Θόδωρος Σκυλακάκης

Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι από τα 76 εκατομμύρια στρέμματα, που είναι η συνολική έκταση των δασικών οικοσυστημάτων της Ελλάδας, περισσότερα από τα μισά, επί δεκαετίες, δεν τελούν υπό διαχείριση, κυρίως στη Νότια Ελλάδα. Είναι αξιοσημείωτο ότι η οικονομία του δάσους έχει καταστραφεί ακόμη και σε περιοχές με υψηλά δάση. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Πελοποννήσου, με κρίσιμα δασικά οικοσυστήματα με υψηλά δάση, όπως αυτά της Αρκαδίας, της Ηλείας και της Μεσσηνίας, που διαθέτουν συνολικά μόνο έναν Δασικό Συνεταιρισμό Εργασίας (ΔΑΣΕ), και μάλιστα όχι σε πλήρη ενεργοποίηση.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα η νομοθεσία και η πολιτική πρακτική που καλούνταν να εφαρμόσουν οι δασικές υπηρεσίες είχαν ως αποτέλεσμα να προστατεύουμε το «νομικό δέντρο» και να χάνουμε το πραγματικό δάσος. Πλέον, εξαιτίας και της κλιματικής κρίσης, στόχος μας είναι να προστατεύουμε το πραγματικό δάσος, να δίνουμε έμφαση στη διαχείριση, στη δημιουργία δασικής οικονομίας, στο να έχουμε ανθρώπους, πόρους και θεσμικά εργαλεία στη διάθεση της δασικής υπηρεσίας.

Μεταρρύθμιση

Σε αυτή την κατεύθυνση σχεδιάσαμε και υλοποιούμε τη μεταρρύθμιση για την ολοκληρωμένη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων. Εχοντας ως στόχο, στο πλαίσιο της αειφορίας, τη μείωση της υπερβάλλουσας βιομάζας, η οποία σε συνδυασμό με την κλιματική κρίση, την ξηρότητα, τις υψηλές θερμοκρασίες, τους καύσωνες, τη λειψυδρία μάς φέρνει αντιμέτωπους με τον κίνδυνο των μεγα-πυρκαγιών (mega fires), εκπονούνται -για πρώτη φορά στην Ελλάδα- μελέτες διαχείρισης δασών, με επικαιροποιημένες τεχνικές προδιαγραφές (είχαν να επικαιροποιηθούν πολλές δεκαετίες).

Οι πρώτες, πιλοτικές, διαχειριστικές μελέτες που έχουν ανατεθεί αφορούν δάση της Αττικής, της Στερεάς Ελλάδας, της Πελοποννήσου και της Δυτικής Ελλάδας. Για τον σκοπό αυτό υπεγράφησαν οκτώ συμβάσεις που καλύπτουν συνολική επιφάνεια 1.395.258,99 στρεμμάτων, συνολικής εκτιμώμενης αξίας 2.411.422,84 ευρώ. Σειρά θα πάρουν πολύ περισσότερες διαχειριστικές μελέτες, με πίστωση 15 εκατ. ευρώ από τα έσοδα από τους ρύπους, μέσω του Πράσινου Ταμείου.

Για τις διαδικασίες απόληψης των προϊόντων βιομάζας στα δημόσια δάση θα αξιοποιηθούν οι Δασικοί Συνεταιρισμοί Εργασίας, είτε αυτοτελώς είτε μέσω της συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα του ξύλου, διαχειρίζονται και προσθέτουν αξία στην πιστοποιημένη βιομάζα (επεξεργασία ξύλου, παραγωγή βιοκαύσιμων κ.λπ.), με τη μορφή Υβριδικών Συνεργατικών Σχημάτων (ΥΣΣΧΗ).

Τα ΥΣΣΧΗ και οι αναβαθμισμένοι πλέον ΔΑΣΕ είναι τα εργαλεία που θα επιτρέψουν να αυξηθεί σταδιακά ο αριθμός των δασεργατών, με πιστοποιημένη την ιδιότητά τους αυτή. Στόχος είναι μέσα στα επόμενα 5-10 χρόνια από περίπου 5.000 σήμερα ενεργούς δασεργάτες να φτάσουμε στους 20.000. Ακόμη, αποσκοπούμε από τα 3-4 εκατ. ευρώ που έχουν επενδυθεί σε εργαλεία και μηχανήματα για απομάκρυνση της καύσιμης ύλης και διαχείριση του δάσους να φτάσουμε σε ιδιωτικές επενδύσεις ύψους 50-150 εκατ. ευρώ (π.χ. σε μηχανήματα), οι οποίες θα αυξήσουν σημαντικά την παραγωγικότητα των δασεργατών.

Πέραν, όμως, της δασικής μεταρρύθμισης που υλοποιούμε, βρίσκεται σε εξέλιξη και το πρόγραμμα AntiNero, το οποίο είναι από τα βασικότερα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της η χώρα μας για την πρόληψη και την προστασία των δασών μας.

Το AntiNero υλοποιείται με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και του τακτικού προϋπολογισμού και αφορά, εκτός των κλασικών έργων πρόληψης (καθαρισμοί υπορόφου, συντήρηση - διαπλάτυνση δασικού οδικού δικτύου, υδατοδεξαμενές κ.λπ.), τη δημιουργία μεικτών αντιπυρικών ζωνών, οι οποίες έχουν πολλαπλά πλεονεκτήματα, όπως είναι η μείωση τόσο του κινδύνου μετάδοσης και εξάπλωσης όλων των ειδών των πυρκαγιών (εδάφους, επιφανείας και κόμης), όσο και της ταχύτητας εξάπλωσής τους, της έντασής τους και του κινδύνου δημιουργίας mega fires, σε συνδυασμό με τη διευκόλυνση της προσέγγισης των δασοπυροσβεστών στην περιοχή με ασφάλεια, όπως και της μετακίνησης των πυροσβεστικών οχημάτων.

Επιπτώσεις

Παράλληλα, στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης συμπεριλαμβάνεται και η ανομβρία, η οποία μας φέρνει αντιμέτωπους με τη λειψυδρία. Προσφάτως ανακοινώσαμε μια σειρά μέτρων για την αντιμετώπισή της, στα οποία συμπεριλαμβάνονται:

■ Η υδροδότηση της πρωτεύουσας μέσα από τη διερεύνηση πρόσθετων πηγών τροφοδοσίας.

Για τον σκοπό αυτό δρομολογούνται, μεταξύ άλλων, η ενίσχυση του ταμιευτήρα Ευήνου από ποταμούς της Κεντρικής Ελλάδας, οι αφαλατώσεις, η επαναχρησιμοποίηση ύδατος προερχόμενου από την Ψυττάλεια για βιομηχανική χρήση και άρδευση κ.ά.
■ Η διάθεση 150 εκατ. ευρώ για ολιστικά έργα ύδρευσης και λυμάτων σε Κορινθία, Σαρωνικό, Αλεξανδρούπολη, Κασσάνδρα και Ρέθυμνο.
■ Η διάθεση 50 εκατ. ευρώ σε άνυδρα νησιά, κυρίως για έργα αφαλάτωσης.
■ Η διάθεση 80 εκατ. ευρώ για έκτακτα έργα κατά της λειψυδρίας (χρηματοδότηση από ΠΔΕ).
■ Η διάθεση τουλάχιστον 166 εκατ. ευρώ για έργα αφαλατώσεων, ταμιευτήρων πολλαπλού σκοπού, συνδυαζόμενα με έργα ΑΠΕ κ.ά. στο Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών.
■ Η προώθηση μεταρρύθμισης για Δημοτικές Επιχειρήσεις Υδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ).
■ ΚΥΑ κοστολόγησης - τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος (υπό έκδοση) προβλέπει πως τα τιμολόγια καθορίζονται από τον πάροχο και ελέγχονται από τη Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων.
■ Προετοιμασία μελέτης για την καλύτερη πρόβλεψη των ακραίων υδρολογικών φαινομένων, λόγω κλιματικής κρίσης, με ευθύνη της Ακαδημίας Αθηνών.

Οι πολιτικές πρόληψης παραμένουν η καλύτερη απάντηση απέναντι στην επελαύνουσα κλιματική κρίση. Θα συνεχίσουμε να τις αναπτύσσουμε μεθοδικά. Και λαμβάνοντας υπόψη το νέο κλίμα θα αυξήσουμε -κατά το δυνατόν- την αποτελεσματικότητά τους.

Θόδωρος Σκυλακάκης, Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας