Πέτρος Κατσάκος

Λένε πως για να δεις το μέλλον αρκεί να ρίξεις μια ματιά στο παρελθόν. Κάπως έτσι ένιωσα όταν ξεφύλλισα μια πρόσφατη έκδοση του έργου του Πλούταρχου «Περί του μη δανείζεσθαι». Ένα έργο που γράφτηκε τον 1ο μ.Χ. αιώνα και οι παραλληλισμοί με τα σημερινά τεκταινόμενα ξεπηδούν αβίαστα μέσα από κάθε παράγραφο του αρχαίου κειμένου.

«Ο δανεισμός είναι πράξη υπέρτατης αφροσύνης και μαλθακότητας»! έγραψε ο Πλούταρχος και να που έφθασε η στιγμή για μια σύγχρονη εκτίμηση των λόγων του. «Έχεις; Μη δανείζεσαι γιατί δεν σου λείπουν. Δεν έχεις; Μη δανείζεσαι γιατί δεν θα ξεπληρώσεις το χρέος σου», ήταν τα λόγια του μεγάλου συγγραφέας προς τους συμπολίτες του.

Επίκαιρο όσο ποτέ το έργο του Πλούταρχου όταν προειδοποιεί «οι οφειλέτες είναι δούλοι όλων των δανειστών τους. Είναι δούλοι δούλων αναιδών και βάρβαρων και βάναυσων». Με γλώσσα σκληρή περιγράφει τους δανειστές που «μετατρέπουν την αγορά σε κολαστήριο για τους δύσμοιρους οφειλέτες, σαν όρνεα τους κατακρεουργούν και τους κατασπαράζουν βυθίζοντας το ράμφος στα σωθικά τους».

Τα επιχειρήματα του ρήτορα από την Χαιρώνεια απευθύνονται στους Έλληνες του 92 μ. Χ που ζουν βυθισμένοι στα χρέη προς τους Ρωμαίους για τους οποίους λέει χαρακτηριστικά «... κουβαλώντας μαζί τους σάκους και συμφωνητικά και συμβόλαια σαν δεσμά εναντίον της Ελλάδος, την οργώνουν από πόλη σε πόλη και σπέρνουν χρέη που πολλά βάσανα φέρνουν και πολλούς τόκους, και που δύσκολα ξεριζώνονται ενώ οι βλαστοί τους περικυκλώνουν τις πόλεις, τις εξασθενούν και τελικά τις πνίγουν».

«Φύγε να γλυτώσεις από τον εχθρό και τύραννό σου, τον δανειστή που θίγει την ελευθερία σου, βάζει πωλητήριο στην αξιοπρέπειά σου κι αν δεν του δίνεις, σε ενοχλεί· αν πουλήσεις, ρίχνει την τιμή· αν δεν πουλήσεις σε αναγκάζει· αν τον πας στο δικαστήριο προσπαθεί να επηρεάσει την έκβαση της δίκης· αν του ορκίζεσαι σε προστάζει· αν κρατάς την πόρτα κλειστή στήνεται στο κατώφλι και σου βροντά αδιάκοπα...» προτείνει ο Πλούταρχος στους οφειλέτες.

Δεν είναι όμως μόνο οι δανειστές αυτοί που φταίνε καθώς από την πύρινη γλώσσα του Πλούταρχου δεν ξεφεύγουν ούτε οι άφρονες δανειζόμενοι στους οποίους απευθυνόμενος λέει «Διότι χρεωνόμαστε για να πληρώσουμε όχι το ψωμί και το κρασί μας, μα εξοχικές κατοικίες, δούλους, μουλάρια, ανάκλιντρα και τραπεζώματα».

«Άνθρωπος που μπλέκει μια φορά, μένει χρεώστης για πάντα και σαν το άλογο που του έχουν φορέσει χαλινάρι, δέχεται στη ράχη του τον έναν αναβάτη μετά τον άλλον». Πλούταρχος 92 μ.Χ.