Πρόληψη μήτηρ θεραπείας

Περίπου 7 εκατομμύρια θάνατοι στον κόσμο και περισσότεροι από 300 χιλιάδες θάνατοι στις ΗΠΑ ετησίως αφορούν αιφνίδιο καρδιακό θάνατο. Αντίστοιχα στην Ευρώπη χίλιοι θάνατοι τη μέρα συμβαίνουν λόγω καρδιακής ανακοπής. Κύρια αιτία είναι η στεφανιαία νόσος. Διαφαίνεται, λοιπόν, η τεράστια σημασία της σωστής εκπαίδευσης στην Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ), τις Πρώτες Βοήθειες και τη χρήση Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή (ΑΕΑ) από τον γενικό πληθυσμό.

Ενώ υπάρχουν χώρες με υψηλά ποσοστά εκπαίδευσης στις Πρώτες Βοήθειες ακόμη και από τη σχολική ηλικία, στην Ελλάδα τα ποσοστά αυτά είναι χαμηλά. Αντίστοιχο πρόβλημα υπάρχει και με την έλλειψη ΑΕΑ. Κάθε χώρος συνάθροισης, αθλητικές εγκαταστάσεις, πολιτιστικά και εμπορικά κέντρα, πλοία, αεροπλάνα, εξωτερικοί χώροι με μεγάλη επισκεψιμότητα και σχολεία θα πρέπει να είναι εξοπλισμένα με ΑΕΑ. Στην Ευρώπη η Κοπεγχάγη εμφανίζει ποσοστό με 1 ΑΕΑ /1086 άτομα, ενώ στις ΗΠΑ το ποσοστό είναι 1 ΑΕΑ/ 1437 άτομα. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι φτωχό με φωτεινή εξαίρεση το παράδειγμα της Δράμας που μετά ιδιωτικής πρωτοβουλίας το ποσοστό φθάνει σε 1 ΑΕΑ/ 1100 πολίτες.

Πόσο μπορεί να βοηθήσει η εκπαίδευση και ο ΑΕΑ με αριθμούς; Το ποσοστό επιβίωσης μετά από αιφνίδια καρδιακή ανακοπή στις ΗΠΑ υπολογίζεται μόλις στο 7,9%, αλλά η μεγάλη εξάπλωση των ΑΕΑ ανέβασε αυτό τον αριθμό στο σχεδόν 23% σε μία δεκαετία. Ο ΑΕΑ μπορεί να χορηγήσει ρεύμα στην καρδιά όταν αυτό απαιτείται και να επαναφέρει την καρδιά στον φυσιολογικό ρυθμό. Οι μισές περιπτώσεις περίπου καρδιακής ανακοπής αρχικά εμφανίζουν απινιδώσιμο ρυθμό δηλαδή είναι εφικτό να σωθεί το θύμα με τη χρήση του ΑΕΑ. Ακόμη όμως και στις υπόλοιπες περιπτώσεις η έγκαιρη έναρξη της ΚΑΡΠΑ μπορεί να «συντηρήσει» την καρδιά, τον εγκέφαλο και τα υπόλοιπα ζωτικά όργανα μέχρι την άφιξη της εξειδικευμένης φροντίδας. Συγκεκριμένα η ΚΑΡΠΑ από περαστικούς μπορεί να αυξήσει 2 με 3 φορές τις πιθανότητες επιβίωσης, αλλά δυστυχώς μόνο σε 1 στις 5 καρδιακές ανακοπές στην Ευρώπη εφαρμόζεται ΚΑΡΠΑ από περαστικούς.

Ο ΑΕΑ είναι μια συσκευή που αποτελείται από έναν υπολογιστή με οθόνη λίγα συνήθως δύο ως τρία κουμπιά και τα δύο ηλεκτρόδια. Με μια μικρή εξοικείωση στη χρήση του ο χειριστής μπορεί σε δευτερόλεπτα να τον ανοίξει να κολλήσει τα ηλεκτρόδια στο θύμα και να ακολουθήσει τις οδηγίες της συσκευής. Ο ΑΕΑ καθοδηγεί τις συμπιέσεις και την πιθανή χρήση ρεύματος απινίδωσης. Στη χώρα μας εταιρίες όπως η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρία και η Εταιρία Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησης οργανώνουν σεμινάρια Πρώτων Βοηθειών με χρήση ΑΕΑ σε επαγγελματίες υγείας και σε λοιπούς ενδιαφερόμενους. Υπάρχουν δε πρωτοβουλίες και γίνονται σεμινάρια σε σχολεία και άλλες δομές. Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρία συγκεκριμένα μόνο τα 3 τελευταία χρόνια εκπαίδευσε 5500 πολίτες στις Πρώτες Βοήθειες.

Σπύρος Παπαϊωάννου
MD,PhD,FESC
ΠΛΧΟΣ (ΥΙ)
Επεμβατικός Καρδιολόγος
Διευθυντής Β΄ Καρδιολογικής Κλινικής ΝΝΑ