Γιατί διαρκώς πέφτουν έξω;

Αρκετοί πίστευαν πως η τωρινή κυβέρνηση θα ξέφευγε από την «πατροπαράδοτη» παράδοση. Ισως γιατί εκτιμούσαν ότι μετά από μια δεκαετία αποσύνθεσης το πολιτικό σύστημα και το πολιτικό προσωπικό αναγκαστικά θα είχαν ωριμάσει.

Ωραία είναι τα όνειρα, αλλά μάλλον έφτασε η ώρα να ξυπνήσουν. Η κυβέρνηση, από το πρωί ως το βράδυ, παιανίζει τις «επιτυχίες» της. Ολα πηγαίνουν καλά, η πανδημία τελειώνει, η ανάπτυξη έρχεται, επιστροφή στην κανονικότητα. Μονότονες προφητείες που συνήθως διαψεύδονται, αλλά αυτή η μικρή λεπτομέρεια απλώς ενισχύει τις επόμενες.

Ενα μικρό ανθολόγιο από δηλώσεις του πρωθυπουργού είναι ενδεικτικό.

Ιούνιος 2020 - «Η Ελλάδα άνοιξε, δεν θα υπάρξει νέο lockdown».
Φεβρουάριος 2021 - «Δεν βλέπουμε απλά φως στην άκρη του τούνελ. Βλέπουμε το τέλος του τούνελ».
Απρίλιος 2021 - «Η πανδημία φτάνει στο τέλος της. Ορόσημο ο Μάιος για επιστροφή στην κανονικότητα».
Mάιος 2021 - «Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο τα πράγματα θα θυμίζουν ένα πολύ φυσιολογικό καλοκαίρι».

Η συνέχεια είναι γνωστή. Το ερώτημα λοιπόν που εύλογα τίθεται είναι γιατί το κάνουν; Γιατί εκτίθενται τόσο πολύ και τόσο συχνά σε μια σκυταλοδρομία διαρκώς διαψευδόμενης προσδοκίας;

Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Συνήθως η αλαζονεία είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από τη δημιουργία εικονικών πραγματικοτήτων. Μια αλαζονεία που προκύπτει από αντικειμενικά δεδομένα: τις αδυναμίες της αντιπολίτευσης και τον «μαρασμό» του κριτικού ελέγχου από τα ΜΜΕ για τις πράξεις της κυβέρνησης. Και τα δύο δεδομένα είναι προφανές ότι διατίθενται σε πλεόνασμα όλη αυτή την περίοδο.

Είναι βέβαιο όμως ότι επαρκεί μόνο η διαπίστωση της αλαζονείας; Δεν είναι απλό. Δίπλα στην αλαζονεία εύκολα μπορούν να αναγνωριστούν ορισμένοι πρόσθετοι παράγοντες που συμβάλλουν καθοριστικά στην παθογένεια της αυταρέσκειας και της διαρκούς υπεραισιοδοξίας. Ο πρώτος είναι η σταδιακή απομάκρυνση από την πραγματική κοινωνία και μαζί από την πραγματικότητα.

Εχουμε ξαναγνωρίσει κυβερνήσεις που εγκλωβίζονται σε έναν γυάλινο πύργο, κλείνοντας ερμητικά τα μάτια και τα αυτιά στην πραγματικότητα. Με μία διαφορά. Αυτό συμβαίνει συνήθως σε κυβερνήσεις που διατηρήθηκαν για πολλά χρόνια στην εξουσία και μοιραία πληγώθηκαν από το σύνδρομο της κόπωσης. Και της κώφωσης. Στη σημερινή περίπτωση, ο πολιτικός χρόνος φαίνεται να επιταχύνθηκε.

Ο δεύτερος παράγοντας είναι αυτό που μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ως παγίδα της προπαγάνδας. Την κατάσταση δηλαδή που ο ίδιος ο προπαγανδιστής πιστεύει ότι ισχύουν αυτά που λέει στην προσπάθειά του να διαμορφώσει την κοινή γνώμη. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για το κλασικό φαινόμενο της απόλυτης επικράτησης της επικοινωνίας πάνω στην πολιτική.

Πάντως, ό,τι και να ισχύει, η κυβέρνηση και η χώρα βαδίζουν σε ένα κρίσιμο σημείο καμπής. Με ορισμένα λίαν επικίνδυνα δεδομένα. Το τούνελ της πανδημίας δεν τελειώνει. Οι εμβολιασμοί δεν αρκούν για να λυθεί το πρόβλημα. Η επανεκκίνηση της οικονομίας καθυστερεί ακόμη. Και η κοινωνία όλο και λιγότερο πιστεύει σε «μάγους», επικοινωνιακά αφηγήματα και «success stories». Ραντεβού το φθινόπωρο...