Η μετάβαση από τον ΟΑΕΔ στη ΔΥΠΑ

Με 1 εκατομμύριο ανέργους στο μητρώο του, ο ΟΑΕΔ έδινε έμφαση στο να τοποθετεί, με μοριοδότηση, κάποιες χιλιάδες σε 8μηνα κοινωφελούς εργασίας στους Δήμους χωρίς καμία προοπτική μόνιμης απασχόλησης, ενώ ταυτόχρονα υλοποιούσε δαπανηρά «πιλοτικά» και άλλα προγράμματα κατάρτισης για κάποιους λίγους «τυχερούς».

Προφανώς αυτά τα προγράμματα δεν οδήγησαν κανέναν στην απασχόληση. Με λίγα λόγια ήταν ο εσωστρεφής, επιδοματικός και γραφειοκρατικός ΟΑΕΔ που διαχειριζόταν και ανακύκλωνε την ανεργία, όπως τον αποτύπωναν οι έρευνες του κοινού στις αρχές του 2019.

Με σκοπό να αντιστρέψουμε αυτή την εικόνα – για την οποία δυστυχώς κάποιοι υπερηφανεύονται αντί να κρύβονται – τα τελευταία 3,5 χρόνια προχωρήσαμε σε μια συστηματική και συγκροτημένη προσπάθεια ώστε με σταθερά βήματα να μεταρρυθμίσουμε και να μετατρέψουμε σταδιακά τον ΟΑΕΔ σε μια σύγχρονη, Ευρωπαϊκή Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης που στο επίκεντρο των δράσεών της έχει την εργασία που είναι και το ζητούμενο για τους ανέργους, και όχι τα επιδόματα, που αποτελούν μια σημαντική και αναγκαία, αλλά συνάμα προσωρινή, στήριξη.

Εκσυγχρονίζοντας προγράμματα που «λίμναζαν», απλουστεύοντας και προσαρμόζοντάς τα στις σύγχρονες απαιτήσεις μιας περιόδου αβεβαιότητας εξαιτίας της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, σχεδιάζοντας νέες δράσεις και δίνοντας έμφαση στις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, περισσότεροι από 130.000 πολίτες βρήκαν δουλειά μέσω των προγραμμάτων της ΔΥΠΑ, σημειώνοντας ρεκόρ προσλήψεων. Δηλαδή, σε 3,5 χρόνια σχεδόν υπερ-τετραπλασιάστηκε ο ρυθμός δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας μέσω της ΔΥΠΑ σε σύγκριση με τα προηγούμενα 4,5 χρόνια! Δεν είναι τυχαίο ότι την ίδια περίοδο η ανεργία μειώθηκε κατά 38%, από 17,6% τον Ιούλιο 2019 στο 10,9% τον Μάρτιο 2023, που αποτελεί χαμηλό 12ετίας.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι το 60% των προσλήψεων που πραγματοποιήθηκαν αφορά γυναίκες και το 40% νέους κάτω των 39 ετών, ενώ το 55% πραγματοποιήθηκαν εκτός Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας. Στο επόμενο διάστημα θα «ανοίξουν» περισσότερες από 200.000 επιδοτούμενες θέσεις εργασίας, με προϋπολογισμό άνω των 2 δισ., αξιοποιώντας πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλά και το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027.

Ταυτόχρονα, στηρίξαμε την αγορά εργασίας και ενισχύσαμε το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας με 4,3 δισ. για την προστασία των ανέργων, των εργαζομένων και των ευάλωτων συμπολιτών μας κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Επιπλέον, για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκαν:

• - Το επίδομα εργασίας για επιδοτούμενους ανέργους που πιάνουν δουλειά. Πάνω από 7.000 έχουν ήδη ωφεληθεί.
• - Νέα ενίσχυση ύψους 300 ευρώ για τους ανέργους που βρίσκονται χωρίς δουλειά πάνω από 5 χρόνια και ενεργοποιούνται στην εύρεση εργασίας συμπληρώνοντας Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης. Ήδη έχουν συμπληρωθεί περισσότερα από 110.000 σχέδια και έχουν λάβει τη στήριξη 67.500 μακροχρόνια άνεργοι.
• - Εισοδηματικά κριτήρια για τις παροχές σε μακροχρόνια άνεργους ώστε να στηρίζουμε τους πραγματικούς ανέργους και όχι εκείνους που προσδοκούν στο να εκμεταλλευτούν το σύστημα καταχραστικά.
• - Διαγραφή από το μητρώο ανέργων μετά την άρνηση 3 κατάλληλων θέσεων εργασίας, δηλαδή για την ειδικότητα που έχουν δηλώσει οι ίδιοι και κοντά στον τόπο κατοικίας τους.
• - Νέα γονική άδεια. Ήδη έχουν ξεπεράσει τους 15.000 οι ωφελούμενοι.
• - Επέκταση του επιδόματος μητρότητας από 6 σε 9 μήνες, με περισσότερες από 7.500 μητέρες να έχουν ήδη ωφεληθεί.

Ταυτόχρονα, καταφέραμε, να «επιστρέψει» η κατάρτιση στη ΔΥΠΑ, ως βασική πλέον αρμοδιότητα, επενδύοντας στο ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας με πόρους άνω των 1,2 δισ. και υλοποιώντας το μεγαλύτερο πρόγραμμα αναβάθμισης δεξιοτήτων που έχει σχεδιαστεί ποτέ στην Ελλάδα, με στόχο 500.000 πολίτες να έχουν καταρτιστεί μέχρι το 2025. Ήδη «τρέχουν» δράσεις για 270.000 ανέργους και εργαζομένους σε ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες που έχουν υψηλή ζήτηση στην αγορά εργασίας.

Για πρώτη φορά, συμμετέχουν τα πανεπιστήμια της χώρας σε δράσεις επιδοτούμενης συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, ενώ η ΔΥΠΑ συνεργάστηκε με παγκόσμιους κολοσσούς της τεχνολογίας, όπως Google, Microsoft, Amazon και Cisco, σε προγράμματα για πάνω από 40.000 ανέργους.

Διοργανώσαμε 18 Ημέρες Καριέρας σε όλη τη χώρα όπου συμμετείχαν πάνω από 1.000 επιχειρήσεις με περισσότερες από 30.000 θέσεις εργασίας, ενώ 35.000 πολίτες είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν απευθείας με τους εργοδότες χωρίς ραντεβού για πραγματικές ευκαιρίες απασχόλησης. Ο θεσμός αυτός αγκαλιάστηκε από τις τοπικές κοινωνίες και πόλεις από όλη την Ελλάδα ζητούν να φιλοξενήσουν αντίστοιχες εκδηλώσεις.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός επιταχύνθηκε θεαματικά και πλέον το 90% των υπηρεσιών της ΔΥΠΑ είναι διαθέσιμες ηλεκτρονικά. Δημιουργήσαμε νέα ψηφιακά εργαλεία, όπως η εφαρμογή MyDYPAapp για κινητά και η πλατφόρμα MyDYPAlive, μέσω της οποίας έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 20.000 ψηφιακά ραντεβού, συμπεριλαμβανομένων και ραντεβού με τη χρήση διερμηνείας σε πάνω από 14 ξένες γλώσσες και χειλεανάγνωση.

Παράλληλα, ενεργοποιήθηκε ξανά ο θεσμός των ομαδικών συμβουλευτικών με τη χρήση ψηφιακής πλατφόρμας. Τέλος, σχεδιάσαμε ένα νέο ιστότοπο για την καλύτερη ενημέρωση και εξυπηρέτηση του κοινού (dypa.gov.gr) ενώ δημιουργήσαμε τον πρώτο για τα ελληνικά δεδομένα ιστότοπο με διεθνή πιστοποίηση WCAG AAA για την προσβασιμότητα ατόμων με αναπηρία (prosvasis.dypa.gov.gr).

Στο πλαίσιο ενίσχυσης της επιχειρησιακής ικανότητας της ΔΥΠΑ, προσλάβαμε 600 εργασιακούς συμβούλους, υπερδιπλασιάζοντας τον συνολικό αριθμό συμβούλων, με σκοπό να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να βρουν προσωπικό και τους ανέργους να βρουν εργασία.

Στα προγράμματα κοινωνικής πολιτικής, σημειώθηκε ρεκόρ συμμετοχής, καθώς ενεργοποιήθηκαν 1,2 εκατομμύρια επιταγές κοινωνικού τουρισμού, κατασκηνώσεων, βιβλίων και θεάτρου. Ειδικά στο πρόγραμμα κοινωνικού τουρισμού προχωρήσαμε σε σημαντικές βελτιώσεις, όπως η κάλυψη ακτοπλοϊκών εισιτηρίων για πρώτη φορά, η μείωση της ιδιωτικής συμμέτοχης και η ενίσχυση της επιδότησης των καταλυμάτων, η αύξηση της συμμετοχής των ξενοδοχείων, και η αύξηση διανυκτερεύσεων και δωρεάν προορισμών.

Ρεκόρ εγγραφών είχαμε και στους 26 Βρεφονηπιακούς Σταθμούς και στα 30 ΙΕΚ της ΔΥΠΑ, ενώ δημιουργήσαμε 7 νέες Πειραματικές Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑΣ) Μαθητείας στον κλάδο τουρισμού-φιλοξενίας. Επίσης εξασφαλίσαμε πόρους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ και δρομολογήσαμε τον εκσυγχρονισμό των 50 ΕΠΑΣ μέσα από στρατηγικές συνεργασίες, όπως με το ΤΑΙΠΕΔ και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όσον αφορά στην ενεργειακή, κτιριακή και εργαστηριακή αναβάθμισή τους, αλλά και στην επικαιροποίηση των προγραμμάτων σπουδών, ώστε να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας.

Στον κρίσιμο τομέα της στεγαστικής πολιτικής, «κλείσαμε» έργα που εκκρεμούσαν από το 2013 που έκλεισε ο τ. ΟΕΚ, καθώς ολοκληρώσαμε τις εργατικές κατοικίες σε Κέρκυρα και Ελευσίνα και δρομολογήσαμε την ολοκλήρωση των οικισμών σε Γρεβενά και Γιαννιτσά.

Ωστόσο, η πιο σημαντική παρέμβαση ήταν η επανεκκίνηση της στεγαστικής πολιτικής, μετά από μια δεκαετία αδράνειας, με το στεγαστικό πρόγραμμα άτοκων και χαμηλότοκων δανείων «Σπίτι μου» για την αγορά πρώτης κατοικίας από νέους και νέα ζευγάρια. Ήδη, μέσα σε σχεδόν ένα μήνα, πάνω από 1.000 νέοι και νέα ζευγάρια έχουν εγκεκριμένο δάνειο για το ακίνητο που έχουν επιλέξει. Ταυτόχρονα αποκτήσαμε νέα εργαλεία για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας μας προς όφελος της κοινωνίας, όπως η κοινωνική αντιπαροχή, για να προσφέρουμε φθηνή στέγη σε χιλιάδες Έλληνες και ειδικά σε νέους και νέες.

Στα παραπάνω βρήκαμε απέναντί μας όλους όσοι αντιδρούν σε κάθε προτεινόμενη αλλαγή, χωρίς ουσιαστικές αντιπροτάσεις ή εναλλακτικές πολιτικές, παρά μόνο συνθήματα, ιδεοληψίες και αόριστες αναφορές σε γνωστά και πάγια αιτήματα που γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν, όπως πχ μαζικές προσλήψεις, αλλά και όσοι κουνούν το δάχτυλο ενώ οι ίδιοι έλαμψαν δια της αδράνειας και της απουσίας τους.

Βέβαια, αυτό ούτε μας πτόησε, ούτε μας επηρέασε. Αντίθετα, επιβεβαίωσε την ανάγκη για συνεχή προσήλωση στον στόχο – την καταπολέμηση της ανεργίας – για διαρκή βελτίωση και για νέες δράσεις που έχουν στον επίκεντρο τον άνεργο, τον εργαζόμενο και την επιχείρηση, δίνοντας μια εμφατική απάντηση – με πράξεις και μετρήσιμα αποτελέσματα – σε εκείνους που επενδύουν στην καταστροφολογία, το μηδενισμό και τον φόβο απέναντι στο νέο και στο καινούργιο.

Συνεχίζουμε λοιπόν, ακόμα πιο δυναμικά, με όρεξη για δουλειά και αφήνουμε την άρνηση και τον μηδενισμό σε εκείνους που όταν τους δόθηκε η ευκαιρία για 4,5 χρόνια να κάνουν πράξη τις θεωρίες τους δεν την αξιοποίησαν, καθώς και σε όσους το έβλεπαν και σιωπούσαν.

* O Σπύρος Πρωτοψάλτης είναι Διοικητής της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης