Κάτι τρέχει με τη δημοσιογραφία

Oσοι αναγνωρίζονται στην πρώτη πλευρά του διλήμματος είναι βέβαια οι περισσότεροι. Ομως κι αυτοί διχάζονται. Οι πολλοί απαξιώνουν εύκολα και συλλήβδην τη δημοσιογραφία και βαδίζουν αμέριμνοι και ωραίοι στο «ασφαλές» καταφύγιο: «Οι δημοσιογράφοι είναι πουλημένοι, εγώ ενημερώνομαι από τα social media». «Ασ’ τον τρελό στην τρέλα του...» που έλεγε κι ο Ακης Πάνου.

Πάμε λοιπόν στην πρώτη κατηγορία, όσους αναγνωρίζουν ότι κάτι τρέχει με τα μίντια και θέλουν να το κατανοήσουν. Ας ξεκινήσουμε από τον βασικό κανόνα. Μπορεί να υπάρχουν καλοί και κακοί δημοσιογράφοι, μορφωμένοι ή αμόρφωτοι, δεξιοί ή αριστεροί, παραδοσιακοί ή μοντέρνοι, με αισθητική ή χωρίς. Το μόνο που δεν μπορεί να υπάρχει είναι δημοσιογραφία χωρίς κριτική. Δημοσιογραφία χωρίς την περιέργεια να γράψεις κάτι που θα ενοχλήσει, που τα κέντρα εξουσίας θα προτιμούσαν να μην αποκαλυφθεί στη δημοσιότητα.

Ας είμαστε λίγο ειλικρινείς λοιπόν: διακρίνει κάποιος κριτική διάθεση στην κυρίαρχη σήμερα ελληνική δημοσιογραφία; Αν το πρόβλημα ήταν πολιτικό, η απάντηση θα ήταν εύκολη. Δυστυχώς είναι βαθύτερο - αφορά τη μετάλλαξη του DNA της δουλειάς μας και γι’ αυτό είναι πιο επικίνδυνο.

Η κυρίαρχη δημοσιογραφία (κυρίαρχη γιατί είναι συντριπτικά «πλειοψηφική») ηδονίζεται πλέον από τον καθεστωτισμό, τη λατρεία των ισχυρών, την εξουσία στον υπέρτατο βαθμό. Πάνω κάτω, αντιμετωπίζει την κοινωνία σαν ένα βαρίδι που τις περισσότερες φορές είτε ασχημονεί, είτε αυθαδιάζει, είτε στην καλύτερη περίπτωση δεν καταλαβαίνει τα «Πρωτόκολλα των Σοφών».

Για να γίνει πιο κατανοητό το φαινόμενο του καθεστωτισμού -το οποίο, επαναλαμβάνω, είναι πιο ευρύ και πιο επικίνδυνο από τον κυβερνητισμό-, πάμε σε δύο πρόσφατα παραδείγματα.

Οταν την περασμένη Κυριακή τη νύχτα εκδηλώθηκε το «πραξικόπημα των 12» στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, ξεσηκώθηκε γενική κατακραυγή. Από την ακραία συντηρητική «Daily Mail» έως τον προοδευτικό «Guardian», τους έκραξαν όλοι. Το ίδιο έγινε σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Πού βρέθηκαν επώνυμοι «στηλίτες» να υπερασπίσουν το εγχείρημα; Στη χώρα μας. Μέχρι τη στιγμή βέβαια που το πραξικόπημα αποδείχτηκε φιάσκο. Αν αυτό δεν είναι καθεστωτισμός στην πιο αρρωστημένη μορφή του, τότε τι είναι;

Παράδειγμα δεύτερο. Πού δημοσιεύτηκαν οι θερμότερες «αγιογραφίες», τα πιο διθυραμβικά obituaries για τον Φίλιππο; Στη χώρα μας. Για έναν άνθρωπο που ολόκληρη η ζωή του κινήθηκε ανάμεσα στο μηδέν και το τίποτα, για έναν κλασικό Αγγλο ρατσιστή του προπροηγούμενου αιώνα, για έναν τύπο που δεν ήθελε καν να ακούσει τη λέξη «Ελλάδα», τα ελληνικά μίντια αφιέρωσαν παιάνες. Χωρίς ίχνος κριτικής και χωρίς ίχνος αλήθειας - ίσως για να μη διαταραχθεί ο «αιώνιος ύπνος» του.

Τα παραδείγματα εύκολα μπορούν να πολλαπλασιαστούν. Ειδικότερα, για την απουσία κριτικής σκέψης και τον κυβερνητισμό, τη δίδυμη ψυχή του καθεστωτισμού.

Ομως το συμπέρασμα παραμένει το ίδιο: κάτι τρέχει με τη δημοσιογραφία και αν δεν διορθωθεί ένα είναι βέβαιο. Σε λίγο θα ψάχνουμε για δουλειά...