Σπάζοντας στερεότυπα με “υψηλό κιτς"

Η διατύπωση ωστόσο έχει μια αμφισημία. Ποια μπορεί να είναι η εικόνα της Θεοτόκου; Πώς ήταν το ιστορικό πρόσωπο δεν το γνωρίζουμε βέβαια. Κατά συνέπεια η κατηγορία είναι ότι παραποίησαν μια απεικόνηση της Θεοτόκου. Ένα δημιούργημα δηλαδή καλλιτεχνών-αγιογράφων, το οποίο έγινε με βάση κάποιες συγκεκριμένες θεολογικές αντιλήψεις. Ήδη ωστόσο μέσα στις εκκλησίες υπάρχει μια μεγάλη συζήτηση για την αποδοχή των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων με τα ίδια δικαιώματα όπως όλοι. Κάποια δόγματα μάλιστα το έχουν ήδη κάνει πράξη. Τους χειροτονούν ως ιερείς και ευλογούν του γάμους ομοφύλων. Έτσι η απεικόνιση της Θεοτόκου με τα χρώματα του ουράνιου τόξου δεν αποτελεί τίποτα άλλο παρά μια άλλη εκδοχή της η οποία εκφράζει και μια διαφορετική θεολογική θέση. Ακόμα και αν τη θεωρήσουμε αιρετική, ακόμα και αν μας σοκάρει, έχουμε πάψει να καίμε τους αιρετικούς ήδη από την εποχή του Μεσαίωνα.

Το θέμα ομολογώ μου θύμισε λίγο τη συζήτηση που γίνεται μετά την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων και τον πίνακα του da Vinci για τον Μυστικό Δείπνο. Η Καθολική Εκκλησία εξέφρασε την ενόχληση της, οι δημιουργoί ωστόσο υποστήριξαν ότι ο πίνακας στον οποίο αναφέρονταν είναι μεταγενέστερος, του Bijlert, και αναπαριστά την γιορτή των Θεών του Ολύμπου. Το επιχείρημα θεωρήθηκε υποκριτικό επειδή και αυτός ο πίνακας έγινε με βάση τον πίνακα του da Vinci. Η επισήμανση ωστόσο είναι σημαντική. Δείχνει πως αυτό που έκαναν στην τελετή έναρξης, το είχε κάνει στην πραγματικότητα, μερικούς αιώνες πριν, ένας Ολλανδός καλλιτέχνης ο οποίος έζησε τον 17ο αιώνα. Μπορεί και τότε να υπήρξαν αντιδράσεις από την εκκλησία, θα περίμενε όμως κανείς ότι έχουμε προχωρήσει. Και ότι οι διαφορετικές εκδοχές ενός πίνακα ζωγραφικής εμπνευσμένου από τον Μυστικό Δείπνο, δεν προσβάλουν κανέναν αλλά αντιθέτως εμπλουτίζουν την αντίληψη μας για το Θείο. Στην περίπτωση της τελετής έναρξης με την συμπερίληψη περιθωριακών στοιχείων.

Ενώ πάντως το καλλιτεχνικό κομμάτι της πρώτης ημέρας προκάλεσε τόσες συζητήσεις, έχει ένα κάποιο ενδιαφέρον για τα δικά μας, το ότι ο Αντετοκούμπο ως σημαιοφόρος, όχι μόνο δεν προκάλεσε την παραμικρή αντίδραση αλλά έγινε δεκτός και με αισθήματα υπερηφάνειας. Για όσους θυμούνται τι εκδηλώσεις μίσους είχε ξεσηκώσει ο Οδυσσέας Τσενάι, επειδή ήταν σημαιοφόρος σε μια απλή σχολική γιορτή, πρόκειται ασφαλώς για μια εντυπωσιακή αλλαγή. Έχουμε γίνει πιο δεκτικοί στους μετανάστες; Όχι βέβαια. Απλώς όπως όλοι, αγαπάμε τους επιτυχημένους μετανάστες και δεν θέλουμε να ξέρουμε τους άλλους. Έτσι όλη η Γαλλία υποκλίνεται στον μουσουλμάνο Ζιντάν, αλλά ψηφίζει Λεπέν που κάνει καριέρα δαιμονοποιώντας τους μετανάστες και προβάλλοντας τον ισλαμικό κίνδυνο.

Οι δημιουργοί της τελετής έναρξης υποστήριξαν ότι στόχος τους ήταν να σπάσουν με ανάλαφρο τρόπο τα στερεότυπα που έχουμε για τη Γαλλία και το Γαλλικό πολιτισμό. Αν κρίνουμε από τις συζητήσεις που προκάλεσαν, το πέτυχαν επιστρατεύοντας, όπως επιτυχημένα έγραψε ο Guardian το “υψηλό κιτς”. Φυσικά πάντα θα υπάρχουν αυτοί που προτιμούν τα στερεότυπα. Για άλλους πάλι δεν μπαίνει θέα επιλογής.