεις Κασσελάκη, ότι το μέλλον του Τσίπρα βρίσκεται στο Συμβούλιο της Ευρώπης και όχι στην Κεντροαριστερά, στην Ευρώπη και όχι στην Ελλάδα, έχουν κάνει, για μία ακόμη φορά, έξαλλο τον Τσίπρα και ειδικά όταν όλα αυτά εμφανίζονται ως το περιεχόμενο συζητήσεων -και μάλιστα δις εβδομαδιαίως- των δύο ανδρών. Κάτι που όχι μόνο δεν ισχύει, αλλά είναι και «καθαρό ψέμα», σύμφωνα τουλάχιστον με όσα μεταδίδουν αυτοί που γνωρίζουν καλά τον Τσίπρα και τη σχέση του με τον Κασσελάκη.

Παραδοχή

Το περίεργο είναι ότι τις ήκιστα καλές σχέσεις Κασσελάκη Τσίπρα τις συνομολογούν και σύμμαχοι του Stefanos, που στο παρελθόν είχαν κορόνα στο κεφάλι τους τον Αλέξη. «Δύο φορές μετά το συνέδριο έχουν μιλήσει - όχι δύο φορές τη βδομάδα», μας λένε. Και παραδέχονται πως ο Κασσελάκης «σκέφτεται κουτοπόνηρα». Αφενός γιατί ξέρει πως ο Αλέξης δεν πρόκειται να τον διαψεύσει και αφετέρου, γνωρίζοντας την απήχηση του Τσίπρα στους οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ, επειδή θέλει να σχηματιστεί η εντύπωση πως όσα λέει και πράττει έχουν την έγκριση του πρώην πρωθυπουργού. Μονά ζυγά δικά του, δηλαδή.

Πάντως, ο Τσίπρας -παρότι δεν σκέφτεται, τουλάχιστον προσώρας, την ολική επαναφορά στις κομματικές υποθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ- «δεν πρόκειται να σταματήσει να ομιλεί για τη μεγάλη εικόνα της ευρωπαϊκής και εγχώριας πολιτικής καθώς και για τα διακυβεύματα της Αριστεράς. Το δικαίωμα της κριτικής δεν μπορεί να του το αφαιρέσει κανείς, ούτε να του υποδείξει τα καθήκοντά του», μεταδίδουν αξιόπιστοι συνομιλητές του. Τόσο η πρώτη εκδήλωση του Ινστιτούτου του, μια εβδομάδα μετά τις ευρωεκλογές, όσο και όσες ακολουθήσουν θα έχουν ως στόχο να υπάρξει μια «προοδευτική αλτερνατίβα, ανάχωμα στη δεξιά και ακροδεξιά επέλαση». Οίκαδε και στην αλλοδαπή. Από αυτό μέχρι να διεκδικήσει την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ή της Κεντροαριστεράς υπάρχει όμως μεγάλη απόσταση.

Ο Τσίπρας έφυγε με 18%, θα ήταν ηλίθιος να επιστρέψει στον ΣΥΡΙΖΑ με 15%, έχοντας στην πλάτη τρεις ήττες από τον Μητσοτάκη και με το ΠΑΣΟΚ απέναντι. Γνωρίζει ότι για να επανέλθει και να διεκδικήσει ξανά θέση πρωταγωνιστή στα πολιτικά πράγματα χρειάζεται να υπάρξει ένας μεγάλος συνασπισμός δυνάμεων, από την Αριστερά και τη Σοσιαλδημοκρατία μέχρι το Κέντρο και την Οικολογία. Συνασπισμός που στα καθ’ ημάς σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ, η Νέα Αριστερά, ο Κόσμος του Πέτρου Κόκκαλη θα πρέπει να αναζητήσουν κοινούς τόπους.

Οχι για τη δημιουργία Λαϊκού Μετώπου, αλλά για τη συγκρότηση μιας νέας προοδευτικής και κυβερνητικής πλειοψηφίας. Κάτι που με τα σημερινά δεδομένα, ακόμη και την επομένη των ευρωεκλογών, μοιάζει αδύνατο. Φυσικά, όταν γίνουν γνωστά τα αποτελέσματα και δουν τι απίδια πιάνει ο σάκος του καθενός, θα υπάρξουν και δεύτερες σκέψεις - ακόμη και μεταμορφισμοί. Αξίζει πάντως να σημειώσουμε ότι το ποσοστό που θα αθροίσουν τα κόμματα που ξεπήδησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να είναι διψήφιο. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, Νέα Αριστερά, Πλεύση Ελευθερίας, ΜέΡΑ25, Κόσμος μαζί και με το κομμάτι της ΛΑΕ που συνεργάζεται με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ ξεπερνά το 10%. Και αθροιζόμενο με το εικαζόμενο, από τους δημοσκόπους, ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ (16%) φτάνει στο ποσοστό που πήρε τον Ιούνιο του 2012 ο Αλέξης Τσίπρας (26,89%).

Οπως μας λέει εξέχον στέλεχος του επιτελείου του Κασσελάκη, «οι ψηφοφόροι που έκαναν τον ΣΥΡΙΖΑ μεγάλο και τον οδήγησαν στα κυβερνητικά έδρανα υπάρχουν, απλώς είναι διασκορπισμένοι. Αν καταφέρει ο Stefanos να τους ενώσει τότε η δήλωσή του ότι μπορεί να γίνει πρωθυπουργός ίσως αποδειχθεί ρεαλιστική». Βεβαίως, ο συνομιλητής μας παραβλέπει ότι το 10% που βρίσκεται στα άλλα κόμματα δεν θέλει ούτε να ακούσει για Κασσελάκη. Οπως δεν θέλει να ακούσει και η πλειοψηφία των στελεχών και οπαδών του ΠΑΣΟΚ.

Το καλύτερο σενάριο

Σε κάθε περίπτωση, ο πολιτικός χάρτης θα ξαναγραφεί από τον νικητή της αναμέτρησης. Αν ο Κασσελάκης ξεπεράσει το ποσοστό του Τσίπρα δεν θα τον κρατάει κανείς. Θα τον προσκυνήσουν σχεδόν όλοι οι αντιφρονούντες αν το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ έχει τον αριθμό 2 μπροστά, όπως πιστεύει ο Stefanos. Και θα «κόψει την άλυσο», όπως λέει κάποιος γνωστός, αν η διαφορά με τον Μητσοτάκη είναι κάτω από 10 μονάδες. Το σενάριο 29,5% Ν.Δ. και 21% ΣΥΡΙΖΑ είναι ιδιαίτερα δημοφιλές μεταξύ των kasselistas.

Προφανώς, για να κρατιούνται ζεστοί στις επόμενες επτά ημέρες και μέχρι να ανοίξουν οι κάλπες. Το κακό είναι ότι έρχεται καύσωνας, μπήκαμε και στο καλοκαίρι, και μπορεί τα «νέα κοινά», στα οποία έχει ξανοιχτεί ο Κασσελάκης και τα οποία δεν έχουν κουλτούρα εκλογών, να προτιμήσουν να βρεθούν παρά θίν’ αλός, παρά πίσω από το παραβάν. Στην περίπτωση αυτή η δροσιά θα έρθει. Δεν θα είναι όμως από τον μπάτη και το κύμα, αλλά από την ψυχρολουσία του αποτελέσματος. Η παράμετρος της αποχής είναι άλλωστε αυτή που κανείς ακόμη δεν μπορεί να ξέρει. Και γι’ αυτό είναι συγκρατημένοι στις προβλέψεις τους.

Και όπως θα έλεγε και ο Ιταλός σκιτσογράφος Αλτάν: Είμαι ένας από τους περίφημους αναποφάσιστους. Δεν έχω αποφασίσει ακόμα αν ψηφίζω από φόβο ή από απελπισία. Η επόμενη μέρα στην Κεντροαριστερά, με βάση τα σημερινά δεδομένα, θα προκύψει, δυστυχώς, από φόβο ή από απελπισία. Τουλάχιστον, να διαψευστεί η προφητεία του δικού μας Αρκά: Κάποια στιγμή, στο μέλλον, όλα αυτά που εύχεστε θα πραγματοποιηθούν. Είστε τυχεροί που δεν θα ζείτε τότε...