Κύπρος: Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Η γνωστή ιστορία της Κύπρου αρχίζει 6.000 χρόνια προ Χριστού. Αυτό που έκανε κυρίως σημαντική την Κύπρο στην αρχαιότητα, εκτός από τη γεωγραφική της θέση, ήταν η ύπαρξη πλούσιων κοιτασμάτων χαλκού στο υπέδαφός της.
Ετσι η Κύπρος ευημερούσε για αιώνες, αφού ήταν το κύριο εξαγωγικό κέντρο του πολύτιμου για την εποχή εκείνη μεταλλεύματος, του χαλκού. Παράλληλα, η μοναδική γεωγραφική της θέση είχε ως αποτέλεσμα να αποτελεί μήλον της Εριδος των διαφόρων ισχυρών ανά τους αιώνες. Μυκηναίοι, Αχαιοί, Αθηναίοι, Πέρσες, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Σταυροφόροι, Φράγκοι, Βενετσιάνοι, Οθωμανοί… Η οθωμανική κατάκτηση είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας τουρκοκυπριακής κοινότητας στην Κύπρο. Ο πληθυσμός αυτός προήλθε από τους στρατιώτες του οθωμανικού στρατού που εγκαταστάθηκαν στο νησί και από χριστιανούς που υποχρεωτικά έγιναν μουσουλμάνοι. Αργότερα ήρθαν οι Βρετανοί...

Αλλά οι Κύπριοι, μέσα από αυτή την ιστορική δίνη που προσπάθησε να τους ενσωματώσει στους κατά καιρούς κατακτητές, παρέμειναν Ελληνες και ως γενετικό υπόβαθρο και ως ατομική και συλλογική συνείδηση. Ετσι, τη δεκαετία του 1950 άρχισαν απελευθερωτικό αγώνα ενάντια στους Αγγλους. Στην τετραετή διάρκεια του αγώνα αυτού ο κυπριακός λαός έχει να επιδείξει θυσίες και ήρωες. Το 1960 η Κύπρος ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος. Το όνειρο όμως της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα δεν πραγματοποιήθηκε. Με τις συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου, παρ’ όλη την ανεξαρτησία που προσέφεραν στην Κύπρο, δημιουργήθηκαν πολλά προβλήματα στο καινούριο κράτος, που προσπαθούσε να σταθεροποιηθεί στο παγκόσμιο σκηνικό.

Ενα τμήμα της τουρκοκυπριακής μειονότητας, με την προτροπή και την κάλυψη της Τουρκίας, δημιουργούσε συνέχεια ζητήματα. Και με πρόσχημα το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 που πραγματοποίησε η τότε ελληνική στρατιωτική χούντα εναντίον της κυπριακής κυβέρνησης, η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο… Σήμερα, σχεδόν 37% του εδάφους της Κύπρου εξακολουθεί να είναι κατεχόμενο. Στο ερώτημα γιατί συνέβησαν αυτά τα τραγικά γεγονότα, η αδέκαστη Ιστορία ακόμα δεν έχει παγιωμένη άποψη. Για τις ευθύνες των ελληνικών κυβερνήσεων... Για τις ευθύνες των Κυπρίων ηγετών... Για τις ευθύνες της δικτατορίας στην Ελλάδα... Για τις ευθύνες των ξένων, συμμάχων και μη… Οι μόνοι που σίγουρα δεν έχουν ευθύνη είναι οι νεκροί ήρωες των διαχρονικών αγώνων για τη διατήρηση της ελληνικότητας της Κύπρου...

Η Ιστορία φαίνεται σήμερα να επαναλαμβάνεται για την Κύπρο. Τον χαλκό της αρχαιότητας αντικατέστησαν τα πλούσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων, που επί αιώνες κρύβονται στον βυθό της κυπριακής θάλασσας.
Κοιτάσματα που μπορούν να κάνουν την Κύπρο, μαζί με τη γεωγραφική της θέση, κυρίαρχη δύναμη στην ανατολική Μεσόγειο. Ετσι, το μεγάλο νησί μπήκε ξανά στο στόχαστρο των ισχυρών. Η Ευρωπαϊκή Ενωση «θυμήθηκε» ότι το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου ήταν ανερμάτιστο, ασύμμετρα διογκωμένο και ότι φιλοξενούσε μαύρο χρήμα, παραβλέποντας παράλληλα παρόμοιες τραπεζικές δομές άλλων μικρών κρατιδίων που λειτουργούν ανεξέλεγκτα και ανεμπόδιστα στους κόλπους της. Η παγερή Ρωσία αρνήθηκε στην Κύπρο οικονομική βοήθεια χωρίς εκχώρηση δικαιωμάτων στον ορυκτό πλούτο του νησιού. Και η καιροφυλακτούσα Τουρκία, μέσα σε αυτό το δυσμενέστατο περιβάλλον, αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου στα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων...

Είδα αυτές τις ημέρες στο κυπριακό δορυφορικό κανάλι έναν επώνυμο παράγοντα της Κύπρου να καταλογίζει βαριές ευθύνες για την πρόσφατη τραγωδία στην ελληνική κυβέρνηση. Αλλά σε αυτή την ιστορική φάση του ελληνισμού το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι η καταστροφική εσωστρέφεια... Το πρόβλημα δεν προέκυψε κατά κύριο λόγο ούτε από την κυπριακή ούτε από την ελληνική κυβέρνηση. Το πρόβλημα προκύπτει από τα χρυσοφόρα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων και την προσπάθεια αρπαγής τους από τους ισχυρούς. Για τον λόγο αυτό θέλουν μια Κύπρο εξουθενωμένη οικονομικά, ταπεινωμένη πολιτικά και εκβιαζόμενη στρατιωτικά.

Και μια Ελλάδα περίπου στην ίδια κατάσταση.

Αλλά η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι μία: «Η ισχύς εν τη ενώσει».

*Ο κ. Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης είναι καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών