Η δυστυχία τού να είσαι Ελληνας

Εδώ και λίγες ηµέρες στην προθήκη των εκδόσεων Rivages επί του βουλεβάρτου Saint Germain των Παρισίων θρονιάζει ένα βιβλίο µε τίτλο «Le malheur d’ être grec». Συγγραφέας του είναι ο Νίκος Δήµου και πρόκειται για τη γαλλική έκδοση του µπεστ σέλερ του που πρωτοκυκλοφόρησε το 1975 «Η δυστυχία του να είσαι έλληνας» (σηµ.: µε µικρό «ε»). Ηµουν από εκείνους που είχαν προµηθευτεί τη συλλογή αφορισµών άµα τη εκδόσει του. 

Θυµάµαι πόσο εντύπωση είχε κάνει στο εφηβικό µου πνεύµα η πρωτοτυπία της σκέψεώς του και ο ρηξικέλευθος, ανατρεπτικός λόγος του συγγραφέως. Επί πολλά χρόνια, στη συνέχεια, παρακολουθούσα τον εαυτό µου να επαναλαµβάνει έτοιµες φράσεις του µε χαρακτηριστικότερη την εξής: ορίζουµε ως ευτυχία τη (συνήθως προσωρινή) κατάσταση όπου η πραγµατικότητα συµπίπτει µε τις επιθυ-µίες µας. Γυρίζοντας στην Αθήνα, έκανα µια πρόχειρη αναζήτηση για να ξαναβρώ το χιλιοϋπογραµµισµένο αντίτυπο. 

Εις µάτην. Φαίνεται ότι είτε το δώρισα είτε το απώλεσα σε µία από τις αναρίθµητες µετακοµίσεις ανά τον κόσµο. Με ιδιαίτερη ικανοποίηση διαπίστωσα ότι το δοκίµιο επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Opera στην 31η του έκδοση. Προς τέρψιν των αναγνωστών της στήλης σπεύδω να µοιραστώ ορισµένους βασανιστικά επίκαιρους στοχασµούς του, αγνώστου εµού προσωπικώς, πλην φίλτατου διανοητικώς Νίκου Δήµου.

Ενας περίεργος δεσµός συν-δέει τον Ελληνα µε τη δυστυχία του. Γι’ αυτό και βρίσκεται πάντα στις καλύτερες στιγµές του όταν δυστυχεί ή όταν απειλείται. Η κρίση και η σύγκρουση τον δυναµώνουν. Η άρνηση γίνεται θέση.

Εκµεταλλευτές του ελληνικού µόχθου δεν είναι τόσο οι καπιταλιστές µας όσο οι συνεχιστές της ένδοξης ελληνικής παράδοσης των αεριτζήδων. Μεσάζοντες, παράγοντες, κοµπιναδόροι (Ελληνοαµερικανοί και µη).

Κάπου βαθιά συναντιέται το εθνικό πλέγµα (που µας δηµιούργησαν) µε την ελληνική υπερβολή.  Υπερβάλλει όποιος δεν αισθάνεται σίγουρος. Οποιος νοµίζει πως µειονεκτεί. Η υπερβολή είναι προσπάθεια για ξεπέρασµα. Υπεραναπλήρωση.

Ρωµέικο «µάνατζµεντ». Αντί για κίνητρα η φάπα του Καραγκιόζη.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι βασικά οικογενειακές. Διατηρούν όλη τη ζεστασιά αλλά και όλη την απανθρωπιά της οικογενειακής ατµόσφαιρας.