Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι πια Ενωμένο

Η δήλωσή του πως "ο,τι και να συμβεί στις 31 Οκτωβρίου η Βρετανία θα φύγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε με συμφωνία είτε χωρίς" έθεσε το χρονοδιάγραμμα των εξελίξεων. Το αποτέλεσμα βέβαια θα κριθεί από τη διελκυστίνδα «σύγκρουση ανάμεσα στη Βουλή των Κοινοτήτων και στην κυβέρνησή του που σύντομα θα χάσει την πλειοψηφία».

Τα ενδεχόμενα σενάρια που μπορούν να υπάρξουν είναι πολλά, αλλά τρία είναι τα πιο πιθανά":

Α) Ο Αλέξανδρος Μπόρις ντε Φέφελ Τζόνσον παραμένει στην κυβέρνηση ακόμη και χωρίς πλειοψηφία, τουλάχιστον έως τις 31 Οκτωβρίου 2019, ορίζοντας τις εκλογές για τον Νοέμβριο και μετά. Έτσι οδηγεί το Ηνωμένο Βασίλειο στην έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση παρά τη θέληση του λαού και της Βουλής των Κοινοτήτων. Νέα διαπραγμάτευση αποκλείεται τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά κι από τον ίδιο, που κατάλαβε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρόκειται να βάλει νάρκη στα θεμέλιά της. Οι συνέπειες του Brexit χωρίς συμφωνία σημαίνουν:

1) Διάσπαση κατά πάσα πιθανότητα και καθίζηση του ιστορικού Συντηρητικού Κόμματος. Μικρό το κακό βέβαια, αφού έχασε την ικανότητα να κυβερνά.

2) Διάσπαση και θρυμματισμός του Ηνωμένου Βασιλείου. Είναι πέρα από βέβαιο ότι ένα σκληρό Brexit θα προκαλέσει αμέσως δημοψηφίσματα στη Σκωτία και στη Βόρεια Ιρλανδία, με σκοπό την αποχώρηση από το Ηνωμένο Βασίλειο και την επανένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για να αποκτήσουν πάλι τις χρηματοδοτήσεις από τα ευρωπαϊκά ταμεία που θα χάσουν από το Brexit . Επανένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση της Σκωτίας σημαίνει ότι στα σύνορα με την Αγγλία θα υπάρξουν σύρματα και τελωνεία προς μεγάλη χαρά των Σκώτων Εθνικιστών. Εξάλλου, και επί Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας υπήρχε μεγάλο τείχος στη Μέση Αγγλία για τη συγκράτηση των βαρβάρων του Βορρά, ενώ τώρα θα είναι για τη συγκράτηση των βαρβάρων του Νότου.

3) Το Βασίλειο της Αγγλίας (με ή χωρίς την Ουαλλία, επειδή κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί με τη μόδα των αποχωρήσεων) μπορεί να γίνει ημι-αποικία των ΗΠΑ (όπως επιθυμεί ο Τραμπ) κάτι σαν τον Πόρτο-Ρίκο. Επίσης μπορεί να γίνει η "Τράπεζα του Μαύρου Χρήματος", δηλαδή των εισοδημάτων από το εμπόριο ναρκωτικών, των εισοδημάτων από το λαθρεμπόριο όπλων, ή των εισοδημάτων από το εμπόριο της λευκής, της μαύρης ή της κίτρινης σάρκας.

Β) Το δεύτερο ενδεχόμενο είναι ν' αποφασίσει η Βουλή των Κοινοτήτων ν' αναλάβει την ευθύνη του θέματος, που αφορά το παρόν και το μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου και είναι η μόνη αρμόδια ν' αποφασίσει. Υπάρχουν, εξάλλου, πολλά προηγούμενα γι' αυτό. Το 1688 οι Τόρις και οι Ουΐγοι συνεννοήθηκαν στο Κοινοβούλιο και καθαίρεσαν τον βασιλιά Ιάκωβο Β' και έδωσαν τον θρόνο της Αγγλίας στον Γουλιέλμο Γ΄της Οράγγης που υπέγραψε και τη Χάρτα των Δικαιωμάτων. Αυτή είναι η Ένδοξη Επανάσταση. Πρόσφατη, εξάλλου, είναι η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ότι για το Brexit απόφαση μπορεί να πάρει μόνο το Κοινοβούλιο και ότι το Δημοψήφισμα είχε συμβουλευτική αξία. Αν η Βουλή αναλάβει τις ευθύνες της, πράγμα που θεωρείται βέβαιο, καθώς στελέχη του Συντηρητικού Κόμματος, οι πρώην υπουργοί Φίλιπ Χάμον και Όλιβερ Λέτγουιν βρίσκονται σε επαφή με τα στελέχη του Εργατικού Κόμματος και συζητούν για να βρουν τρόπο ν' αποτρέψουν το Brexit χωρίς συμφωνία. Στην περίπτωση αυτή, δύο εξελίξεις, δύο σενάρια, μπορούν να συμβούν:

1) Η συνεννόηση των δύο κομμάτων έχει ήδη βάλει εξ αντικειμένου φραγμό στην απόφαση του Τζόνσον να φύγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς συμφωνία. Η Βουλή πριν από λίγους μήνες αποφάσισε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να φύγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς συμφωνία. Επίσης, η πρόταση των Εργατικών για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση με παραμονή στην Τελωνειακή Ένωση της Ευρώπης όπως η Νορβηγία, πληρώνοντας μια ετήσια εισφορά, δεν έγινε απόφαση της Βουλής των Κοινοτήτων μόνο για τρεις (3) ψήφους. Αυτή η πρόταση ή κάποια παρεμφερής μπορεί να έρθει στη Βουλή και να υπερψηφιστεί από τη συνεργασία Εργατικών και μεγάλης ομάδας συντηρητικών βουλευτών. Αμέσως μετά, μάλιστα, μπορεί να συζητηθεί και η πρόταση μομφής των Εργατικών κατά της κυβέρνησης Τζόνσον και επίσης να υπερψηφιστεί.

Αυτή η λύση είναι το πιο πιθανό σενάριο που θα πραγματοποιηθεί. Επειδή λύνει αυτόματα και το πρόβλημα των συνόρων της Ιρλανδίας με τη Βόρεια Ιρλανδία. Δεν λύνει όμως το πρόβλημα της χρηματοδότησης της Σκωτίας και της Β. Ιρλανδίας από τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γι' αυτό είναι βέβαιο ότι η Σκωτία θα προχωρήσει και σ' αυτή την περίπτωση στο δημοψήφισμα, ενώ είναι πιθανό να μην αποτρέψει και το δημοψήφισμα στη Β. Ιρλανδία. Οπότε το Ηνωμένο Βασίλειο πάλι θα καταντήσει Μισό ή Διασπασμένο Βασίλειο, προς μεγάλη λύπη της Βασίλισσας Ελισάβετ, του διαδόχου και των άλλων πριγκίπων της πολυπληθούς βασιλικής οικογένειας.

2) Η άλλη εξέλιξη ή σενάριο είναι η κατευθείαν πρόταση μομφής στην κυβέρνηση Τζόνσον και η απαίτηση από τη Βουλή να οριστεί νέα κυβέρνηση που θα διενεργήσει νέο δημοψήφισμα με σκοπό την παραμονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τότε λύνονται όλα τα προβλήματα του Ηνωμένου Βασιλείου αυτόματα. Επειδή δεν θα χρειαστούν σύνορα ούτε ανάμεσα στην Ιρλανδία και τη Β. Ιρλανδία, ούτε ανάμεσα στη Σκωτία και στην Αγγλία. Επίσης δεν θα κινδυνέψουν οι επιχορηγήσεις της Σκωτίας,της Β. Ιρλανδίας και της Ουαλλίας από τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τέλος, δεν θα κινδυνεύσουν οι μισές και παραπάνω έδρες των βουλευτών του Συντηρητικού Κόμματος που σε περίπτωση εκλογών θα περάσουν στα χέρια των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, των Οικολόγων και των εθνικιστών του Ν. Φάρατζ, όπως έδειξαν οι ευρωεκλογές, οι δημοσκοπήσεις και η κατρακύλα της στερλίνας στα διεθνή χρηματιστήρια συναλλάγματος, που μειώνει κάθε μέρα την αγοραστική δύναμη, τους μισθούς και τις καταθέσεις των ΄Αγγλων. Βέβαια το σενάριο αυτό θα συναντήσει τη λυσσώδη αντίδραση του Μπόρις Τζόνσον και της ομάδας του σκληρού Brexit, που βρέθηκαν στην κυβέρνηση χάρη στην ανικανότητα της Τερέζα Μέι. Θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν τόσες περιπλοκές κι επιπλοκές ώστε να κινδυνέψει να μην ολοκληρωθεί ποτέ.

Τελικά όποιο σενάριο και αν πραγματοποιηθεί, ένα είναι σίγουρο: Το Ηνωμένο Βασίλειο είτε θα διασπαστεί, στη χειρότερη εκδοχή, είτε θα τραυματιστεί η διεθνής του θέση και θα υποβιβαστεί η αξιοπιστία του. Το Ηνωμένο Βασίλειο ως κράτος θα περιπέσει στην κατηγορία των μεσαίων προβληματικών χωρών, όπως η Ουκρανία, η Αργεντινή κλπ. που δεν μπορούν να βρουν τον δρόμο τους στον σύγχρονο κόσμο, επειδή οι ηγετικές τους τάξεις και ο λαός είναι διχασμένοι για μεγάλο διάστημα.


*Ο Θάνος Παπαδόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας