Τυφλή δικαιοσύνη και όραση

Η άνιση μεταχείριση όμως των ίσων είναι εξίσου άδικη της ίσης μεταχείρισης των άνισων.

Στην ελληνική μυθολογία, η Δικαιοσύνη ταυτίζεται με τη θεά Θέμιδα. Απεικονίζεται κρατώντας τη ζυγαριά στο αριστερό χέρι, ενώ μερικές φορές κρατάει μαχαίρι στο δεξί χέρι, το οποίο συμβολίζει τη λογική της, η οποία πρέπει να ασκείται σε όλους το ίδιο. Σε νεότερες απεικονίσεις κρατά ξίφος. Επίσης σε όλες φοράει ένα μαντίλι στα μάτια, το οποίο θέλει να δείξει την αντικειμενικότητά της προς όλους, υπονοώντας ότι η Δικαιοσύνη είναι «τυφλή».

Η έννοια της τυφλότητας είναι, όπως είναι αντιληπτό, βαθύτατα συμβολική.

Η όραση αντικειμενικά θεωρείται η σημαντικότερη από τις αισθήσεις του ανθρώπου. Μέσω αυτής ο άνθρωπος επικοινωνεί άμεσα με τον εξωτερικό κόσμο, παίρνοντας πολύτιμα ερεθίσματα και παραστάσεις από το περιβάλλον, απαραίτητα για την επιβίωση. Ο συμβολισμός της τυφλής Δικαιοσύνης, όταν επικράτησε, υποδήλωνε ακριβώς αυτό. Οτι δηλαδή η απόλυτη Δικαιοσύνη δεν πρέπει και δεν μπορεί να επηρεάζεται από οπτικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος, και επομένως οι αποφάσεις της είναι αδιάβλητες.

 Σήμερα όμως, όσον αφορά στην όραση, γνωρίζουμε ότι η ιατρική επιστήμη έχει κάνει τεράστιες προόδους. Εκτός από τις διορθωτικές επεμβάσεις, οι οποίες καλύπτουν όλο το φάσμα των οφθαλμικών παθήσεων με θαυμαστά αποτελέσματα, η σύγχρονη επιστήμη προχωρά ακόμα περισσότερο. Υπάρχουν ελπιδοφόρα πειραματικά δεδομένα για την αποκατάσταση της τύφλωσης με τοποθέτηση νέων αναγεννητικών κυττάρων στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού, στον οποίο διενεργείται η διαδικασία της αποτύπωσης και της μεταφοράς των εικόνων στον εγκέφαλο. Παράλληλα η υψηλή τεχνολογία έχει καταφέρει, για την ώρα πειραματικά, να υποκαταστήσει τον τυφλό οφθαλμό με ειδική κάμερα, η οποία μεταφέρει τις εικόνες από το περιβάλλον απευθείας στον εγκέφαλο με ειδικά ηλεκτρόδια... Το ίδιο συμβαίνει και με τις άλλες αισθήσεις του ανθρώπου. Μπορεί σήμερα η επιστήμη με βιολογικές ή τεχνολογικές παρεμβάσεις να τις ενισχύσει και σε μεγάλο βαθμό να τις υποκαταστήσει.

Τι θέλω να υπονοήσω με τα παραπάνω; Οτι σήμερα η Δικαιοσύνη για να επιτελέσει το ύψιστο λειτούργημά της δεν αρκεί, όπως παλαιότερα, να καλύπτει τα μάτια της με ένα μαντίλι και να απομονώνεται έτσι από τις επιρροές του περιβάλλοντος...

Η απομόνωση από το περιβάλλον σήμερα είναι πολύ πιο δύσκολη. Τα διάφορα επικοινωνιακά μέσα, ηλεκτρονικά και έντυπα, παράγουν τόσα ερεθίσματα, που προσεγγίζουν τον «εγκέφαλο» της Δικαιοσύνης ποικιλοτρόπως και πολλές φορές πιεστικά και αφόρητα. Για τον λόγο αυτό σήμερα η λειτουργία των φορέων της Δικαιοσύνης είναι πολύ δυσκολότερη.

Ειδικότερα στη χώρα μας, που η κοινωνία κλυδωνίζεται από την οικονομική κρίση και οι θεσμοί αμφισβητούνται από μερίδα απελπισμένων, εξαθλιωμένων και εξοργισμένων πολιτών, οι Ελληνες δικαστές έχουν να επιτελέσουν ακόμα δυσκολότερο έργο.

Την εφαρμογή των νόμων σε αυστηρό πλαίσιο ισότητας για όλους...

Αποκλείοντας από τις αποφάσεις τους τα ερεθίσματα κάθε σκοπιμότητας από το περιβάλλον...
Αυτό απαιτεί η δημοκρατική μας παράδοση και ο νομικός μας πολιτισμός...

Και πιστεύω ότι οι Ελληνες δικαστές, παρά το τεράστιο οικονομικό πλήγμα που έχουν υποστεί και αυτοί ως κρατικοί λειτουργοί, κινούνται αυστηρά σε αυτό το πλαίσιο.

Γιατί όπως η Δημοκρατία, έτσι και η Δικαιοσύνη είναι το καταφύγιο όλων και ειδικά των αδυνάτων...

*Ο κ. Χριστόδουλος Στεφανάδης είναι καθηγητής Καρδιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών