Τα ψώνια

Σε αυτό το φάσμα περιλαμβάνονται πάρα πολλές κατηγορίες ατόμων. Στο ένα άκρο είναι αυτοί που έχουν τις δυνατότητες και τις ικανότητες να εξελιχθούν στον τομέα όπου επιχειρούν.

Δηλαδή έχουν κάποιο χάρισμα, αλλά υπερβάλλουν στην αυτοεκτίμησή τους και στην εκτίμηση της   αντικειμενικής πραγματικότητας. Ενα παράδειγμα: ο νέος τραγουδιστής που ενώ ακόμα κάνει τα πρώτα του καλλιτεχνικά βήματα πιστεύει ότι είναι κορυφαίος, ότι η αξία του δεν έχει ανάλογα εκτιμηθεί από τους ειδικούς και το κοινό και ότι είναι αδικημένος.

Στο άλλο άκρο είναι τα άτομα τα οποία, παρότι είναι εντελώς ατάλαντα και ανίκανα για οποιαδήποτε εξέλιξη στον τομέα που έχουν επιλέξει, πιστεύουν ότι είναι θύματα κοινωνικής ή  συντεχνιακής αδικίας. Σε κάθε περίπτωση, τα «ψώνια» αναπτύσσουν μια ιδιαίτερη ψυχολογία.

Εχουν τη συνεχή τάση να μιλούν κολακευτικά για τον εαυτό τους, προσπαθούν να μονοπωλούν το ενδιαφέρον του περιβάλλοντός τους και γενικά πιστεύουν ότι αποτελούν τα κεντρικά πρόσωπα.

Μια πραγματική και χαρακτηριστική ιστορία, όπως μου την έχουν διηγηθεί αυτόπτες μάρτυρες: ήταν η θλιβερή μετεμφυλιακή εποχή. Στην πατρίδα μου, την Ικαρία, που είχε χρησιμοποιηθεί ως τόπος εξορίας για πολιτικούς κρατούμενους από το προπολεμικό δικτατορικό καθεστώς, υπήρχε έντονο το αριστερό πολιτικό στοιχείο στους κατοίκους. Και ήταν φυσικό επακόλουθο του γεγονότος ότι οι πολιτικοί εξόριστοι, πολλοί από τους οποίους ήταν σημαντικά πρόσωπα της τότε πολιτικής και πνευματικής ζωής του τόπου, επηρέασαν ιδεολογικά μεγάλη μερίδα του τοπικού πληθυσμού. Στο ακριτικό νησί παρέμεναν αντάρτες που κρύβονταν στα βουνά και μετά την αμνηστία, η οποία δόθηκε με τη λήξη του Εμφυλίου. Το κράτος, στην προσπάθειά του να επιβάλει την τάξη και να αναγκάσει τους αριστερούς αντάρτες να παραδοθούν στις Αρχές, αποφάσισε να εκτοπίσει επιλεκτικά ορισμένους αριστερούς τοπικούς παράγοντες. Η -τότε- Χωροφυλακή, υλοποιώντας αυτή την απόφαση, συνέλαβε τους παράγοντες αυτούς και τους συγκέντρωσε στο λιμάνι για να τους επιβιβάσει σε ένα καΐκι που θα τους μετέφερε σε γειτονικό νησί και από εκεί στον τόπο της εξορίας τους… Ξάφνου, εμφανίζεται και κάποιος γραφικός τύπος με τη βαλίτσα του, αυτόκλητος, και πηγαίνει στον τόπο όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι συλληφθέντες. Τον βλέπει ο επικεφαλής αξιωματικός και τον ρωτά τι θέλει εκεί. Αυτός του απαντά: «Ηρθα για να μη σας κουράσω να έρθετε να με πιάσετε!». Πίστευε προφανώς ότι ήταν βασικό στέλεχος του κόμματος και ότι ήταν αυτονόητο ότι θα συμπεριλαμβανόταν στη λίστα αυτών που συνελήφθησαν… Αλλά δεν ήταν… Απλά ήταν «ψώνιο»… Και ο επικεφαλής του αστυνομικού αποσπάσματος τον έδιωξε βιαίως.

Στις μέρες μας, προφανώς ως παρενέργεια της οικονομικής, κοινωνικής και αξιακής κρίσης που βιώνει η κοινωνία μας, το φαινόμενο των «ψώνιων», ιδιαίτερα στη δημόσια ζωή, έχει  αυξηθεί εντυπωσιακά. Αναδύονται αυτόκλητοι σωτήρες που είτε εκπροσωπούν μικρούς ή μεγάλους πολιτικούς σχηματισμούς, είτε -ακόμα χειρότερα- εκπροσωπούν τον εαυτό τους και με απύθμενη αλαζονεία, παραβλέποντας τραγικά την πραγματικότητα και αγνοώντας την αβάσταχτη ανεπάρκειά τους, επαγγέλλονται στον λαό ημέρες ευδαιμονίας…

Αλλοι, όντας άσχετοι, διατυπώνουν καταστροφικές έως αστείες απόψεις για θεμελιώδη θέματα της εθνικής μας εξωτερικής πολιτικής...

Ορισμένοι μάλιστα φτάνουν στο σημείο να αυτοπροτείνονται, είτε άμεσα είτε έμμεσα, ως υποψήφιοι… Πρόεδροι της Ελληνικής Δημοκρατίας! 

Αλλά ο ελληνικός λαός πιστεύω ακράδαντα ότι διαθέτει κρίση για να επισημάνει και να απομονώσει τα «ψώνια» της πολιτικής και γενικότερα της κοινωνικής ζωής... Και όπως δείχνει η παλαιά και πρόσφατη Ιστορία μας, στην κρίσιμη στιγμή κατά κανόνα αποφασίζει σωστά…


*Kαθηγητής Καρδιολογίας, σύμβουλος του πρωθυπουργού σε θέματα Υγείας - Παιδείας