«Αχ, πού ‘σαι νιότη που ‘δειχνες πως θα γινόμουν άλλος!»

Σε κάθε λογής απάντηση, πάντα η ίδια συμβουλή. Εκπαίδευση, καλούς βαθμούς, εμπειρία και έναν γοητευτικό τρόπο συνέντευξης. Και εκείνοι το έκαναν αυτό που τους ζητήθηκε! 
Ας απελευθερωθούν, λοιπόν, οι θέσεις εργασίας! 

Η σημερινή νεολαία, δυστυχώς, έχει ξοδέψει χρόνια, συνθέτοντας μια φαρέτρα προσόντων που δεν θα βρει μάχη τέτοια, που να της φανεί χρήσιμη. Οι σύγχρονες κοινωνίες, ωστόσο, εμμονικά συνεχίζουν εντός μιας παθολογικής ιδρυματοποίησης, να την εγκλωβίζουν σε ουτοπικούς προορισμούς. Δημιουργώντας, έτσι, ένα καθεστώς μονοδιάστατης νοητικής προσέγγισης της εργασιακής, οικονομικής αλλά και ατομικής πραγματικότητας, μέσω μιας σχεδόν προγραμματισμένης εγκεφαλικής λειτουργίας ταγμένης στη χρήση παρωπίδων. Και αντί για νέους οραματιστές και ηγέτες, αποκτούμε ένα καλά κουρδισμένο πλήθος «στρατιωτών», που είναι πρόθυμο να δεχθεί άκριτα εντολές, προσχεδιασμένες πορείες και αντιλαμβάνεται ως προσωπικές και οικίες τις ποδηγετούμενες επιλογές του. 

Τη στιγμή της αποφοίτησής τους, οι νέοι,  ανακαλύπτουν μια πραγματικότητα που απέχει παρασάγγας από όλα όσα τους έταξαν. Η ίδια γενιά που τους καθοδήγησε στα καθετοποιημένα BAs, MAs, MScs και PhDs, δημιουργώντας πανομοιότυπα ανθρώπινα αντίγραφα και στερώντας τους ακόμη και τον χρόνο της κοινωνικής τους επώασης, ώστε να ολοκληρωθούν σαν προσωπικότητες παίζοντας, κάνοντας παρέες, εξερευνώντας τις σχέσεις και τον έρωτα, είναι η ίδια που αποφάσισε ότι η εξειδικευμένη εκπαίδευση είναι μεν σημαντική, αλλά όχι πρωτεύουσας σημασίας. Προηγούνται στην κλίμακα ένταξης στην κοινωνία και την ανοιχτή αγορά η κριτική ικανότητα, η αναλυτική σκέψη, η ευρεία γνώση, η προσωπικότητα και βέβαια η εμπειρία. Ό,τι, δηλαδή, οι νέοι δεν είχαν χρόνο και εργαλεία να αναπτύξουν και να κατακτήσουν, ποτέ! 

Οι λύσεις βραχυπρόθεσμης παραπλάνησης που υιοθετήθηκαν ως ανάχωμα καθυστέρησης για την είσοδο τους στην εργασία, είναι οι κύκλοι ασκούμενων, η υποαπασχόληση που βαφτίστηκε πρακτική εξάσκηση, τα συμβόλαια μηδενικής ανταπόδοσης και ένας άνευ προηγουμένου αριθμός θέσεων εργασίας προνοιακής απόδοσης, προσδιοριζόμενος ως μερική απασχόληση. Η κορωνίδα της εκπαίδευσης είναι η εργασία και η οικοδόμηση της ατομικής προσωπικότητας. Εκ του αποτελέσματος, τα συστήματα παιδείας, τα εκπαιδευτικά συστήματα, απέτυχαν! Και μπορεί οι νέοι να μην έχουν πάντα δίκιο, αλλά οι κοινωνίες που καταστρέφουν τους νέους τους έχουν de facto άδικο! 

Η αλήθεια είναι σκληρή. Η μακροχρόνια ανεργία των νέων πολλαπλασιάζεται ραγδαία την τελευταία 15ετία σε όλο τον πλανήτη. Επιπλέον, με την ταχύτατη είσοδο σε μια νέα εποχή, προσδιοριζόμενη από την ρομποτική, τα συστήματα τεχνίτης νοημοσύνης κοκ.. αναμένεται τα επόμενα χρόνια, 150 εκατομμύρια άνθρωποι να χάσουν τη δουλειά τους σε όλον τον κόσμο, ενώ 300 εκατομμύρια νέοι θα αναζητούν εργασία, όπως δήλωσε πρόσφατα και ο Πρόεδρος της παγκόσμιας τράπεζας και αναρωτήθηκε : «Τι συμβαίνει όταν οι φιλοδοξίες αυξάνονται, αλλά την ίδια ώρα θέσεις εργασίας εξαφανίζονται;», συμπληρώνοντας «Περίπου 50% όλων των θέσεων εργασίας σήμερα θα εξαλειφθούν με την επέλαση της αυτοματοποίησης. Το 65% όλων των προπτυχιακών φοιτητών αναζητούν θέσεις εργασίας που δεν υπάρχουν σήμερα. Η εκπαίδευση των ανθρώπων θα πρέπει να αλλάξει αν θέλουμε να βρεθούν λύσεις στον τομέα της απασχόλησης». Υπολογίζεται ότι την επομένη δεκαετία, ο αριθμός των νέων προς τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας θα είναι στο 3,5 προς 1! 

Κινδυνεύουμε, πλέον, να ανατρέψουμε το εξελικτικό μοντέλο της ανθρωπότητας. Σε αυτό "Οι νέοι δεν ξέρουν αρκετά για να είναι συνετοί και γι’ αυτό προσπαθούν το αδύνατο -και το πετυχαίνουν, τη μια γενιά μετά την άλλη." όπως έγραψε η Περλ Μπακ, Αμερικανίδα συγγραφέας, (Νόμπελ 1938). Πλέον, οι νέοι θα είναι ήδη ενήλικες από τα 15 τους και θα θεωρούν ότι το αδύνατο, είναι κανονικότητα να παραμένει αδύνατο, ότι τίποτα δεν αλλάζει και τίποτα δεν εξαρτάται από αυτούς.  

Σκεφτείτε, λοιπόν, ένα μέλλον που οι νέοι δεν θα είναι οι πρωταγωνιστές. Ένα μέλλον με τους νέους στο περιθώριο, που δεν θα μπορούν να δουλέψουν, δεν θα ξέρουν ούτε πως να αγαπήσουν και να ερωτευτούν και με μια διαμορφωμένη από την σκληρή πραγματικότητα κουλτούρα πως τίποτα δεν περνάει από το χέρι τους και πως δεν υπάρχει πλέον λόγος να ελπίζουν και να ονειρεύονται. Ένα μέλλον που θα ξεμείνει προς διαχείριση στα χέρια κάποιων ολίγων έμπειρων, μεγάλων, ικανοποιημένων απ’ όλα όσα θα απολαμβάνουν, και όχι με δίψα για εκείνα που θα μπορούσαν να οικοδομήσουν. 

Και τώρα σκεφτείτε το μέλλον αυτού του μέλλοντος…   
 
Αν η εικόνα δεν αρέσει, ας αρχίσουμε Τώρα, Εμείς, να κάνουμε όλα αυτά που ‘’δεν μπορούμε’’ και όλα εκείνα που ‘’δεν γίνονται’’.

*Ο Νίκος Ιωσήφ είναι Επικεφαλής Πολιτικού Σχεδιασμού και Επικοινωνίας της Ένωσης Δημοκρατικής Εθνικής Μεταρρύθμισης