Περί κάθε τύπου ευθανασίας

Ένας ηλικιωμένος, τον έλεγαν Μάρκο, είχε ένα γάιδαροπου τάιζε και φρόντιζε και που χρησιμοποιούσε για τις αγροτικές δουλειές. Κάποτε ο γάιδαροςαρρώστησε και δεν υπήρχε κτηνίατρος για να βγάλει διάγνωση και να θεραπεύσει, ενδεχόμενα, το ζώο. Ο ιδιοκτήτης του δεν μπορούσε να το βλέπει να υποφέρει και αποφάσισε να του κάνει ευθανασία, δεν υπήρχε όμως άλλος τρόπος παρά μόνο η εκτέλεση!

Το νέο διαδόθηκε γρήγορα σε όλο το χωριό. Ορίσθηκε η ημέρα και ο τόπος, πάνω από τη θάλασσα, σε μια απότομη πλαγιά. Ανοίχτηκεέναςλάκκοςστο αφράτο από την Ανοιξιάτικη βροχή χώμα και όλα τα παιδιά του χωριού, αλλά και πολλοί ενήλικες, έτρεξαν και πήραν θέση για να δουν το πρωτόγνωρο θέαμα.

Ο γάιδαρος οδηγήθηκε εμπρός από τον λάκκο. Δύο χωροφύλακες ντυμένοι με επίσημη στολή και σπαθόλουρα, στάθηκαν απέναντι από το άρρωστοζώο. Το σημάδεψαν με τα πολεμικά τους όπλα, ακούστηκε ο ξηρός κρότος των πυροβολισμών και οι σφαίρες βρήκαν το άτυχο ζωντανό στον αυχένα.

Έπεσε μέσα στο λάκκο, φορτωμένο, όχι πια με το καθημερινό φορτίο του κοπιαστικού μεροκάματου, αλλά με το θάνατό του. Η παράσταση είχε τελειώσει και την καταθλιπτική ατμόσφαιρα καθάρισε γρήγορα ο Βοριάς, που φύσαγε από το Ικάριο πέλαγος…

Η πρωτόγονη εκείνη ευθανασία, θα μπορούσε να μην είχε γίνει εάν υπήρχε κτηνίατρος και εάν η πάθηση του ζώου ήταν ιάσιμη.

Αλλά τι είναι η ευθανασία;Πρώτη φορά αναφέρθηκε από τον Άγγλο φιλόσοφο Φράνσις Μπέικοντον 16ο αιώνα, ο οποίοςέγραψε“…το έργο της ιατρικής είναι η αποκατάσταση της υγείας και η καταπράυνση των πόνων, όχι μόνο όταν η καταπράυνση αυτή μπορεί να οδηγήσει στη θεραπεία, αλλά και όταν μπορεί να εξασφαλίσει έναν εύκολο και γαλήνιο θάνατο”. Η θέση του αυτή, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε πολλές διαμάχες και σφοδρές αντιθέσεις, κυρίως από την εκκλησία, σύμφωνα με την οποία μόνον ο Θεός μπορεί να διαχειρίζεται τη ζωή και τον θάνατο και αφού ο πόνος έχει αξία για τη σωτηρία της ψυχής, σε κανέναν δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνει .

Παρόλα αυτά, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες για τη νομιμοποίηση της ευθανασίας, με κύριο επιχείρημα τον οίκτο προς τον άνθρωπο που υποφέρει,χωρίς ελπίδα θεραπείας. Το θέμα της ευθανασίας,όμως,παραμένει τόσο ηθικά όσο και νομικά ανοικτό, αφού κατά την προσέγγισή του,προκύπτουν πολλά επί μέρους δυσεπίλυτα προβλήματα, όπως η δυνατότητα του βαριά πάσχοντος ατόμου να αποφασίζει αβίαστα και με νηφαλιότητα για τον θάνατό του ή το δικαίωμα των συγγενών του να αποφασίζουν για αυτόν…

Η διαδικασία της ευθανασίας, όμως, θα μπορούσε αλληγορικά να εφαρμοστεί και στην πολιτική ζωή. Είτε αυτή αφορά πολιτικούς σχηματισμούς, είτε πολιτικά πρόσωπα. Δηλαδή, να εφαρμόζεται μια “πολιτική ευθανασία”...!

Στην χώρα μας, κατά το παρελθόν, υπήρξαν παραδείγματα κυβερνήσεων που εξελέγησαν με συνθήματα και υποσχέσεις για “αλλαγή”και υποσχέσεις για ευημερία, αλλά στην πράξη,άσκησαν καταστροφικές, εκ του αποτελέσματος, πολιτικές.

Σήμερα, βέβαια, το φαινόμενο της πλήρους ασυνέπειας προεκλογικών υποσχέσεων και μετεκλογικών δράσεων, κατά την άποψή μου, δεν έχει προηγούμενο, ενώ, αυτή η ασυνέπεια αφορά σχεδόν όλους τους τομείς της κυβερνητικής πρακτικής.

Αφορά είτε θεσμικά θέματαχωρίς οικονομική επιβάρυνση, είτεθέματα μεγάλης εθνικής σημασίας, που υποθηκεύουν το μέλλον του Ελληνισμού. Αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών, είναι η παρούσα κυβέρνηση να ευρίσκεται, αντικειμενικά,σε κραυγαλέα δυσαρμονία με το λαϊκό αίσθημα.

Παρόλα αυτά, επιμένουν.Και το επιχείρημα της εμμονής τους για την παρουσία τους στο πολιτικό προσκήνιο είναι, ότι για την αποτυχία τους ή την καταστροφική παρουσία τους, ευθύνονται οι άλλοι, οι ξένοι, οι πολιτικοί τους αντίπαλοι, η διαπλοκή...

Ένα άλλο επιχείρημα είναι, ότι “έμαθαν από τα λάθη τους”, λες και η υψίστης ευθύνης άσκηση κυβερνητικής εξουσίαςείναι μια συνηθισμένη εκπαιδευτική διαδικασία...!
Στην προσπάθεια τους να παραμείνουν, έστω και για λίγο ακόμα στην εξουσία, επιδίδονται σε απίστευτα επικοινωνιακά παιγνίδια και σε κυβερνητικούςανασχηματισμούς- ανακυκλώσεις.

Δε διστάζουν να χρησιμοποιούν σε υπουργικές θέσεις, ακόμα και αμφιλεγόμενα πρόσωπα που προέρχονται από την βαθιά κατάψυξη(και όχι το “χρονοντούλαπο”) της ιστορίας. Ακόμα και πρόσωπα, που ανενδοίαστα περιφέρονται σε πολιτικούς χώρους,διαλαλώντας,ως πραμάτειατους το ανύπαρκτο πολιτικό τους ήθος…

Σε αυτές τις περιπτώσεις μια “πολιτική ευθανασία” θα αποτελούσε τη λύση! Μία λύση χωρίς θρησκευτικούς, ηθικούς ή νομικούς ενδοιασμούς, που την τελική φάση της διαδικασίας,δε θαεκτελείκάποιοςχωροφύλακας με το όπλο του, όπως στην περίπτωση του δυστυχούς γαϊδάρου του Μάρκου, ούτε κάποιος γιατρός ή κάποια κλινική σε χώρα του εξωτερικού, αλλά ο λαός με την ψήφο του!.

Καθώς, όπως είπε ο Καρλ Μαρξ, “ καλύτερα ένα άθλιο τέλος, παρά μια αθλιότητα χωρίς τέλος”…


*Ο Χριστόδουλος Στεφανάδης είναι Καθηγητής Καρδιολογίας.