Αγχωμένος ΣΥΡΙΖΑ (για το συμπληρωματικό μνημόνιο και την υποθήκευση της δημόσιας περιουσίας)

Το πολυνομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης θα ψηφιστεί, εκτός δραματικού απροόπτου, το μεσημέρι της Πέμπτης 14 Ιουνίου. Στις επόμενες τέσσερις ημέρες, δηλαδή έως τη Δευτέρα 18 Ιουνίου, σύμφωνα με την εντολή που έχει δώσει ο πρωθυπουργός, θα πρέπει να έχουν γίνει τα πάντα (ΦΕΚ, υπουργικές αποφάσεις κ.ά.) ώστε η ελληνική αντιπροσωπία να είναι καθ’ όλα έτοιμη για τη συνεδρίαση του Eurogroup στις 21 του μήνα.


Παρά τα όσα λέγονται, το πολυνομοσχέδιο δεν είναι ένα εύκολο νομοθέτημα. Η περικοπή των συντάξεων, η μείωση του αφορολόγητου, οι αλλαγές στα εργασιακά, ο εξωδικαστικός συμβιβασμός, η κατάργηση του ΦΠΑ στα νησιά του Βορείου Αιγαίου, η διευκόλυνση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, η θέσπιση ανώτατου ορίου στο μισθολογικό κόστος του Δημοσίου, εν πάση περιπτώσει όλα τα 88 προαπαιτούμενα στα οποία έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση είναι από μόνα τους ένα βαρύ πιάτο για τους βουλευτές των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. 

Και γίνεται πιο δυσκολοχώνευτο, καθώς αφενός προβλέπει την υπογραφή του Υπερταμείου Αποκρατικοποιήσεων ως εγγυητή στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας για 30 και πλέον χρόνια, για την αποπληρωμή 25 δισ. ευρώ δανείων, κάτι που δεν υπήρχε στη δανειακή σύμβαση που υπέγραψε το 2015 η κυβέρνηση προκειμένου να λάβει το δάνειο των 86 δισ. ευρώ, και αφετέρου ενσωματώνει το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2018-2022, το οποίο προβλέπει συνολικό δημοσιονομικό χώρο 7,9 δισ. και με πλεονάσματα που σταδιακά αυξάνονται και τον πέμπτο χρόνο ξεπερνούν το 5%. 

Και φυσικά, η Βουλή καλείται να δώσει τη συγκατάθεσή της ενώ δεν υπάρχει διευθέτηση του χρέους και το πιθανότερο -μετά και την απόφαση του ΔΝΤ να σταματήσει να συμμετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα- είναι να μην υπάρξει πριν από τον Αύγουστο, χωρίς να αποκλείεται να μετατεθεί για αργότερα, ενδεχομένως μετά τον Οκτώβριο, με το επιχείρημα ότι έχουν παραμείνει εκκρεμότητες για την ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης, μεταξύ των οποίων οι ιδιωτικοποιήσεις, τα έσοδα από τις οποίες πάνε για την εξυπηρέτηση του χρέους.

Παρότι τα ως άνω είναι εξόχως σημαντικά θέματα και ουσιαστικά καθιστούν αιχμάλωτες τη χώρα και τις κυβερνήσεις ως προς τη συμπεριφορά και τις πολιτικές που πρέπει να επιδείξουν στη μεταμνημονιακή εποχή, η Βουλή για μία ακόμη φορά θα συζητήσει και θα ψηφίσει τα μέτρα και τις δεσμεύσεις με τη διαδικασία του επείγοντος. Ακόμη και το αίτημα 36 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ προτού ψηφίσουν να υπάρξει συζήτηση στην Κοινοβουλευτική τους Ομάδα δεν έγινε δεκτό από τον πρωθυπουργό, σε μια πρωτοφανή επίδειξη πυγμής του Αλέξη Τσίπρα και της ομάδας των συνεργατών του με την οποία διευθύνει τις κρατικές και κομματικές υποθέσεις. 

Η κόντρα με τους «53+»

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η απόρριψη του αιτήματος των βουλευτών έγινε επειδή ο πρωθυπουργός δεν ήθελε να φανεί ότι υποχωρεί σε μια οργανωμένη τάση του κόμματός του, όπως είναι αυτή των «53+», της οποίας μέχρι πρότινος ως επικεφαλής εφέρετο ο Ευκλείδης Τσακαλώτος και τώρα τα ηνία της φαίνεται να παίρνει ο Νίκος Φίλης, ο οποίος τους τελευταίους μήνες δεν αφήνει σε χλωρό κλαρί τον Τσίπρα καθώς συστηματικά και συγκροτημένα ασκεί κριτική από αριστερά στις κυβερνητικές επιλογές, η οποία λέγεται ότι βρίσκει ευήκοα ώτα στους ψηφοφόρους και κυρίως στην οργανωμένη βάση του ΣΥΡΙΖΑ.

Επιπροσθέτως, συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα υποστηρίζουν ότι η άρνησή του να δεχτεί το αίτημα των 36 βουλευτών δείχνει ότι τα δεδομένα στον ΣΥΡΙΖΑ αλλάζουν. Η αντίληψη της αριστερής τάσης περί συλλογικής ηγεσίας έχει πάψει να υφίσταται. «Ο Τσίπρας δεν είναι πρώτος μεταξύ ίσων, είναι αρχηγός», μας λέει προβεβλημένος υπουργός και προσθέτει: «Οσο πιο γρήγορα το χωνέψουν και το αποδεχθούν οι ‘‘53+’’, ο Φίλης, ο Τσακαλώτος και τα άλλα συντρόφια τόσο καλύτερα θα είναι για όλους μας». Οπως μας εξηγούν, «αυτό που ορισμένοι θέλουν να ερμηνεύσουν ως διεύρυνση του χάσματος ανάμεσα σε κυβέρνηση και κόμμα στην πραγματικότητα είναι η απόκλιση των απόψεων για τον ρόλο του κόμματος σε συνθήκες διακυβέρνησης και για το αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα μετεξελιχθεί σε ανοιχτό και μαζικό προοδευτικό κόμμα ή θα παραμείνει μια κλειστή οργάνωση της κομμουνιστογενούς αριστεράς». 

Η προσπάθεια του Αλέξη Τσίπρα να διαδοθεί και να εμπεδωθεί η αντίληψη ότι θέλει να γίνει αρχηγός παράταξης (της Δημοκρατικής-Προοδευτικής) και όχι να μείνει πρόεδρος ενός κόμματος (των αριστερών-ριζοσπαστών) θα συνεχιστεί, λένε όσοι συνομιλούν μαζί του, και θα γίνεται εναργέστερη διαγενομένου του χρόνου και με αφορμή άλλες αποφάσεις που θα επικεντρώνονται όχι τόσο στα εσωκομματικά της Κουμουνδούρου όσο στις διεργασίες στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς και τις πολιτικές και προγραμματικές συμμαχίες οι οποίες πρέπει να οικοδομηθούν για τη διακυβέρνηση της χώρας στη μεταμνημονιακή εποχή. 

Τούτων δοθέντων, θα πρέπει να αναμένουμε, ιδίως μετά τον Αύγουστο, νέα επεισόδια ανάμεσα στο Μαξίμου και την αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ. Και πιθανότατα κάποια εξ αυτών να είναι και θερμά, όπως η πίεση που θα ασκηθεί να μην περικοπούν οι συντάξεις, να αυξηθεί ο κατώτατος μισθός και να παγώσουν κάποιες ιδιωτικοποιήσεις. Περίπτωση να μην ψηφιστεί το πολυνομοσχέδιο δεν υπάρχει, αφού, όπως μας λέει κυβερνητικός παράγοντας, «ακόμη κι αν είναι αρκετοί, που δεν είναι, οι βουλευτές που διαφωνούν, θα ήταν αστείο να εκφράσουν τη διαφωνία τους στο τελευταίο νομοθέτημα, με το οποίο μπαίνει τέλος στην οκταετή ασφυκτική μνημονιακή επιτροπεία. Θα ήταν σαν να βγάζαμε μόνοι μας τα μάτια μας. Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί». 

Με το βλέμμα στις κάλπες

Το γεγονός, πάντως, ότι η ψήφιση του τελευταίου νομοσχεδίου που σφραγίζει μια εποχή, τη λεγόμενη «μνημονιακή», και ανοίγει μια καινούρια (στην οποία η χώρα θα πρέπει να ανασυγκροτηθεί με τα υψηλά επιτόκια των αγορών και όχι το φθηνό χρήμα που της προσέφεραν από το 2010 οι εταίροι-δανειστές της) δεν δείχνει, σύμφωνα τουλάχιστον με τις δημοσκοπήσεις, να συγκινεί ιδιαίτερα τους πολίτες μάλλον θα πρέπει να ανησυχεί τον Αλέξη Τσίπρα και τους συνεργάτες του. Η πιθανότητα να μαυριστούν στις εκλογές τα κόμματα των ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝ.ΕΛ., τώρα που η περιπέτεια της χρεοκοπίας λαμβάνει τέλος, είναι μάλλον μεγαλύτερη απ’ ό,τι την περίοδο των διαπραγματεύσεων, για να επανέλθει η χώρα στην κανονικότητα. Εάν μάλιστα οι εκλογές καθυστερήσουν και το μεταμνημονιακό αφήγημα δεν συμβαδίζει με τις ελπίδες που έχουν καλλιεργηθεί, τότε η πιθανότητα να ανοίξει η ψαλίδα υπέρ της Ν.Δ. είναι μεγάλη. «Θα πρέπει να τεθούν ή έστω να εφευρεθούν ισχυρά διλήμματα που να πολώσουν το εκλογικό ακροατήριο ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση για να μην υποστεί μεγάλη μείωση το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ», υποστηρίζει γνωστός πολιτικός αναλυτής που ασχολείται επαγγελματικά με τις μετρήσεις της κοινής γνώμης. 

Την άποψη αυτή συμμερίζεται και κορυφαίο στέλεχος του Κινήματος Αλλαγής, το οποίο θεωρεί ότι «ο Τσίπρας από το φθινόπωρο και μετά όχι μόνο θα αρχίσει να καλλιεργεί κλίμα σύγκρουσης και να βάζει διχαστικά διλήμματα, αλλά είναι σίγουρο ότι θα πάει και με ένταση στις κάλπες, οι οποίες θα στηθούν το αργότερο τον Μάιο του 2019». Ενταση η οποία, ως λέγεται, μπορεί να προκληθεί είτε από δικαστικές διώξεις πολιτικών αντιπάλων για ανομήματα του παρελθόντος, είτε από δημοσιοποίηση στοιχείων διαπλοκής και διαφθοράς μεγαλοεπιχειρηματιών με υπουργούς και στελέχη της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, είτε από εντυπωσιακές κινήσεις περικύκλωσης του ΚΙΝ.ΑΛ. από τον ΣΥΡΙΖΑ και ενδεχομένως πριμοδότησης όσων σχημάτων βρίσκονται στα δεξιά της αξιωματικής αντιπολίτευσης προκειμένου να μην καταστεί εφικτός ο στόχος της αυτοδυναμίας που ήδη έχει θέσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Επίσης, ένταση μπορεί να προκληθεί και στην περίπτωση που επιχειρηθεί να υπάρξει δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση, οι διαδικασίες για την οποία θα ξεκινήσουν στις αρχές Οκτωβρίου. 

Οι ανοιχτές πληγές

Και βέβαια, ένταση θα προκληθεί στην περίπτωση που τελικά υπάρξει συμφωνία για το Μακεδονικό. Προσώρας και παρά τα όσα πρέπει -μετά τους υπουργούς Εξωτερικών (Νίκος Κοτζιάς και Νίκολα Ντιμιτρόφ)- να συμφωνήσουν οι δύο πρωθυπουργοί (Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ), λύση, την οποία θα πρέπει να επικυρώσει πριν από τον Οκτώβριο η ελληνική Βουλή, δεν διαφαίνεται. Κυβερνητικό στέλεχος που παρακολουθεί εκ τους σύνεγγυς τις διαπραγματεύσεις για τη μετονομασία της FYROM μας λέει χαρακτηριστικά: «Οσο κοντά είναι η επίλυση του Μακεδονικού, άλλο τόσο είναι και μακριά. Μπορεί να λυθεί αύριο, μπορεί μετά από έξι μήνες, μπορεί και να το κληροδοτήσουμε, ως εκκρεμότητα, και στον Μητσοτάκη, που τώρα το παίζει μακεδονομάχος». Και η αλήθεια είναι ότι πλέον «η επίτευξη συμφωνίας δεν εξαρτάται από τον Τσίπρα, αλλά από τον Ζάεφ», μας λέει στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού και προσθέτει: «Ο,τι ήταν να κάνουμε εμείς, σε επίπεδο παραχωρήσεων, το κάναμε. Εναπόκειται στα Σκόπια να κάνουν το επόμενο βήμα. Και σε όσους άλλους έχουν συμφέροντα στη Βαλκανική ή ενδιαφέρονται να αναχαιτίσουν την επιρροή των Ρώσων και των μουσουλμάνων, περιλαμβανομένης και της Τουρκίας, στο εύθραυστο και σλαβοαλβανικό κράτος της FYROM».

Τέλος, η ένταση -μετά την αποφυλάκιση των οκτώ Τούρκων αξιωματικών και τις εμπρηστικές δηλώσεις αξιωματούχων της Αγκυρας- είναι ελεγχόμενη και, παρά τα όσα εκφοβιστικά μπορεί ένθεν κακείθεν να λέγονται και να γράφονται, είναι μάλλον απίθανο να υπάρξει οποιοδήποτε πολεμικό επεισόδιο ανάμεσα στις δύο χώρες. Οχι μόνο γιατί στις 24 Ιουνίου γίνονται εκλογές στη γείτονα, αλλά και επειδή από την ερχόμενη Πέμπτη, ημέρα ψήφισης των προαπαιτούμενων από την ελληνική Βουλή, και μέχρι στις 15 Ιουλίου η προσοχή όλων θα είναι στραμμένη στη Ρωσία, και δη στο Μουντιάλ. Ακόμη κι αν στη γιορτή του ποδοσφαίρου δεν συμμετέχει η Τουρκία, όπως άλλωστε και η Ελλάδα, δύσκολα μπορεί να φανταστεί κάποιος να επιχειρεί ο Ταγίπ Ερντογάν να χαλάσει τη φιέστα του φίλου του Βλαντιμίρ Πούτιν. Και δεν είναι μόνο οι Ρώσοι, αλλά είναι και οι Ιρανοί και οι Γερμανοί και οι Γάλλοι, ακόμη και οι Αμερικανοί, οι οποίοι θα απέτρεπαν οποιονδήποτε ήθελε, κατά τη διάρκεια του θέρους και του Μουντιάλ, να κάνει τσαμπουκάδες με κανονιές αρμάτων και φρεγατών στο Αιγαίο. Για τις επόμενες σαράντα ημέρες οι μόνες κανονιές που επιτρέπονται είναι αυτές των Μέσι, Νεϊμάρ, Ρονάλντο, Ντεμπελέ, Βέρνερ, Στέρλινγκ και των άλλων κανονιέρηδων...