Δύο λάθη, δύο μνημόνια...

Στο τέλος του χρόνου θα καταλάβουν ότι κακώς πανηγύριζαν τον Σεπτέμβριο. Θα ξυπνήσουμε ένα πρωί και θα μάθουμε ότι κακώς πιστεύαμε ότι η ζωή μας έχει μια κανονικότητα. Θα είναι η ώρα που θα συνειδητοποιήσουμε ότι η χώρα αυτή έχει χρεοκοπήσει οριστικά και ότι η μόνη της επιλογή θα είναι -δυστυχώς- το τέταρτο μνημόνιο... 

Ο μεγάλος φιλόσοφος των χρηματιστηρίων Αντρέ Κοστολάνι έλεγε ότι τα μόνα κέρδη που έμειναν ήταν εκείνα τα χρήματα που ξοδεύτηκαν για να εορταστούν οι πρόσκαιρες χρηματιστηριακές νίκες. Ομοίως συμβαίνει και με την κυβέρνηση Τσίπρα. Θα έχει στο τέλος ένα πλούσιο άλμπουμ με διθυραμβικές ανακοινώσεις. Γι’ αυτό δεν υπάρχει αμφιβολία. Και θα είναι το μόνο για το οποίο θα μπορούν να χαίρονται: ότι κάποιες στιγμές ζούσαν βαθιά μέσα στη ζώνη της αυταπάτης της επιτυχίας. 

Δεν χρειάζεται να περιμένει κανείς τις στατιστικές για να μάθει ότι η οικονομία βρίσκεται στην Εντατική. Οι μόνοι που αμφισβητούν αυτή την πραγματικότητα είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι και όσοι έτυχε (;) να ασχοληθούν επιχειρηματικά με το Προσφυγικό. Ολοι οι άλλοι βιώνουμε τα πράγματα με οδυνηρό τρόπο. 

Το πρόβλημα είναι ότι εξακολουθούν κάποιοι να πιστεύουν στη θεωρία του ελατηρίου. Νομίζουν ότι με έναν μαγικό τρόπο τα πράγματα θα αλλάξουν και ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα κερδίσει το παιχνίδι της ανάπτυξης. Ο γράφων δεν έχει το παραμικρό πρόβλημα να πετύχει ο Αλέξης Τσίπρας. Κάθε άλλο. Ας μπει η χώρα στην τροχιά της ανάπτυξης κι ας γίνει αυτό και με τον Βασίλη Λεβέντη. Μόνο που πρόκειται για όνειρα θερινής νυκτός. Ο μόνος τρόπος για να υπάρξει ανάπτυξη στη χώρα είναι να γίνουν επενδύσεις. Κι αν είχαν γίνει επενδύσεις θα το είχαμε καταλάβει όλοι… 

Στην κυβέρνηση ελπίζουν ότι η ποσοτική χαλάρωση και μια καλή κουβέντα για το χρέος θα είναι αρκετά για να έχουμε συνωστισμό επενδυτών στα σύνορα. Φοβάμαι ότι συνεχίζουν να ζουν την αυταπάτη τους. Επενδύσεις χωρίς φιλελεύθερες πολιτικές δεν πρόκειται να έρθουν. Οι επενδυτές θέλουν ένα φιλικό επενδυτικό περιβάλλον και μια σοβαρή κυβέρνηση. Σήμερα δεν υπάρχει ούτε το ένα, ούτε το άλλο. 

Θα είναι καλό να μπούμε στα προγράμματα της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Μόνο που είναι αμφίβολο αν αυτό από μόνο του είναι αρκετό ως γεγονός για να αλλάξει δραματικά τα δεδομένα στην αγορά. Οτι θα επωφεληθούν οι βραχυπρόθεσμοι επενδυτές που έχουν ήδη τοποθετηθεί σε μετοχές και ομόλογα είναι γεγονός. Αμφιβάλλουμε, όμως, αν θα συμβεί κάτι πιο σημαντικό από αυτό. 

Το χρέος είναι μια πολύ πιο σοβαρή υπόθεση. Αλλά έχουμε υπογράψει με τα χεράκια μας ότι θα συζητήσουμε για το χρέος μετά το 2018. Πώς θα αλλάξει αυτό και μάλιστα λίγο πριν από τις γερμανικές εκλογές; Μακάρι να συμβεί, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχουν ενδείξεις για κάτι τέτοιο. Ας πούμε, όμως, ότι τελικά συμβαίνει. Και πάλι δεν πρόκειται να έρθουν επενδύσεις στη χώρα. 

Οι επενδυτές δεν βάζουν τα χρήματά τους στην Ελλάδα επειδή αυτή η κυβέρνηση έχει δείξει ότι δεν θέλει τις ιδιωτικές επενδύσεις. Επειδή αυτή η κυβέρνηση αλλάζει συνεχώς τους κανόνες του παιχνιδιού. Επειδή αυτή η κυβέρνηση μισεί το ιδιωτικό κεφάλαιο και φροντίζει να το δηλώνει με κάθε ευκαιρία. Πώς λοιπόν θα πειστούν οι επενδυτές να έρθουν και να βάλουν τα χρήματά τους σε μια χώρα που δεν τους θέλει; 

Αυτό που παρακολουθούμε σήμερα δεν είναι κάτι άλλο παρά μια επανάληψη των όσων συνέβησαν στην περίοδο της υπερήφανης διαπραγμάτευσης.  Τότε, όπως και τώρα, η κυβέρνηση πίστευε ότι οι ξένοι θα υποχωρήσουν, ότι η Μέρκελ θα κάνει οπωσδήποτε δεκτές τις ελληνικές προτάσεις και ότι οι δανειστές μας θα παρακαλάνε να μας δανείσουν μερικά ακόμη ευρώ. Σήμερα πιστεύουν ότι η ανάπτυξη θα έρθει οπωσδήποτε και ότι μια απόφαση του Ντράγκι είναι αρκετή για να αλλάξει το κλίμα στην οικονομία. Κάνουν και πάλι λάθος. Το καλοκαίρι του 2015 το λάθος τους κόστισε το τρίτο μνημόνιο. Αυτή τη φορά θα μας κοστίσει το τέταρτο και φαρμακερό...