Στεφανία Νικολάου - Παναγιώτης Παπαδόπουλος

Δυστυχώς, όμως, δεν υπάρχει ακόμα η απαραίτητη κατάρτιση και κατανόηση αυτής της τεχνολογίας που έχει εισβάλλει στις ζωές μας και χαρακτηρίζεται από πολλούς ως «αχαρτογράφητα νερά». Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την έλλειψη σαφούς ρυθμιστικού πλαισίου σε παγκόσμιο επίπεδο, καθιστά τους χρήστες περισσότερο ευάλωτους σε απάτες σχετικές με τα κρυπτονομίσματα.

Σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ (FTC), περισσότεροι από 46.000 άνθρωποι έχασαν πάνω από 1 δισ. δολάρια από απάτες με κρυπτονομίσματα μέσα στο έτος 2021. Οι εξαπατηθέντες χρήστες ήταν κυρίως μικρότερης ηλικίας (20 έως 49 ετών) και ανέφεραν ότι τα κρυπτονομίσματα που χρησιμοποιήθηκαν κυρίως σε αυτές τις απάτες ήταν το BITCOIN (μπιτκοϊν) σε ποσοστό 70%, το TETHER (τιδερ) σε ποσοστό 10% και το ETHER (ιθερ) σε ποσοστό 9%.

Μεταξύ των συχνότερων μορφών απάτης που αναφέρονται και έχουν ως συνέπεια την απώλεια των επενδυτικών κεφαλαίων των χρηστών είναι αυτή των παραπλανητικών διαφημίσεων που ενθαρρύνουν τους επενδυτές να επενδύσουν σε ορισμένα νέα κρυπτονομίσματα ή ακόμα και στα ευρέως γνωστά μέσω ιστοσελίδων «μαϊμού». Πολλές φορές μάλιστα, προς το σκοπό αυτό, χρησιμοποιούνται φωτογραφίες διασήμων προσώπων, προκειμένου να προσελκύσουν ακόμη περισσότερους χρήστες. Στη χώρα μας, δεν λείπουν και οι κλήσεις από άγνωστα κινητά και σταθερά τηλέφωνα τόσο του εσωτερικού όσο και από τηλέφωνα ξένων κρατών προς «εξυπηρέτηση του ως άνω σκοπού». Συνήθως αφορούν σε επενδύσεις στο forex και σε κρυπτονομίσματα. Αφού ενημερώσουν τον υποψήφιο «πελάτη – θύμα» για υποτιθέμενα άμεσα κέρδη μέσω της επένδυσης στο κρυπτονόμισμα που υποδεικνύουν, τότε ζητούν από το θύμα να τους στείλει τα χρήματα σε τραπεζικό λογαριασμό της εταιρείας τους.

Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες δεν έχουν νόμιμη άδεια λειτουργείας καθώς η Ε.Ε. δεν εγκρίνει (ακόμα) τέτοιες άδειες, μέχρι να θεσμοθετηθεί ένα ενιαίο νομικό πλαίσιο για τα κρυπτονομίσματα. Με μία απλή αναζήτηση στους όρους χρήσης της εκάστοτε πλατφόρμας που δίνουν οι επιτήδειοι «κλέφτες», μπορείτε να ελέγξετε αν η πλατφόρμα έχει άδεια ή όχι. Επίσης, πολύ σημαντικό και άξιο λόγου, είναι ότι ο πολίτης, μπορεί να αναζητήσει στην επίσημη ιστοσελίδα της Ελληνικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, την σελίδα – πλατφόρμα που τους υποδεικνύεται, καθώς η Ε.Ε.Κ. δημοσιεύει ανά τακτά χρονικά διαστήματα ψεύτικες εταιρείες οι οποίες αποσκοπούν στην διάπραξη απάτης. Μάλιστα, ήδη στη χώρα μας τα τελευταία δύο έτη, έχουν κατατεθεί στη εκατοντάδες μηνύσεις κατά αγνώστων – μιας και δεν μπορούν να βρουν ποιοι κρύβονται πίσω από τις ψεύτικες αυτές εταιρείες - που αφορούν σε απάτες μέσω κρυπτονομισμάτων.

Άλλη περίπτωση απάτης είναι αυτή των ανωνύμων και άσημων ανταλλακτηρίων (CASPs) που παροτρύνουν τους επενδυτές να επενδύσουν τα χρήματά τους σε αυτά, υποσχόμενα μηδενική ή ελάχιστη προμήθεια ή ακόμα και διπλασιασμό των κερδών. Στη συνέχεια, τα ανταλλακτήρια αυτά, εν μία νυκτί, «κλείνουν» και τα χρήματα των επενδυτών χάνονται.

Παρατηρείται επίσης, η περίπτωση της χρήσης παραποιημένων εφαρμογών, η εγκατάσταση των οποίων συνεπάγεται είτε την κλοπή των προσωπικών και περιουσιακών στοιχείων του χρήστη ή την εγκατάσταση κακόβουλου λογισμικού στη συσκευή του.

Τέλος, η πιο γνωστή μορφή απάτης είναι η αντιποίηση ταυτότητας – το λεγόμενο phishing. Το phising συνίσταται στο διαμέσου μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή άλλης μορφής ηλεκτρονικής επικοινωνίας, που φαίνεται να προέρχεται από τράπεζα ή κάποια άλλη δημοφιλή ηλεκτρονική υπηρεσία, «ψάρεμα» διαπιστευτηρίων, αριθμού πιστωτικής κάρτας και άλλων ευαίσθητων πληροφοριών.

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις η αναζήτηση και η ανεύρεση των πραγματικώς υπευθύνων, πολλώ μάλλον των χαμένων κρυπτονομισμάτων, είναι εξαιρετικά δυσχερής. Για το λόγο αυτό, η Γενική Γραμματεία Εμπορίου, Γενική Διεύθυνση Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων έχει προβεί σε ορισμένες συστάσεις, ώστε να προστατευθούν οι καταναλωτές από τυχόν απάτες σχετικές με τα τη χρήση ή επένδυση σε κρυπτονομίσματα. Μεταξύ των συστάσεων αυτών είναι η διεξαγωγή έρευνας πριν από κάθε επένδυση και η καχυποψία απέναντι σε τυχόν εγγυήσεις και μεγάλες υποσχέσεις. Συστήνεται επίσης, οι χρήστες να έχουν κατανοήσει και να γνωρίζουν ότι οι λογαριασμοί τους στα διάφορα ανταλλακτήρια και τα πορτοφόλια τους δεν ασφαλίζονται από το κράτος. Τέλος, οι καταναλωτές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι, μέχρι σήμερα, οι πληρωμές σε κρυπτονομίσματα δεν έχουν νομική κάλυψη.